Z okazji zbliżającego się Dnia Ojca, kolejny rok z rzędu, kliniki TFP Fertility Poland aktywnie uczestniczą w corocznym projekcie popularyzacji i zwiększania dostępności do badań nasienia dla mężczyzn, którzy planują zostać ojcami.
Jeszcze do niedawna nie doceniano roli czynnika męskiego w niepłodności partnerskiej, a mężczyzna w niepłodnej parze często nie był podmiotem szczegółowych badań diagnostycznych. Jednak w ostatnich latach poglądy te uległy zmianie; obecnie wiadomo, że czynnik męski może odpowiadać za 50% niepowodzeń w rozrodzie i nikt już nie podważa znaczenia badań seminologicznych w prognozowaniu szans na uzyskanie potomstwa. Ponadto, wyraźnie podkreśla się, że jakość nasienia ma istotny wpływ nie tylko na uzyskanie ciąży, ale także na zdrowie potomstwa. Dlatego też, z okazji zbliżającego się Dnia Ojca, kolejny rok z rzędu, kliniki TFP Fertility Poland aktywnie uczestniczą w corocznym projekcie popularyzacji i zwiększania dostępności do badań nasienia dla mężczyzn, którzy planują zostać ojcami.
„Niepłodność jest problemem partnerskim. Aby ściągać z niej ciężar wstydu i poczucia winy, trzeba o niej mówić i upowszechniać dostęp do diagnostyki. Oferując bezpłatne badania – co robimy regularnie w ramach naszej autorskiej kampanii „Zadbaj o swoją płodność” czy akcji “TATA. Najważniejsze słowo dla mężczyzny.” – przez swoją pracę chcemy pomagać zmieniać społeczne postrzeganie choroby” – mówi prof. Rafał Kurzawa, Dyrektor Medyczny TFP Fertility Poland ze szczecińskiego ośrodka TFP Fertility Vitrolive.
Diagnostyka andrologiczna – co warto wiedzieć?
Badanie nasienia jest niezbędnym elementem w ocenie potencjału plemników do zapłodnienia. Poprawne wykonanie go wymaga czasem nawet wieloletniej wprawy i doświadczenia diagnostów laboratoryjnych wyspecjalizowanych w analizach seminologicznych. Ze względu na ten fakt, niebagatelne znaczenie ma wybór laboratorium, do którego należy się udać na testy. Najdokładniejszy i najbardziej wiarygodny wynik uzyskamy z laboratorium specjalizującego się w tego typu analizach, które znajduje się przy profesjonalnych klinikach leczenia niepłodności. W ośrodkach TFP, tworzonych przez międzynarodową grupę specjalistów w obszarze wspierania płodności, test wykonamy podczas jednej wizyty, a wyniki odbierzemy po kilku godzinach.
Badanie nasienia – po co i dla kogo?
Standardowa analiza nasienia (ocena m.in. objętości ejakulatu, liczby plemników, ich ruchliwości, żywotności i morfologii) to nie jedyne badanie, jakie można zaproponować mężczyźnie chcącemu zostać ojcem, zwłaszcza gdy para napotkała trudności na drodze do osiągnięcia upragnionej ciąży.
W sytuacjach utrudnionego spontanicznego poczęcia z pomocą przychodzą techniki wspomaganego rozrodu, na sukces których również wpływa jakość nasienia. Dlatego rozwój tych technik i nieustanne dążenie do jak najlepszych ich efektów wpłynął na zintensyfikowanie diagnostyki męskiej niepłodności.
Obecnie, również w laboratorium TFP Fertility Vitrolive i Macierzyństwo, dostępny jest wachlarz testów mogących dać pełniejszy obraz jakości nasienia męskiego i ujawnić ewentualne zaburzenia, dając tym samym podstawę do przyjęcia najlepiej rokującego zindywidualizowanego leczenia niepłodności. Wiarygodne pracownie diagnostyczne oferują rozszerzenie podstawowych badań o:
- ocenę zdolności plemników do wiązania się z kwasem hialuronowym
- ocenę stresu oksydacyjnego w nasieniu
- ocenę integralności chromatyny plemników.
Badanie nasienia poszerzone o wykonanie testu HBA (ang. Hyaluronian Binding Assay – test wiązania z kwasem hialuronowym) pozwala określić zdolność plemników do wiązania z hialuronianem, który naturalnie występuje w macierzy pozakomórkowej oocytu. Wynik tego testu odzwierciedla odsetek plemników, które są potencjalnie zdolne do związania się z komórką jajową, a następnie jej penetracji i zapłodnienia. Stąd też, test ten może okazać się kluczowy w przypadku prognozowania szans na uzyskanie ciąży w sposób naturalny, jak i w przypadku zastosowania technik wspomaganego rozrodu obejmujących inseminację domaciczną oraz klasyczne in vitro.
Najnowsze badania naukowe podkreślają również istotne znaczenie oceny stresu oksydacyjnego w nasieniu. Wykazuje się, że nawet 80% niepłodnych mężczyzn ma podwyższony poziom reaktywnych form tlenu – wolnych rodników w nasieniu.
