Zdrowa ciąża na dobrą sprawę zaczyna się na wiele dni przed dodatnim testem ciążowym. Styl życia obojga partnerów, ich choroby, przyjmowane leki – wszystko to ma ogromny wpływ na możliwość poczęcia, prawidłowy przebieg ciąży i zdrowie przyszłego dziecka.
USTAW LECZENIE CHORÓB PRZEWLEKŁYCH
Zdrowa ciąża zależy przede wszystkim od zdrowia przyszłej Mamy, to czas na ustabilizowanie lub zmianę leczenia!
Przygotowując się do ciąży, należy zacząć od przyjrzenia się swojej historii medycznej. Jeśli kobieta leczy się z powodu jakiejkolwiek przewlekłej choroby ( np. niedoczynności tarczycy), powinna niezwłocznie udać się do swojego lekarza prowadzącego i poinformować go o planach prokreacyjnych. W przypadku wielu chorób konieczna będzie modyfikacja dotychczasowego leczenia, np. zastąpienie niektórych leków stosowanych w terapii nadciśnienia tętniczego takimi, które można stosować w ciąży. W przypadku padaczki będzie to próba zredukowania ilości leków do jednego typu preparatu, gdyż wszystkie mogą być szkodliwe dla płodu, a ich efekt się sumuje. Na ustabilizowanie się stanu zdrowia kobiety po takich zmianach potrzeba czasu, nie powinno się tego robić będąc już w ciąży.
ZASZCZEP SIĘ.
Szczepienia to ważny aspekt świadomego planowania ciąży. Chroń siebie i swoje dziecko. Jakie szczepienia warto wykonać?
Ciąża wpływa na układ immunologiczny kobiety, która staje się wtedy bardziej podatna na różne infekcje, szczególnie wirusowe, a ich przebieg może być cięższy. Dotyczy to zwłaszcza grypy czy coronawirusa. Niektóre infekcje przechorowane w ciąży mogą dać ciężkie powikłania u płodu. Warto więc sprawdzić swój status immunologiczny, jeśli chodzi o takie choroby jak toksoplazmoza, cytomegalia czy różyczka. W Polsce od wielu lat obowiązkowo szczepi się dzieci na różyczkę, ale obecnie wiele młodych kobiet mieszkających w Polsce urodziło się i dzieciństwo spędziło w innych krajach, gdzie takich przepisów nie ma. Po przyjęciu szczepionki przeciwko różyczce, należy odczekać z poczęciem około 3 miesiące.
ZACZNIJ BRAĆ KWAS FOLIOWY.
To punkt numer 1 na liście dla kobiet starających się o dziecko! Dlaczego jest taki ważny?
3 miesiące przed planowanym poczęciem, a więc często jeszcze w trakcie stosowania tabletki antykoncepcyjnej, należy wystartować z suplementacją kwasu foliowego. Minimalną zalecaną dawką jest 400 mcg na dobę. Kwas foliowy to witamina z grupy B, której niedobór może powodować ciężkie wady wrodzone u dziecka, takie jak rozszczep kręgosłupa, bezczaszkowie czy wada serca. Kobiety, które urodziły w przeszłości dziecko z taką wadą powinny stosować wyższą dawkę, tzn. 5 mg. Taką dawkę zaleca się też kobietom podchodzącym do procedury in vitro.
ODWIEDŹ STOMATOLOGA.
Wylecz wszystkie stany zapalne w organizmie!
Przygotowując się do ciąży, warto zadbać o wyleczenie wszelkich stanów zapalnych, które mogłyby się uaktywnić w ciąży. Głównie chodzi tu o zęby i niedoleczoną próchnicę, ale znaczenie mają też nawracające stany zapalne dróg moczowych czy zmiany skórne.
ZRÓB CYTOLOGIĘ.
To ważne!
Planując ciążę, warto wykonać wymaz cytologiczny z szyjki macicy, szczególnie jeśli poprzedni był dawno temu. Przewlekła infekcja wirusem HPV czy różne zmiany na szyjce mogą wymagać dalszej diagnostyki (np. pobrania wycinków), a to w ciąży byłoby bardzo niebezpieczne.
ZADBAJ O PRAWIDŁOWĄ DIETĘ.
