Za niepłodność aż w 40 proc. odpowiada czynnik męski. Drugie tyle to problemy po stronie kobiety. Pozostały procent to czynniki wspólne. Nie bez powodu niepłodność to problem partnerski. Mężczyźni w równym stopniu odpowiedzialni są więc zarówno za starania, ale także odpowiednią diagnostykę i leczenie niepłodności. Jakie badania powinien wykonać mężczyzna, który chce zostać ojcem – tłumaczy dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, dyrektor ds. nauki i rozwoju Synevo Sp. z o.o.
O niepłodności mówi się, gdy para starająca się o dziecko nie może uzyskać ciąży przez 12 miesięcy, mimo regularnego współżycia (3-5 razy w tygodniu) bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Problem niepłodności rzadko dotyczy tylko jednego partnera. Jednoznaczna niepłodność występuje u kobiet w przypadku menopauzy lub obustronnej niedrożności jajowodów, a u mężczyzn przy braku nasienia. Wyróżnia się zatem niepłodność żeńską, męską i partnerską.
Niepłodność męska odpowiada za 40% wszystkich problemów związanych z zajściem w ciążę, drugie 40% to niepłodność kobieca, a kolejne 20% to problem występujący u obojga partnerów lub jest niewyjaśniony.
– Najbardziej użyteczne klinicznie wydaje się traktowanie niepłodności jako problemu partnerskiego. Pozwala to na prowadzenie odpowiedniej diagnostyki i leczenia. Najwyższa płodność mężczyzn przypada na wiek około 25 lat. W miarę starzenia się zmienia się spermatogeneza, zmniejsza objętość nasienia, ruchliwość i odsetek prawidłowych plemników, ale nie maleje liczba plemników. Mężczyźni zachowują zdolność do reprodukcji także w okresie starzenia się i ich wiek ma mniejsze znaczenie niż w przypadku kobiet – tłumaczy dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, dyrektor ds. nauki i rozwoju Synevo.
Przyczyny męskiej niepłodności
Obniżona płodność męska jest zależna od wielu czynników środowiskowych – w tym rodzaju pracy zawodowej, która może mieć wpływ na parametry nasienia i ryzyko wad genetycznych oraz chorób uwarunkowanych genetycznie u dziecka.
– Na jakość nasienia może wpływać długotrwałe narażenie gonad na temperaturę powyżej 38°C, promieniowanie jonizujące, wibracje, kontakt z metalami ciężkimi, rozpuszczalnikami organicznymi, pestycydami. Wskazuje się także na stres, niehigieniczny tryb życia, przemęczenie, niską aktywność fizyczną i nadwagę. Z drugiej strony nadmierne ćwiczenia fizyczne, przyjmowanie sterydów anabolicznych także wpływają na zaburzenie płodności męskiej. Należy również pamiętać, że palenie papierosów, alkohol, narkotyki obniżają ruchliwość i liczbę plemników oraz stężenie testosteronu. Dodatkowo na płodność męską mogą mieć wpływ choroby: cukrzyca, mukowiscydoza, przebyta świnka i inne stany zapalne w obrębie miednicy mniejszej – wymienia dr Kozak-Michałowska.
Badanie nasienia i inne badania laboratoryjne związane z niepłodnością męską
Każdy mężczyzna planujący wraz z partnerką potomstwo powinien wykonać badania laboratoryjne oceniające jego stan zdrowia. Do badań podstawowych należy morfologia krwi obwodowej, badanie ogólne moczu, lipidogram (stężenie cholesterolu całkowitego, triglicerydów całkowitych oraz cholesterolu frakcji LDL i HDL), stężenie glukozy we krwi. Dodatkowo powinien oznaczyć grupę krwi. – Badanie to ma na celu ocenę ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego i związanych z tym powikłań, jeśli partnerka zajdzie w ciążę – wyjaśnia ekspertka.
W przypadku podejrzenia niepłodności ważnym elementem diagnostyki jest wywiad prowadzony przez lekarza, często androloga, i badanie ogólne pacjenta. Badaniem zlecanym w pierwszej kolejności jest badanie nasienia. Obejmuje ono ocenę mikroskopową, mikrobiologiczną oraz składników biochemicznych.
