Infekcje intymne to nieprzyjemny i kłopotliwy problem zdrowotny, który dotyka wielu kobiet. O jego skali i częstości świadczy fakt, że stanowią jedną z najczęstszych przyczyn wizyt ginekologicznych. Każda kobieta wie, że swędzenie, pieczenie czy upławy potrafią skutecznie utrudnić życie. Te nieprzyjemne objawy alarmujące, że coś jest nie tak sprawiają, że jakiekolwiek poczucie komfortu intymnego znika niczym kamfora. Z całą pewnością infekcji nie można traktować jako czegoś banalnego, którego rozwiązaniem jest pierwsza lepsza globulka z apteki. Nieleczona predysponuje do poważnych problemów zdrowotnych tj. zakażenie HPV, poronienia czy niepłodność.
Lactobacillusy na straży zdrowia intymnego
Zacznijmy od podstaw – czym charakteryzuje się zdrowa mikroflora pochwy? Dominacją bakterii kwasu mlekowego Lactobacillus! Te jakże ważne i pożyteczne dla kobiecego intymnego mikrobiomu bakterie produkują kwas mlekowy, który odpowiada za prawidłowe, czyli niskie pH pochwy. Innymi słowy Lactobacillusy wraz kwasem mlekowym oraz produkowanymi bakteriocynami tworzą naturalną tarczę przed infekcjami. Warto je mieć i o nie dbać, a one odwdzięczą się nam z całą pewnością. Nie mniej istotnym elementem wspierającym florę pochwy jest mikrobiom jelitowy, który ma ogromny wpływ na zdrowie intymne.
Gdy dotyka nas infekcja…
Numerem jeden wśród infekcji są waginozy bakteryjne (BV). To najczęściej rozpoznawane infekcje w gabinetach ginekologicznych (od 20% do ok. 60%). Waginoza bakteryjna to stan, w którym dochodzi do zmiany stosunków ilościowych i jakościowych flory bakteryjnej pochwy, przy braku czynnika infekcyjnego. We florze bakteryjnej pochwy następują zmiany polegające na redukcji stężenia produkujących nadtlenek wodoru i kwasu mlekowego bakterii Lactobacillus. Tym samym wzrasta liczebność głównie beztlenowych bakterii Gram-ujemnych (Gardnerella vulgaris, Prevotella sp., Atopobium vaginae, Porphiromonas spp., Mobiluncus spp., Bacteroides spp.). Wyjątkowo niebezpieczny jest rozrost kolonii Gardnerella v. Prowadzi on do wykształcenia na powierzchni komórek nabłonkowych biofilmu bogatego w enzymy proteolityczne, który powoduje złuszczanie nabłonka. W ten sposób tworzy się miejsce dla chorobotwórczych beztlenowców i rozwija się waginoza pochwy. Zbagatelizowana i nieleczona zwiększa ryzyko zakażeń wirusowych, np. wirusem opryszczki czy HPV. U kobiet ciężarnych BV jest czynnikiem ryzyka poronień i porodu przedwczesnego.
Waginoza – objawy
Waginoza zaczyna się dość niewinnie od spadku liczebności bakterii Lactobacillus, podwyższenia pH, a następnie rozrostu bakterii patologicznych i podwyższenia stężenia cytokin prozapalnych. Efektem tego zaburzenia jest nadmierna wydzielina z pochwy (często o zmienionym kolorze i charakterystycznym rybim zapachu), a także dyskomfort związany z pieczeniem, świądem, obrzękiem śluzówki czy bólem w trakcie stosunku. Są to dominujące i najczęstsze objawy BV.
Infekcje grzybicze
Drożdżakowe zapalenie pochwy i sromu (VulvoVaginalCandidiasis – VVC) stanowi drugą co do częstości chorobę związaną z zaburzeniem biocenozy pochwy u kobiet (zaraz po wspomnianej waginozie bakteryjnej). Statystyki są nieubłagalne – większość kobiet doświadczy co najmniej raz w swoim życiu tego rodzaju schorzenia, a u 5-8% może zostać rozpoznana postać nawracająca. Rozwój zakażenia drożdżakowego pochwy i sromu jest wynikiem zaburzenia równowagi w złożonym ekosystemie biocenozy pochwy. Winnym całego zamieszania jest najczęściej drożdżak Candida albicans.
Skąd bierze się Candida?
Drożdżaki z rodzaju Candida namnażają się w jelicie grubym i wnikają do pochwy od strony odbytu. Szczepy Candida wyizolowane z wydzielin pochwowych kobiet z VVC są identyczne z gatunkami zidentyfikowanymi w jelicie grubym. Kolonie Candida znajdują się najczęściej w okolicy zwieracza odbytu i stanowią rezerwuar dla nawracających zakażeń drożdżycy pochwy i sromu. Jak widać związek mikrobiomu jelitowego i mikrobiomu pochwy jest bardzo silny. Lecząc infekcje intymne, nie można zapomnieć o zdrowiu jelit. Pomocnymi narzędziami w tej sferze z pewnością będzie bogatoodżywcza dieta oraz celowana suplementacja prebiotykami i probiotykami. Warto zauważyć, że ten problem infekcji częściej dotyka kobiet aktywnych seksualnie w okresie rozrodczym. Warto pamiętać, że w niektórych, rzadkich przypadkach może dojść do zakażenia po stosunku z zakażonym partnerem. W wielu badaniach wykazano możliwość transmisji Candidy i wielokrotnego wzajemnego zakażania się partnerów i nawrotów choroby u kobiet pomimo wdrożonej terapii farmakologicznej.