Zdrowy tylko życia to nie tylko bezpieczeństwo w ciąży, zdrowie Mamy i Dziecka, ale również, większe szanse na szybsze zajście w ciążę!
Niezwykle istotną sprawą zarówno w ciąży, jak i jeszcze przed planowanym poczęciem jest odpowiednia dieta. Regularne, zbilansowane posiłki co ok 3-4 godz, bez podjadania pomiędzy – to podstawa. Na talerzu powinny znaleźć się produkty zdrowe, jak najmniej przetworzone, najlepiej pochodzące ze znanych źródeł. Należy wycofać z jadłospisu gotowe dania pełne konserwantów i polepszaczy smaku. Do picia stosować wodę, a nie kawę czy soki, albo co gorsza słodzone, sztucznie barwione, gazowane napoje. Te ostatnie mają udowodnione niekorzystne działanie na produkcję i jakość plemników, dlatego powinny być wycofane z diety w ogóle. Co do spożycia słodyczy – to może niezły pomysł, żeby wzorem skandynawskich dzieci jeść je tylko w jeden dzień w tygodniu?
RZUĆ PALENIE, OGRANICZ ALKOHOL, ZAPRZESTAŃ STOSOWANIA UŻYWEK
Nikotyna, marihuana, narkotyki, substancje psychoaktywne – ich stosowanie zaburza zdrowie prokreacyjne obojga partnerów wpływając przede wszystkim na możliwość poczęcia w ogóle, ale także może spowodować powstanie wad u płodu czy chorób wikłających przebieg ciąży. Szczególną uwagę należy zwrócić na stosowanie przez mężczyzn androgenów – często dystrybuowanych nielegalnie w siłowniach czy sklepach z odżywkami. Koniecznie należy wtedy szybko wykonać badanie ogólne nasienia, gdyż efektem stosowania substancji androgenowo- anabolicznych może być azoospermia (brak plemników w nasieniu). Odpowiednie leczenie pomoże odwrócić ten efekt.
WPROWADŹ REGULARNĄ AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ.
Pamiętaj, aktywność w ciąży również jest ważna.
3-4 razy w tygodniu po około godzinie – oto zdrowa dawka ruchu. Wpływa na lepsze samopoczucie i pomaga utrzymać prawidłową masę ciała. Otyłość nie jest tylko problemem natury estetycznej – to ciężka choroba! Tkanka tłuszczowa jest tkanką hormonalnie czynną i jej nadmiar mocno zaburza możliwość zajścia w ciążę zarówno poprzez wpływ na częstotliwość i jakość owulacji, jak i ilość i jakość plemników. Otyłość istotnie zwiększa ryzyko powikłań ciążowych takich jak cukrzyca, preeklampsja, przedwczesny poród czy obumarcie wewnątrzmaciczne płodu.
ZAPISUJ MIESIĄCZKI I OBSERWUJ CYKLE.
Możesz robić to ręcznie lub wybrać aplikacje.
Pierwszym pytaniem, jakie zada ginekolog diagnozujący ewentualne problemy z poczęciem, będzie pytanie o cykle miesiączkowe – jak długo trwają (cykl to czas liczony od pierwszego dnia okresu do ostatniego dnia poprzedzającego następne krwawienie), ile trwał najkrótszy i najdłuższy, czy występują objawy typu plamienia, zmiany jakości śluzu, itp.
PRZYJRZYJ SIĘ RODZINIE SWOJEJ I PARTNERA.
To może być cenna wskazówka dla lekarza.
Zdarza się, że w rodzinie występują jakieś powtarzające się choroby czy problemy genetyczne. Szczególne znaczenie mają nawracające poronienia, trudności z zajściem w ciążę, urodzenie się dzieci z wadami lub niepełnosprawnością umysłową. Jeśli takie sytuacje miały miejsce, warto skonsultować się z genetykiem, który prześledzi historię rodziny i może zlecić wykonanie pewnych badań jeszcze przed rozpoczęciem starań o ciążę. Szczególnie istotne jest to w sytuacji partnerów, którzy są ze sobą spokrewnieni.
DIAGNOSTYKA PREIMPLANTACYJNA.
Kiedy warto wziąć ją pod uwagę?