Badanie nasienia to podstawa diagnostyki męskiej niepłodności.
Zgodnie z normami Światowej Organizacji Zdrowia WHO w badaniu nasienia ocenia się parametry, takie jak: czas upłynnienia, objętość, lepkość, wygląd ejakulatu, pH, odsetek żywych i ruchliwych plemników, liczbę plemników w 1 ml nasienia, ogólną liczbę plemników w ejakulacie, obecność i ewentualnie stopień aglutynacji plemników. Badanie rozszerzone nasienia dodatkowo pozwala ocenić budowę plemników i oznaczyć proporcje między plemnikami zbudowanymi prawidłowo, a uszkodzonymi strukturalnie: wady główki, wstawki i witki plemnika.
Jak się przygotować do badania nasienia
Żeby uzyskać wiarygodny wynik, przed badaniem należy przestrzegać pewnych zasad. Na 3-5 dni przed nim (dokładnie tyle, nie mniej i nie więcej) należy zachować abstynencję seksualną. W tym okresie trzeba się także powstrzymać od spożycia alkoholu i narkotyków. Aby prawidłowo interpretować wynik badania, lekarz powinien wiedzieć także o przebytych chorobach i przyjmowanych lekach w okresie 3 miesięcy poprzedzających badanie.
Niepłodność: Badania hormonalne dla mężczyzn
Kolejnym etapem diagnostyki są badania hormonalne: stężenie testosteronu, hormonu folikulotropowego FSH, hormonu luteinizującego LH oraz prolaktyny PRL.
– W diagnostyce niepłodności męskiej nie można pominąć zakażeń układu moczowo-płciowego, które nieleczone mogą przejść w stan przewlekły i w przyszłości doprowadzić do niepłodności. Poza tym, podejmując decyzję o rozpoczęciu współżycia, trzeba sobie zdawać sprawę z ryzyka zakażenia partnerki różnymi patogenami. U sporej liczby osób zakażonych, zarówno kobiet, jak i mężczyzn zakażenie przebiega bezobjawowo. Osoby zakażone często nie mają więc świadomości swojej choroby, ale zakażają swoich partnerów – przestrzega dr Kozak-Michałowska.
WARTO WIEDZIEĆ:
Do najczęstszych chorób, których nieleczenie prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych, w tym niepłodności, należą zakażenia:
Grzybicze
– najczęstszym patogenem jest Candida albicans wywołujący 80-92% wszystkich infekcji grzybiczych. Do zakażenia może dojść podczas stosunku płciowego, dlatego leczenia wymaga zarówno zakażona kobieta, jak i jej partner, nawet jeśli nie mają żadnych objawów.
Chlamydia trachomatis
– u 75% kobiet oraz około 50% mężczyzn zainfekowanych chlamydią nie występują żadne objawy. Chlamydioza u zakażonych podczas stosunku płciowego kobiet może prowadzić do m.in. do zapalenia dróg rodnych i w konsekwencji do niepłodności.
Ureaplasma, Mycoplasma hominis i Mycoplasma genitalium
– powodują nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej. U mężczyzn mogą się przyczynić do niebakteryjnego zapalenia gruczołu krokowego, zapalenia jąder i ostrego zapalenia najądrzy, co w konsekwencji może być przyczyną niepłodności.
Trichomonas vaginalis (rzęsistek pochwowy)
– przewlekła nieleczona rzęsistkowica może być przyczyną niepłodności zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, a u kobiet zakażonych również może powodować powikłania ciążowe (poronienia, przedwczesne porody, niska masa urodzeniowa noworodka).
Przeczytaj także: Grzybica układu pokarmowego a starania o ciążę
Dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, dyrektor ds. nauki i rozwoju Synevo Sp. z o.o.
ARTYKUŁ POWSTAŁ WE WSPÓŁPRACY Z:
POLECAMY TAKŻE: Przyczyną niepłodności może być ZUM. Sprawdź objawy i leczenie
Przyczyną niepłodności może być ZUM. Sprawdź objawy i leczenie
Dodaj komentarz