Objawy drożdżakowego zapalenia pochwy – sygnały alarmowe
Pieczenie, swędzenie, zaczerwienienie, obrzęk i charakterystyczne upławy (kwaśne, serowate, wodniste o charakterystycznym zapachu) zdecydowanie powinny zaniepokoić. W takiej sytuacji z pewnością należy zgłosić się do ginekologa. Jeśli diagnozą jest drożdżakowe zapalenie pochwy leczenie zazwyczaj polega na stosowaniu leków doustnych i dopochwowych. Istotnym aspektem każdej terapii jest wspieranie namnażania ochronnych Lactobacillusów, które będą przywracać optymalne mikrośrodowisko pochwy.
Ciąża, a infekcje grzybiczne
W czasie ciąży odsetek kobiet z objawową kandydozą, w tym nawracającą jest wyższy niż u kobiet poza ciążą. Z czego to wynika? Ze zmian hormonalnych! Istotnymi czynnikami predysponującymi do wystąpienia grzybicy narządów płciowych są immunosupresyjnie działające estrogeny, progesteron i gonadotropina kosmówkowa oraz wysoka zawartość glikogenu w komórkach nabłonka pochwy. Glikogen to wielocukier stanowiący pożywkę dla ochronnych Lactobacillusów, ale i odpowiedzialnych za kandydozę grzybów Candida. Gdy dojdzie do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej pochwy, może nastąpić rozrost grzybicznej flory pochwy.
Co sprawia, że dochodzi do rozwoju infekcji grzybiczej lub bakteryjnej?
Czynników sprzyjających infekcjom jest naprawdę sporo, wśród nich z pewnością dużą rolę odgrywa nasz styl życia i różnego rodzaju nawyki. Modyfikując je, możemy istotnie obniżyć ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych zakażeń. Najwięcej do powiedzenia w tym temacie ma kobiecy cykl menstruacyjny i wszystkie związane z nim wahania hormonów płciowych. Czy wiesz, że zaraz po miesiączce rośnie ryzyko kandydozy ze względu na obniżenie liczebności szczepów Lactobacillus, a współżycie w trakcie krwawienie również może predysponować do tego rodzaju zakażenia?
Czynniki wpływające na ryzyko wystąpienia infekcji intymnej:
- fizjologiczne zmiany hormonalne i zaburzenia hormonalne
- błędy dietetyczne – nadmiar cukrów rafinowanych w diecie
- zaburzenia odporności (AIDS, sterydoterapia, immunosupresja)
- patologie w obrębie żeńskiego narządu płciowego (bakteryjne zapalenie pochwy)
- zabiegi chirurgiczne w obrębie narządu rodnego
- nieprawidłowe nawyki higieniczne (irygacje, przesadna dbałość o higienę sromu)
- nieprzewiewna bielizna z włókien syntetycznych
- nieracjonalne i nadmierne stosowanie antybiotyków
- towarzyszące choroby np. cukrzyca
- zaburzenia mikrobiomu jelitowego
Infekcje – nawracający problem
Nadmierne stosowanie przeciwgrzybiczych czy antybakteryjnych preparatów również tych dostępnych bez recepty, a także nieprzestrzeganie zaleceń lekarza doprowadza niestety coraz częściej do zjawiska lekooporności, czyli sytuacji w której namnożone drożdżaki czy bakterie nie redukują się wskutek leczenia. Każda interwencja farmakologiczna mająca na celu usunięcie patologicznej mikroflory powinna zawsze zakładać odbudowę zdrowego, obfitego w szczepy Lactobacillus środowiska z kwaśnym pH. Fizjologiczne środowisko pochwy stanowi pewnego rodzaju naturalną barierę, która zapobiega rozrostowi patologicznej flory. Jest także ważnym elementem wspierającym starania o ciąże.
Rola i znaczenie probiotyków doustnych w terapii i profilaktyce infekcji intymnych
Probiotyki bazujące na szczepach waginalnych Lactobacillus (crispatus, rhamnosus, gasseri, jensenii), wyizolowane od kobiet ciężarnych oceniono w wielu badaniach pod kątem wspierania leczenia bakteryjnych waginoz, kandydoz, ale także jako uzupełnienie terapii farmakologicznych (np. metronidazol). Doustne probiotyki są uznane jako dobrze tolerowane i wygodne w codziennym stosowaniu – możemy je stosować w trakcie połogu czy miesiączki. Są również ciekawą propozycją w profilaktyce zakażeń, zwłaszcza w leczeniu podtrzymującym, ponieważ zawierają drobnoustroje, które wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza poprzez poprawę lub przywrócenie równowagi w biocenozie mikroflory pochwy. Waginalne szczepy bakteryjne wspierające mikrobiom intymny znajdziemy w synbiotyku ginekologicznym OMNi-BiOTiC® FLORA plus+.
Autor: Paulina Andrzejewska, Specjalista Działu Naukowego OMNi-BiOTiC® Polska.
PRZECZYTAJ TAKŻE:
Dodaj komentarz