Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV prawdopodobnie dotknie większość dorosłych ludzi, prowadzących aktywne życie seksualne. Szacuje się, że nosicielami wirusa HPV jest nawet 660 mln osób na całym świecie. Ginekolog dr n. med. Patrycja Sodowska z „Centrum Medycznego Patrycja Sodowska” tłumaczy, czym jest wirus HPV i jak można zminimalizować ryzyko zakażenia.
W jaki sposób można zarazić się wirusem HPV i jakie objawy daje? Czy można zarazić się, gdy zakażenie ma formę bezobjawową?
Wirus HPV przenoszony jest drogą płciową zarówno w trakcie seksu waginalnego, analnego czy oralnego. Wirus może się także rozprzestrzeniać w czasie bliskiego kontaktu skóra do skóry w trakcie stosunku, dlatego nie zawsze prezerwatywy zabezpieczają przed zakażeniem. Osoba zakażona HPV może zakazić inną osobę, nawet jeśli nie ma żadnych objawów zakażenia. Ponadto u osoby zakażonej objawy mogą pojawić się nawet po kilku latach. To powoduje, że nie zawsze wiemy, kiedy mogło dojść do zakażenia.
Czy i jak leczy się wirusa HPV?
Niestety nie są dostępne leki na wirusa HPV. Możemy zapobiegać zakażeniom wirusem HPV, stosując szczepienia profilaktyczne lub leczyć zmiany chorobowe, które są spowodowane infekcją wirusem jak np. kłykciny kończyste, czyli brodawkowate zmiany na sromie czy w okolicy odbytu, stosując miejscowo preparaty chemiczne lub krioterapię czy laseroterapię. W przypadku zmian przednowotworowych szyjki macicy możliwe jest zastosowanie preparatów dopochwowych o zabiegu konizacji szyjki macicy. Leczeniem brodawczakowatości krtani zajmują się laryngolodzy, podobnie w przypadków nowotworów nosogardzieli.
Wirus HPV może być wysoceonkogenny. Czy każdy rodzaj wirusa prowadzi do rozwoju nowotworu? I jakiego typu?
Generalnie typy wirusa HPV możemy podzielić na nisko- i wysokoonkogenne. Niskoonkogenne najczęściej nie powodują żadnych schorzeń, niektóre z nich są odpowiedzialne za rozwój kłykcin kończystych.
Do typów wysokoonkogennych zaliczamy typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68. HPV 16 i 18 są typami najczęściej występującymi w stanach przednowotworowych i raka szyjki macicy.
Ruszyły bezpłatne szczepienia przeciwko wirusowi HPV dla dziewcząt i chłopców w wieku 12-13 lat. Czy rekomenduje Pani skorzystanie z nich?
Oczywiście! Zarejestrowane są 3 szczepionki – Cevarix, Gardasil i Gardasil 9.
Szczepionka Gardasil 9 chroni przed 9 typami wirusa HPV, 2 odpowiedzialnymi za rozwój kłykcin kończystych i 6 wysokoonkogennymi, odpowiedzialnymi za zmiany nowotworowe. Cervarix chorni przed 2 typami wirusa 16 i 18, a Gardasil 4 typami- 6,11,16,18.
Szczepionka indukuje silną ochronę przed zakażeniem wirusem HPV a optymalną grupą docelową są osoby przed rozpoczęciem współżycia, czyli przed możliwym kontaktem z wirusem. Zalecany wiek szczepienia to 9-14 lat. Ważne, by szczepieniu poddać zarówno dziewczynki, jak i chłopców, ponieważ u tych drugich infekcja wirusem HPV może być odpowiedzialna za rozwój nowotworów nosogardzieli, przełyku, krtani, odbytu, prącia oraz kłykcin kończystych. Wyszczepienie populacji zapobiega ponadto transmisji wirusa.
U dzieci i nastolatków do 15 r.ż. rekomendowane jest podanie 2 dawek szczepionki w celu uzyskania ochrony. W późniejszym czasie zaleca się podanie 3 dawek szczepionki.
Szczepionki są bezpieczne. W skład wszystkich wchodzą cząsteczki wirusopodobne (ang.: virus-like particles – VLPs) zbudowane z oczyszczonego białka głównego kapsydu wirusowego L1, produkowanego drogą rekombinacji DNA oraz adiuwanty. Szczepionki nie zawierają żywych wirusów ani ich materiału DNA. Szczepionki nie mogą wywołać zakażenia, a niezakaźne cząstki wirusopodobne zawarte w szczepionkach nie mają zdolności do replikacji. Mechanizm działania szczepionek p-HPV polega na indukowaniu humoralnej odpowiedzi immunologicznej i obecności przeciwciał neutralizujących oraz ich aktywności w miejscu infekcji.
Stężenia przeciwciał uzyskiwane po szczepieniu obniżają się wraz z odstępem czasu po szczepieniu, a następnie utrzymują się na stabilnym poziomie przez wiele lat, wielokrotnie przewyższając te notowane po naturalnej infekcji.
Czy osoby dorosłe, już od dawna współżyjące, również powinny rozważyć szczepienie?
Jak najbardziej! Warto szczepić osoby dorosłe od dawna prowadzące życie seksualne, ponieważ zmniejsza to u nich ryzyko zakażenia i wystąpienia stanów przednowotworowych i nowotworów związanych z zakażeniem.
dr n. med. Patrycja Sodowska – Specjalista Ginekolog-Położnik, Endokrynolog. W 2002 roku ukończyła studia na wydziale Lekarskim Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Ginekologią i położnictwem zajmuję się od 2003 roku, główne zainteresowania związane są z diagnostyką i leczeniem niepłodności oraz diagnostyką prenatalną. Swoje umiejętności doskonaliła w Kings College Hospital, Harris Birthright Research Centre w Londynie u prof. Kyprosa Nicolaidesa, gdzie uzyskała uprawnienia FMF (Fetal Medicine Foundation, Fundacja Medycyny Płodu) do wykonywania badań prenatalnych zarówno w I jak i II trymestrze ciąży, w Inner Vision Women’s Ultrasound w Nashville w Tennessee USA u prof. Philippe Jeanty oraz w Hadassah Medical Centre w Jerozolimie w Izraelu w Oddziale Leczenie Niepłodności u prof. Neri Laufer i Alexandra Simon. Centrum medyczne Patrycja Sodowska
Dodaj komentarz