Zmaga się z nią nawet 10% Polaków, z czego co 4. może o tym nie wiedzieć. Niewydolność nerek to poważna choroba, która znacząco obniża płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Choć stosunkowo łatwa do zdiagnozowania, bardzo często bywa nieuwzględniana na przykład przy objawach takich jak uczucie osłabienia, obrzęki ciała czy spadek libido. Niewydolność nerek nie przekreśla szansy na ciążę i urodzenie zdrowego dziecka. Wymaga jednak współpracy lekarzy kilku specjalności.
Objawy niewydolności nerek
Przewlekła niewydolność nerek to choroba podstępna, która przez wiele lat może rozwijać się bezobjawowo. Nawet jeśli daje jakieś symptomy, są one często nieswoiste – łatwo pomylić je z innymi schorzeniami. Tymczasem choroby nerek mają ogromny wpływ na gospodarkę hormonalną i metaboliczną organizmu.
Niewydolność nerek może przybrać postać ostrą lub przewlekłą. W pierwszym wypadku najczęściej mamy do czynienia m.in. z kamicą nerkową. Intensywność bólu skłania pacjentów do poszukiwania pomocy lekarskiej, co wprost przekłada się na szybką diagnozę. W przewlekłej niewydolności nerek sprawa nie jest już taka prosta. Nieprawidłowości nierzadko udaje się wykryć tylko dzięki regularnym badaniom profilaktycznym.
Objawy chorób nerek to m.in.:
- Zmiana częstotliwości oddawania moczu – częstomocz, skąpomocz, bezmocz
- Nokturia – potrzeba oddawania moczu w nocy
- Obrzęki wokół kostek, podudzi, w obrębie twarzy
- Uczucie osłabienia
- Przebarwienia skórne, skłonność do zranień
- Spadek libido, zaburzenia erekcji u mężczyzn
- Świąd skóry, mrowienie, skurcze
- Utrata apetytu lub wrażenie dziwnego smaku spożywanych pokarmów
- Bóle w klatce piersiowej
- Nudności i wymioty
Przewlekła niewydolność nerek ma wpływ nie tylko na popęd seksualny kobiety, ale też na płodność oraz rozwój i utrzymanie ciąży. U mężczyzn z kolei choroba ta znacząco obniża jakość nasienia.
Niewydolność nerek a płodność
Spadek czynnika GFR, czyli tzw. przesączania kłębuszkowego, prowadzi do zaburzeń hormonalnych w organizmie kobiety. Na początku choroba wywołuje nieregularne – najczęściej zbyt długie – cykle. W bardzo zaawansowanym stadium niewydolności nerek miesiączki mogą całkowicie zaniknąć. Pojawiają się cykle bezowulacyjne, w których z oczywistych względów nie ma żadnego prawdopodobieństwa zajścia w ciążę.
Czym wcześniej zdiagnozowana niewydolność nerek, tym większa szansa na skuteczne leczenie. Dlatego tak ważne jest zgłaszanie lekarzowi wszelkich niepokojących symptomów, ale też wykonywanie regularnych badań.
Szanse na ciążę u kobiety z chorobą nerek zależą od czterech czynników:
- Stadium choroby
- Wieku i ogólnego stanu zdrowia
- Wielkości białkomoczu
- Występowaniu przewlekłych chorób, które często współistnieją przy niewydolności nerek lub nawet są jej przyczyną: cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy chorób serca
Szanse na ciążę są wyższe u pacjentek młodych, bez innych chorób przewlekłych oraz z niskim lub zerowym białkomoczem. Jednakże nawet przy udanym zapłodnieniu i zdrowej ciąży większa się ryzyko tzw. zatrucia ciążowego, czyli stanu przedrzucawkowego.
Niewydolność nerek a przebieg ciąży
Choroba nerek nie ma negatywnego wpływu na płód – nie powoduje wad wrodzonych ani rozwojowych. W skrajnych przypadkach zaawansowanej niewydolności nerek, może pojawić się hipotrofia płodu – dziecko będzie wtedy mniejsze niż powinno być w danym tygodniu ciąży.
Ciąża może też przebiegać z powikłaniami, takimi jak wielowodzie, czyli nadmierna ilość wód płodowych, a także poród przedwczesny. Wspomniany stan przedrzucawkowy najczęściej rozwija się u kobiet ze współistniejącym nadciśnieniem tętniczym. Wystąpienie tego powikłania może wymagać szybkiego rozwiązania ciąży.
