Kolejna ciąża w trakcie żałoby po poronieniu – smutek silniejszy niż radość

Wiele kobiet, które doświadczyły poronienia, ma trudność w budowaniu relacji z dzieckiem, gdy zachodzi ponownie ciążę. Jak się przygotować do kolejnej ciąży po poronieniu? Jak przeżyć czas po stracie pierwszego dziecka – pisze Anna Wietrzykowska, psycholog niepłodności i psychoterapeutka.

Strata ciąży jest niezwykle bolesnym wydarzeniem dla jego rodziców. Para oczekująca narodzin swojego dziecka podejmuje wiele działań w celu przygotowania się na jego przyjście na świat. Te 9 miesięcy oczekiwania najczęściej pełne jest zmian, które mają na celu stworzyć przestrzeń w domu i w życiu dla nowego członka rodziny. Jest to też czas adaptacji do nowej roli, jaką jest rola rodzica. Gdy dochodzi do poronienia, ten proces zostaje przerwany, a para pozbawiona możliwości dokończenia tego, co rozpoczęła, czyli budowania relacji z własnym dzieckiem.

Żałoba po poronieniu

Na przebieg żałoby po poronieniu wpływa wiele czynników, a możliwość pozwolenia sobie na jej przeżywanie pozwala przepracować doświadczenie utraty ciąży i przygotować się na kolejne starania o dziecko.

Niestety, pacjenci, u których strata miała miejsce na wczesnym etapie ciąży, często doświadczają tak zwanej zawieszonej żałoby, czyli sytuacji, w której proces ten nie przebiega płynnie, a pozostaje zatrzymany na początkowym jej etapie.

Z jednej strony osieroceni rodzice doświadczają po poronieniu odczuć charakterystycznych dla śmierci bliskiej osoby, z drugiej – wciąż brakuje przyzwolenia społecznego na okazywanie smutku po stracie.

Rodzice nie zawsze  mają możliwość urządzenia pochówku swojego dziecka, więc mamy tu sytuację podobną jak na przykład u bliskich osób, które zaginęły (tak zwany syndrom pustego grobu). Ich strata i ból nie mają swojego miejsca i rytuału pożegnania, co jest pomocne w procesie żegnania się z ważną dla siebie osobą. Pacjenci opisują to uczucie, jako stan zawieszenia pomiędzy: ,,Straciliśmy dziecko” a ,,Nic się nie stało”. Z jednej strony czują, że życie nie wróciło do stanu sprzed ciąży, z drugiej – nie wiedzą nic o osobie, którą stracili (nie zawsze znają też płeć i przyczynę straty). Stan ten zawieszenia trwa, a decyzje o kolejnych staraniach są podejmowane w nadziei, że nowa ciąża pomoże powrócić do swojego życia sprzed starań o dziecko.

Niestety, nawet gdy początkowo wydaje nam się, że poradziliśmy sobie ze stratą, bo np. wróciliśmy do pracy, i rozmowom na temat rodzicielstwa nie towarzyszą silne reakcje emocjonalne, to może to nie być oznaką zakończenia żałoby, a jej zatrzymania na pewnym etapie. Żałoba z racji tego, że jest procesem jest też rozciągnięta w czasie i przebiega w pewnej dynamice. Oznacza to, że przez cały proces żałoby mamy dni, w których czujemy się lepiej lub gorzej. Dziś pewne ważne kwestie wydają nam się pewne np. mamy myśli, że już nigdy więcej nie chcemy starać się o dziecko, a 1-2 miesiące po tym czasie mogą pojawić się inne przemyślenia.

Poronienie a kolejna ciąża – kiedy rozpocząć starania o dziecko

Z psychologicznego punktu widzenia ważne jest, aby przed rozpoczęciem kolejnych starań o dziecko zamknąć proces żałoby. Pacjentki jednak nie zawsze mają taką możliwość. Z medycznego punktu widzenia, biorąc pod uwagę stan zdrowia pacjentki, choroby towarzyszące, wiek, diagnozy medyczne, poziom AMH lekarze kierują indywidualne zalecenia dla danej pary, w których najważniejszą kwestią jest uwzględnienie jak największej szansy na ponowne zajście w ciąże, bezpieczne dla danej kobiety.

Na przykład kobieta, która utraciła ciążę w wieku 40 lat prawdopodobnie nie dostałaby zalecenia od swojego lekarza ginekologa, aby wstrzymać się około roku przed kolejnymi staraniami o dziecko z racji swojego wieku, choć około roku trwa właśnie proces przechodzenia żałoby po stracie.