Przyczyną tego patologicznego stanu jest zaburzenie balansu między procesami oksydacyjnymi i antyoksydacyjnymi. Stres oksydacyjny powoduje uszkodzenie błony komórkowej plemnika i jego DNA (utrata integralności chromatyny – fragmentacja DNA) oraz zakłóca proces kapacytacji (uzdatniania plemnika przed zapłodnieniem). Dlatego też męskie komórki rozrodcze, poddane działaniu stresu, mogą mieć ograniczoną zdolność do zapłodnienia komórki jajowej.
Co istotne – wprowadzając odpowiednie postępowanie terapeutyczne obejmujące np. terapię antyoksydacyjną, u wielu mężczyzn można przeciwdziałać stresowi oksydacyjnemu, tym samym chroniąc plemniki przed uszkodzeniami z nim związanymi. Dla właściwej oceny przebiegu procesu terapeutycznego, badanie poziomu stresu oksydacyjnego powinno zostać wykonane przed rozpoczęciem leczenia i zaleca się jego powtórzenie po okresie terapii trwającej co najmniej 3 miesiące.
Jednym z najbardziej istotnych parametrów nasienia, mającym kluczowe znaczenie dla męskiej płodności, jest ocena statusu chromatyny plemników.
Aby tego dokonać, przeprowadza się identyfikację odsetka plemników z nieprawidłowym/pofragmentowanym materiałem genetycznym (SDF, ang. sperm DNA fragmentation). Im wyższy odsetek plemników z SDF, tym niższe szanse na naturalne poczęcie i niższa skuteczność technik wspomaganego rozrodu.
Przyczyn obniżonej integralności DNA plemników jest wiele, ale szczególnie podkreśla się znaczenie wspomnianego wcześniej stresu oksydacyjnego będącego konsekwencjami m.in. niedoborów antyoksydantów, niezdrowych nawyków behawioralnych (np. palenie tytoniu), czy też żylaków powrózka nasiennego (poszerzenie żył splotu wiciowatego powrózka nasiennego). Co ważne, podobnie jak w przypadku stresu oksydacyjnego w nasieniu, również SDF może okazać się parametrem, który można zmodyfikować. Często, jeśli uda się wykryć przyczynę podwyższonej fragmentacji DNA plemników, za pomocą odpowiedniej terapii możemy ją wyeliminować i znacząco poprawić jakość materiału genetycznego w plemnikach, zwiększając tym samym szansę mężczyzny na zostanie ojcem.
Coraz częściej podkreśla się, że nawet przy prawidłowym wyniku podstawowego badania nasienia (normozoospermia) wyniki badań rozszerzonych mogą być nieprawidłowe. Stąd też kompleksowe badanie nasienia warto wykonać jeszcze przed pierwszą wspólną wizytą w klinice leczenia niepłodności. Będzie ono solidnym punktem wyjścia do trafnej diagnozy i optymalnie dobranego protokołu terapeutycznego. Pozwoli też zaoszczędzić uciekający czas, który w przypadku rozrodu jest bezcenny.
Od 1 czerwca do 30 czerwca 2021 roku (lub do wyczerpania bezpłatnej puli badań) kliniki TFP Fertility Vitrolive i Macierzyństwo zapraszają na darmowe badania dla mężczyzn w ramach kampanii „TATA. Najważniejsze słowo dla mężczyzny”. Wszystkich chętnych obowiązuje rejestracja na możliwa w godzinach naszej pracy ośrodków:
Konsultacja merytoryczna tekstu: Koordynator Pracowni Diagnostycznej TFP Fertility Vitrolive dr n. med. Aleksandra Rosiak-Gill
Opracowano na podstawie:
Rosiak-Gill A, Gill K, Jakubik J, Fraczek M, Patorski L, Gaczarzewicz D, Kurzawa R, Kurpisz M, Piasecka M. Age-related changes in human sperm DNA integrity. Aging (Albany NY). 2019 Aug 13;11(15):5399-5411. doi: 10.18632/aging.102120. Epub 2019 Aug 13. PMID: 31412318; PMCID: PMC6710060.
Gill K, Jakubik J, Rosiak-Gill A, Kups M, Lukaszuk M, Kurpisz M, Fraczek M, Piasecka M. Utility and Predictive Value of Human Standard Semen Parameters and Sperm DNA Dispersion for Fertility Potential. Int J Environ Res Public Health. 2019 Jun 5;16(11):2004. doi: 10.3390/ijerph16112004. PMID: 31195656; PMCID: PMC6603873.
Rashki Ghaleno L, Rezazadeh Valojerdi M, Chehrazi M, Sahraneshin Samani F, Salman Yazdi R. Hyaluronic Acid Binding Assay Is Highly Sensitive to Select Human Spermatozoa with Good Progressive Motility, Morphology, and Nuclear Maturity. Gynecol Obstet Invest. 2016;81(3):244-50. doi: 10.1159/000439530. Epub 2015 Nov 20. PMID: 26584304.
Oehninger S, Franken DR, Ombelet W. Sperm functional tests. Fertil Steril. 2014 Dec;102(6):1528-33. doi: 10.1016/j.fertnstert.2014.09.044. Epub 2014 Oct 24. PMID: 25450304.
Barati E, Nikzad H, Karimian M. Oxidative stress and male infertility: current knowledge of pathophysiology and role of antioxidant therapy in disease management. Cell Mol Life Sci. 2020 Jan;77(1):93-113. doi: 10.1007/s00018-019-03253-8. Epub 2019 Aug 3. PMID: 31377843.
Dodaj komentarz