Mój 3-latek nie mówi, co robić? Wypowiada tylko pojedyncze słowa, mówi niewyraźnie – jak mu pomóc? Taki wpisów jest wiele na forum i grupach dla rodziców. Jest to też częsty problem, z którym przychodzą do specjalisty rodzice. Czy każdy 3-latek powinien płynnie mówić? Jakie mogą być przyczyny słabej mowy u 3-latka? Jak wspomóc rozwój mowy u dziecka? Na te pytania odpowiada logopeda Katarzyna Piotrowska.
Jak powinien wyglądać rozwój mowy u dziecka 3-letniego?
Dziecko, mając 3 lata, kończy ważny okres w rozwoju mowy, mianowicie okres zdania, a rozpoczyna okres swoistej mowy.
Rozwój mowy trzylatka zwykle wygląda następująco:
– sprawnie posługuje się mową, wypowiedzi dziecka są wielowyrazowe;
– mówi dużo i chętnie, często dziecko mówi głośno swoje myśli, spostrzeżenia podczas wykonywania czynności (zabawy) bądź odpowiada na proste pytania dotyczące owej aktywności;
– zdarza się opuszczanie sylaby początkowej lub końcowej, przestawki głoskowe, czy też zniekształcenia wyrazów;
– wykazuje zainteresowanie otoczeniem poprzez zadawanie wielu pytań;
– wymienia czynności i przedmioty na obrazku;
– rozumie, co się do niego mówi, jeżeli jest to związane z czymś, czego wcześniej doświadczył.
W tym okresie dziecko wypowiada prawidłowo spółgłoski: p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l oraz samogłoski ustne: a, o, u, e, y, i, a, czasem nosowe: ą, ę. Pod koniec tego okresu pojawia się: s, z, c, dz, które wcześniej było zastępowane przez dziecko: ś, ź, ć, dź.
W przypadku, gdy dziecko ma problem z wymówieniem wyżej wymienionych głosek i cech mowy, warto skonsultować się z logopedą.
Przeczytaj także: Moje dziecko płacze, a ja wychodzę (i też płaczę)…. Jak przetrwać pierwsze dni przedszkola/żłobka?
Jakie mogą być powody tego, że 3-latek nie mówi?
Dziecko może nie mówić ze względu na problemy ze słuchem, aczkolwiek powinno to zostać wykryte podczas badań przesiewowych słuchu. Zdarza się, że częściowy niedosłuch u dziecka spowodowany jest przerośniętym trzecim migdałem. W obu przypadkach niezbędna będzie wizyta u lekarza specjalisty.
Kolejną przyczyną braku mowy może być niedojrzałość ośrodków w mózgu odpowiedzialnych za proces tworzenia mowy. Dziecko nie będzie umiało stworzyć wypowiedzi lub nie będzie wiedziało, jak stworzyć tę wypowiedź narządami artykulacyjnymi. Brak dojrzałości mózgu może odpowiadać też za brak rozumienia pytań. Podobnie jest z narządami artykulacyjnymi – ich słaba praca uniemożliwia wypowiadanie danych głosek.
Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na mowę jest napięcie mięśniowe twarzy, wrażliwość dziecka na dźwięki, bodźce słuchowe oraz wrażliwość jamy ustnej dziecka, czyli części integracji sensorycznej (SI). Maluch może być wrażliwy bardziej na dźwięki otoczenia niż mowy lub być nadwrażliwy na mowę. W takim przypadku jego zdolności przyswajania języka znacznie maleją, ponieważ dziecko nie słyszy słów lub kojarzą mu się one z bólem.
Zdarza się również, że dziecko nie ma wzorców w najbliższym otoczeniu. Jeśli większość czasu spędza ono z osobą, która nie widzi potrzeby w mówieniu do niego, albo mówi bardzo mało to też przyczynia się do ograniczonych bądź znikomych wypowiedzi dziecka. Jeśli w otoczeniu naszej pociechy jest osoba, która na wszystkie pytania odpowiada za nią, domyśla się, co dziecko chce powiedzieć lub zgaduje, dziecko może nie czuć potrzeby mówienia.
Odpowiadanie za dziecko może spowalniać u niego rozwój mowy
Czasem mówi się, że chłopcy mogą zacząć mówić nieco później – to prawda?