Decyzję co do kolejnych starań o dziecko należą ostatecznie do pacjenta i to on decyduje o swojej gotowości do podjęcia kolejnej próby. W sytuacji, gdy pacjent z przyczyn medycznych otrzymuje zalecenie, aby starać się w krótkim czasie po poronieniu o następne zajście w ciąże, warto w szczególny sposób zadbać o siebie. Najważniejsze informacje, jakie w tej sytuacji mogą być dla niego pomocne to:

• Stan około roku od poronienia to czas przechodzenia żałoby, oznacza to że funkcjonuje się w tym czasie inaczej, niż do tej pory. Poczucie utraty sensu życia, bezsilność, obniżony nastrój i podwyższony poziom lęku mogą być w tej sytuacji objawami charakterystycznymi dla tej sytuacji.
• W każdym momencie warto skorzystać z pomocy psychologów, fundacji, stowarzyszeń wspierających osoby po poronieniu. Można jednocześnie pracować nad stratą i przygotowywać się psychicznie do kolejnego zajścia w ciąże.
• Warto profilaktycznie wprowadzić dodatkowe działania, które pomogą obniżyć poziom stresu np. relaksację w połączeniu z technikami oddechowymi, jogę, wizualizację, coś co pozwoli na wyciszenie i będzie możliwe do kontynuowania, gdy pojawi się ciąża.
• Jeżeli mamy w sobie gotowość, warto nadać imię dla dziecka, które odeszło i pozostawić je tylko dla tego konkretnego dziecka ( w kolejnej ciąży nadać nowe imię dla nowego członka rodziny). W sytuacji, w której zdecydujemy się na przekazanie imienia dziecku, które odeszło dziecku z kolejnej ciąży, istnieje ryzyko, że emocje z ciąży po poronieniu będą pojawiały się także w nowej ciąży.
• Techniki nastawione na uważność ułatwiają pozostanie w teraźniejszości i koncentrację na tym co jest tu i teraz, nie na tym co się dopiero wydarzy. Może to być pomocne w obniżeniu poczucia lęku.
• Jeśli nie mieliśmy możliwości pochowania dziecka, a czujemy że byłoby to dla nas pomocne to możemy spróbować odwiedzić grób dziecka nienarodzonego i zapalić na nim świeczkę dla dziecka, które odeszło. Rytuał pożegnania pomaga w przejściu przez proces żałoby. Jeśli po takiej wizycie poczujemy w sobie więcej spokoju, możemy tę czynność powtarzać zgodnie z nasza potrzebą np. w ważne rocznice lub dni.
• Będąc już w kolejnej ciąży możemy prowadzić dziennik/pamiętnik w formie pisania listów do dziecka, które ma się urodzić. Możemy go traktować jako miejsce, w którym spisujemy swoje myśli, ważne słowa i refleksje, jakie dzieją się danego dnia. Zaczynamy wtedy powoli budować relację z nowym dzieckiem, jednocześnie porządkując swoje aktualne przemyślenia.

Ciąża po stracie dziecka jest wyzwaniem dla jego rodziców. Mając w sobie jeszcze świeże doświadczenie utraty dziecka, jednocześnie oczekując narodzin kolejnego, w szczególny sposób powinniśmy zadbać o siebie. Im większe rozgraniczenie wprowadzimy pomiędzy jedną a drugą ciążą, tym łatwiej będzie nam oddzielić konkretne emocje od danych sytuacji i uporządkować świat wewnętrzny swoich uczuć i emocji.

Anna Wietrzykowska jest psychologiem, psychoterapeutą pracującym w nurcie systemowym. Specjalizuje się w pracy indywidualnej z osobami dorosłymi, parami oraz rodzinami. Od 2014 roku jest Członkiem Nadzwyczajnym Wielkopolskiego Towarzystwa Terapii Systemowej. Swoją pracę terapeutyczną poddaje superwizji. W obszarze jej zainteresowań zawodowych znajduje się praca z parami zmagającymi się z niepłodnością, rodzicami przygotowującymi się na narodziny dziecka, rodzicami, którzy stracili dziecko oraz rodzicami potrzebującymi wsparcia w wychowaniu. Więcej informacji na www.psycholognieplodnosci.pl

POLECAMY TAKŻE: Strata ciąży – jak radzić sobie z trudnymi emocjami

Strata ciąży – jak radzić sobie z trudnymi emocjami. Rozmowa z psychologiem Dorotą Gawlikowską

Karolina Wagner

Polonistka, dziennikarka, redaktorka. Specjalizuje się w tematyce: ciąża, parenting, niepłodność, dieta propłodnościowa. Email: redakcja@brubenpolska.pl