U pacjentki z niewydolnością nerek ciąża może pogłębić stadium choroby. W każdej prawidłowej ciąży czynniki takie jak zwiększony przepływ krwi i konieczność usuwania większej ilości produktów przemiany materii sprawiają, że nerki powiększają się o 50%. Nawet u pacjentki, która wcześniej nie chorowała na niewydolność nerek, mogą w czasie ciąży wystąpić zaburzenia pracy tych narządów.
Szansa na ciążę w czasie dializoterapii
Jeszcze do niedawna prawdopodobieństwo zajścia w ciążę i urodzenia zdrowego dziecka u pacjentek leczonych dializami było znikome. Zaledwie 2-3% z nich miało szansę na zapłodnienie, z czego aż 20% ciąż kończyło się wczesnym poronieniem. Obecnie jednak wyniki te uległy poprawie dzięki tzw. intensywnemu leczeniu dializami.
Dzięki zwiększeniu częstotliwości (z 3 do nawet 5-7 w tygodniu) i wydłużeniu czasu (do 6 godzin) dializ więcej kobiet jest zdolnych do zajścia w ciążę i urodzenia zdrowego dziecka. Leczenie takie obniża ciśnienie krwi oraz pozwala zmniejszyć ilość wody i toksycznych substancji w organizmie. Dość specyficzna w dializoterapii dieta może zostać wzbogacona o zdrowe składniki, niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka.
Ciąża u pacjentki dializowanej musi być częściej kontrolowana. Wymaga to wsparcia nie tylko ginekologa, ale też nefrologa, neonatologa, dietetyka, a w razie potrzeby również innych specjalistów. Kobieta musi szczególnie dbać o zachowanie prawidłowej masy ciała i jej odpowiedni przyrost – od 11 do 14 kg w cały okresie ciąży. Z kolei leczenie niedokrwistości odbywa się przez podawanie erytropoetyny oraz wyrównywanie niedoboru żelaza.
Jak badania profilaktyczne wykonać?
Niewydolność nerek to bardzo częsta choroba, z którą pacjenci żyją nieświadomie nawet wiele lat. Zwykle dowiadują się o niej zbyt późno, by możliwe było naprawdę skuteczne leczenie. Dlatego tak ważne jest wykonywanie profilaktycznych badań – nie tylko przy planowaniu ciąży, ale przez całe życie.
W celu wstępnego zdiagnozowania chorób nerek wykonuje się:
- badanie ogólne moczu wraz z osadem
- poziom kreatyniny we krwi z wyliczanym współczynnikiem filtracji nerkowej (GFR)
Każdy dorosły człowiek powinien profilaktycznie wykonywać te badania co 2-3 lata. Pacjenci z grupy ryzyka (np. chorzy na cukrzycę, ze stwierdzonymi chorobami nerek w rodzinie) – co 12 miesięcy. Przy planowaniu ciąży należy szczególnie zadbać o regularność badań. Dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Choroba nerek nie jest wyrokiem, który przekreśla szansę na założenie rodziny. Nawet pacjentki ze schyłkową niewydolnością tych narządów zachodzą w ciążę i rodzą zdrowe dzieci – w tym wypadku ratunkiem jest przeszczep, który znacząco zmienia funkcjonowanie i podnosi jakość życia pacjentki.
Źródło:
https://ptnefro.pl/
https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/119504,ciaza-u-chorej-z-przewlekla-niewydolnoscia-nerek
https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/physrev.2000.80.3.1107?view=long&pmid=10893433&
Gaciong Z., Standardy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w nadciśnieniu tętniczym w różnych sytuacjach klinicznych [w:] Przew Lek 2008; 1: s. 68-73 dostępne na https://www.termedia.pl/Standardy-postepowania-diagnostycznego-i-terapeutycznego-w-nadcisnieniu-tetniczym-w-roznych-sytuacjach-klinicznych,8,9892,1,0.html
Pifczyk G., Wikarek T., Maruniak-Chudek I., Chudek J. Ciąża u chorej z przewlekłą niewydolnością nerek – opis przebiegu dwóch ciąż zakończonych powodzeniem i przegląd piśmiennictwa [w:] Ginekol Pol. 2011, 82, s. 623-626.
POLECAMY TAKŻE: Przyczyną niepłodności może być ZUM. Sprawdź objawy i leczenie
Przyczyną niepłodności może być ZUM. Sprawdź objawy i leczenie
Dodaj komentarz