To prawda, że chłopcy zaczynają mówić trochę później niż dziewczynki, lecz jest to niewielka różnica w czasie. Dziewczynki faktycznie wykazują większą i szybszą gotowość na rozwój językowy, jednakże nie wydaje się uzasadnione usprawiedliwianie znacznego opóźnienia językowego ze względu na płeć dziecka. Poza tym normy rozwojowe języka dla obu płci są takie same.
Jakie kroki powinni podjąć rodzice, jeśli ich 3-letnie dziecko niemal w ogóle nie mówi albo wypowiada jedynie pojedyncze słowa?
Jeśli 3 latek nie mówi, musi zdiagnozować go specjalista. Jeśli po wizycie u logopedy, laryngologa, psychologa czy neurologa, nie znajdziemy bezpośredniej przyczyny opóźnienia rozwoju mowy, nie należy panikować. Istnieje grupa dzieci, które zaczynają mówić dopiero w wieku 3-4 lat. Te dzieci z nieznanych powodów nie przechodziły rozwoju mowy liniowo, ale w pewnym momencie zaczynały sprawnie posługiwać się mową i komunikować z otoczeniem.
Katarzyna Piotrowska – absolwentka Logopedii medialnej z logopedią ogólną na Uniwersytecie Łódzkim. Pracuje jako logopeda w szkole podstawowej, przedszkolu oraz centrum medycznym JuniorMed. Specjalizuje się w pracy z dziećmi zaburzonym: z opiniami o niepełnosprawności, zespołem Downa, autyzmem.
POLECAMY RÓWNIEŻ
Aneta
2023-05-04 19:34Mój synek skończy w październiku 4 latka mieszkamy w Holandii wiec ma dwa języki chodzimy do logopedy mówi pojedyncze wyrazy w obu językach choć wydaje mi się ze więcej mówi po Polsku w pokoju jestem z synkiem gdy jesteśmy u logopedy ale nie widzę starań ze strony logopedy i chce nas wysłać do ośrodka który go zbada oczywiście jesteśmy umówieni ale widzę presję sław strony żłobka ponieważ gdy skończy 4 lata idzie do przedszkola i wszyscy widza w tym problem a ja nie wiem co mam już zrobić próbuje uczyć synka słów przez zabawę ale po chwili ucieka i nie chce się uczyć
Problemy z mowa
2023-04-03 11:21Mój synek 8 kwietnia będzie miał 3 lata. Również mówi pojedyncze słowa. Mieszkamy w Niemczech i syn ma dwa języki.
W żłobku Niemiecki, w domu raz tak raz tak… I mówi np: Mama komm, daj, nein, tak, moje abo (baja), Papati (tata), nie składa mi pełnych zdań…I po prostu zaczynam się martwić.. zapisałam dziecko do laryngologa huz lekarz zaleci zbadanie słuchu i gardła. Również chce iść do Logopedy… Bo w żłobku co chwilę słyszę, że bo on nie mówi… Bo za mało…Bo już powinien więcej…. sama Pani wie…I ja juz trochę psychicznie nie daje rady… obwiniam się, że to ja coś źle robię jako rodzic…
Daga
2022-12-14 20:05Witam mój syn w marcu skończył 3 lata. Mówi kilka słów jak mama, baja, pająk czy piana i kilka innych. Poza tym wszystko rozumie co się do niego mówię. Tylko tak jak by poprostu wolał pokazać jak mówić. Jak proszę go żeby coś powiedział to zatyka uszy
Lucyna
2021-02-17 22:08Witam. Moja córka we wrześniu skończy trzy lata i nigdy nie usłyszałem od niej ani słowa. Wydaje z siebie same jakby okrzyki i noc poza tym, nie reaguje nawet na swoje imię i proste polecenia nawet jeść by nie musiała jakbyśmy jej nie zachęcali a dokładnie to nawet wciskali. Chcemy dać ja do przedszkola ale z takim zachowaniem będziemy odrzuceni w pierwszej linii
Arkadiusz
2020-08-20 12:59mam syna 9 sierpnia 3lata. mówi mało i niechętnie. mama tata, zamiast kupa pupa, słabo buduje wypowiedzi, nie umie powiedzieć moje tylko m, rozmawiamy w domu normalnie między sobą i z dzieckiem gdy mówimy powiedz ucho mówi nie, powiedz okoówi nie. i td. we wrześniu idzie do przedszkola i będzie lipa.