1 listopada 2015 roku weszła w życie nowa Ustawa o leczeniu niepłodności. Kto może z niej skorzystać, kto nie może, ile lat komórki dawców są dla nich przetrzymywane, a także ile jest zapłodnionych komórek i co w przypadku śmierci dawcy – na te i wiele innych pytań udzielamy odpowiedzi.
Kto może skorzystać z in vitro?
Z procedury in vitro mogą skorzystać małżeństwa oraz osoby pozostające w związkach nieformalnych, które posiadają co najmniej roczną dokumentację medyczną, stwierdzającą, że wyczerpały się inne metody leczenia niepłodności. Wyjątkiem jest pewność, udokumentowana medycznie, że nie ma możliwości uzyskania ciąży innym sposobem niż właśnie zapłodnienie pozaustrojowe, wtedy można zastosować in vitro wcześniej i bez wyczerpania pozostałych metod leczenia niepłodności. Nie istnieją ograniczenia wiekowe dla kobiet, które mogą skorzystać z procedury.
Kto nie może skorzystać z in vitro?
Ustawa zabrania skorzystania z procedury in vitro samotnym kobietom – do tej pory było to możliwe przy wykorzystaniu nasienia anonimowego dawcy. Jednakże, zgodnie z nową ustawą, każde dziecko – także to, pochodzące z in vitro, musi mieć dwoje rodziców. Jest to jednoznaczne z faktem, że samotne kobiety, które wcześniej zamroziły komórki jajowe do ich późniejszego wykorzystania, nie będą mogły tego zrobić. Możliwość wykorzystania jajeczek wróci w momencie, kiedy kobieta znajdzie partnera, który podpisze stosowne dokumenty, czyniące go w świetle prawa prawowitym ojcem dziecka kobiety. Mężczyzna będzie też miał obowiązek alimentacyjny.
Po jakim czasie komórki dawców trafią do dawstwa anonimowego?
Po 20 latach od zamrożenia komórek jajowych zostaną one oddane do dawstwa anonimowego. Trafią tam także te zarodki, których oboje dawcy zmarli. Warunkiem skorzystania z nich będzie m.in. ustalenie – na podstawie danych fenotypowych – podobieństwa biorców zarodka z jego dawcami. Nie chodzi tutaj o takie cechy, jak kolor włosów czy oczu, ale cechy poświadczające przynależność do danej rasy czy grupy etnicznej. To nie przyszli rodzice będą o tym decydować, ale lekarz prowadzący procedurę, który będzie miał obowiązek ustalenia zgodności cech fenotypowych. Ma to zmniejszać ryzyko powstawania kłopotliwych sytuacji, w których po wyglądzie dziecka można wywnioskować, że rodzice korzystali z medycznie wspomaganego rozrodu.
Ile można zapłodnić komórek?
Zgodnie z ustawą liczba zapłodnionych komórek jajowych jest ograniczona do sześciu. Będzie można utworzyć więcej zarodków tylko w jasno sprecyzowanych sytuacjach: gdy kobieta poddająca się zabiegowi ma ponad 35 lat bądź istnieją ku temu wskazania medyczne, np. inna choroba, współistniejąca z niepłodnością lub podjęte wcześniej, co najmniej dwukrotnie i nie przynoszące rezultatu, leczenie metodą zapłodnienia pozaustrojowego.
Co z zarodkami?
Zgodnie z ustawą zakazane jest niszczenie zarodków, które są zdolne do prawidłowego rozwoju (takich, w których nie zostały stwierdzone wady, powodujące ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę). Co więcej, za złamanie tego zakazu ma grozić od 6 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Zabronione jest również tworzenie zarodków w innych celach, niż zapłodnienie pozaustrojowe.
Dawstwo komórek
Ustawa dopuszcza inne niż partnerskie dawstwo komórek rozrodczych oraz zarodków, określając szczegółowo zasady, na jakich może być ono prowadzone. Komórki i zarodki w dawstwie innym, niż partnerskie, można przekazać wyłącznie na rzecz anonimowej biorczyni. Dawcy, zanim wyrażą zgodę na procedurę, muszą zostać poinformowani o skutkach prawnych przekazania swoich komórek, m.in. o braku dostępu do jakichkolwiek informacji na temat dalszego postępowania z komórkami oraz braku jakichkolwiek praw wobec dziecka, które urodzi się w wyniku zapłodnienia in vitro. Jeśli komórki nie zostaną zastosowane w procedurze, dawca może w każdej chwili zażądać ich zniszczenia lub przekazać je na cele badawcze. Z komórek rozrodczych jednego dawcy anonimowego może urodzić się nie więcej niż dziesięcioro dzieci. W przypadku zabiegów przy użyciu nasienia anonimowego dawcy, partner kobiety jest zobowiązany złożyć w Urzędzie Stanu Cywilnego oświadczenie o uznaniu ojcostwa.
Co w przypadku śmierci dawcy?
W przypadku, kiedy komórki rozrodcze pochodzą od partnera, nie można ich zastosować po jego śmierci. Jednak zarodki powstałe w wyniku dawstwa partnerskiego mogą zostać przeniesione do organizmu biorczyni także po śmierci ich właściciela.
NIE dla wyboru cech fenotypowych
Ustawa zakazuje metody pozwalającej na genetyczną analizę komórek jajowych przed lub po zapłodnieniu bądź też zarodków przed podaniem ich do macicy przyszłej matce, w celu wyboru cech fenotypowych, w tym także płci dziecka. Wyjątkiem jest duże prawdopodobieństwo ciężkiej, nieuleczalnej choroby dziedzicznej (np. dana choroba jest dziedziczona w szczególności przez chłopców czy dziewczynki), wówczas ustawa dopuszcza przeprowadzenie diagnostyki także w tym celu.
TAK dla zabezpieczenia płodności na przyszłość
Ustawa przewiduje możliwość pobierania komórek rozrodczych w celu zabezpieczenia płodności na przyszłość. Może to mieć miejsce np. przed poddaniem się terapii, która stwarza ryzyko upośledzenia płodności. W przypadku osób dorosłych konieczne jest wyrażenie zgody przez dawcę, zaś w przypadku małoletnich – przez przedstawiciela ustawowego.
Informacje do wglądu dziecka
Dziecko urodzone w wyniku procedury in vitro, po osiągnięciu pełnoletności ma, prawo poznać rok i miejsce urodzenia dawcy komórek rozrodczych bądź dawców zarodka, a także informacje na temat ich stanu zdrowia, czyli wyniki badań wykonanych przed pobraniem komórek lub utworzeniem zarodka. Z tymi informacjami ma prawo zapoznać się także przedstawiciel ustawowy dziecka, o ile mogą się one przyczynić do uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa życia lub zdrowia dziecka.
źródło: staraniowy.pl
Dodaj komentarz