Czasami zdarza się, że partnerzy starający się o dziecko są nosicielami pewnych chorób genetycznych. W naszym rejonie geograficznym najczęściej jest to mukowiscydoza. Inną taką znaną chorobą jest „choroba królów” czyli hemofilia. Obecnie znanych jest parę milionów takich zaburzeń, które ujawniają się, gdy uszkodzony gen jest przenoszony przez oboje zdrowych rodziców, a dziecko nie dostaje żadnej prawidłowej kopii. Choroby te mogą mieć różne objawy, najczęściej powtarzającym się jest opóźnienie intelektualne. Dlatego niezwykle ważna jest informacja o urodzeniu się w rodzinie dzieci z takim problemem.
Obecnie, dzięki rozwojowi technik molekularnych w genetyce, możliwe stało się zbadanie nosicielstwa chorób genetycznych u osób, które nigdy nie chorowały, ani nie miały podobnych sytuacji w rodzinie. Metodą sekwencjonowania następnej generacji (NGS) analizuje się kilka tysięcy genów, które mogą być odpowiedzialne za powstanie ponad tysiąca chorób. Od obojga partnerów pobierana jest krew, na wynik czeka się kilka tygodni.
Jeśli partnerzy mają wysokie ryzyko poczęcia dziecka z wadą genetyczną, zaleca się przeprowadzenie diagnostyki preimplantacyjnej. Badaniu podlegają wtedy zarodki utworzone na drodze procedury in vitro zanim zostaną podane do jamy macicy. W piątej dobie ich rozwoju, w stadium blastocysty pobiera się kilka komórek z zewnętrznej warstwy zarodka (trofoektodermy). Zazwyczaj wiąże się to z koniecznością zamrożenia zarodków i odroczenia transferu do czasu uzyskania wyniku badania genetycznego.
BADANIA PRENATALNE.
To komplet badań na różnym okresie trwania ciąży, których celem jest określenie rozwoju płodu i wykluczenie ewentualnych wad.
Badania prenatalne wykonuje się u kobiety ciężarnej, a ich celem jest zbadanie zdrowia nienarodzonego jeszcze dziecka. Są wskazane i wykonuje się je u WSZYSTKICH kobiet ciężarnych niezależnie od ich wieku, obciążeń genetycznych, chorób przewlekłych, itp. Bazują one głównie na diagnostyce USG wspieranej badaniami krwi kobiety ciężarnej.
W każdej ciąży wskazane są 3 główne badania USG, po jednym w każdym trymestrze .
Pierwsze wykonuje się w ściśle określonym czasie – między 11 tyg. 0 dni a 13 tyg. 6 dni, tzn. w czasie kiedy zarodek ma pomiędzy 45 a 84 mm długości. Podczas tego badania określa się, czy jest to ciąża pojedyncza, czy mnoga, czy dziecko jest prawidłowo zbudowane, czy nie występują duże wady, które już w tak małym zarodku mogłyby być widoczne oraz oszacowuje się ryzyko powikłań, które mogą wystąpić w kolejnych trymestrach ciąży – głównie chodzi tu o ryzyko preeklapmsji oraz hypotrofii płodu.
Odpowiednie leczenie wdrożone przed 16 tyg. ciąży może znacznie zredukować ryzyko wystąpienia tych powikłań u zagrożonych pacjentek. Niezwykle istotną kwestią jest też oszacowanie ryzyka chorób chromosomalnych, takich jak zespół Downa. Dokonuje się tego na podstawie badania USG oraz badań krwi pobranych od kobiety ciężarnej ( test PAPP-a). Obecnie dostępne są też bardzo precyzyjne testy bazujące na wolnym pozakomórkowym DNA pochodzącym od płodu, a pływającym we krwi kobiety ciężarnej (NIPT). Screening ten przeprowadza się u kobiet młodych, zdrowych, bez żadnych czynników ryzyka. Jeśli ryzyko choroby genetycznej zostanie określone jako wysokie – wtedy proponowane są inwazyjne badania diagnostyczne (amniopunkcja lub biopsja trofoblastu), które jako jedyne mogą postawić pewną diagnozę.
W połowie ciąży, około 22 tyg. wykonuje się główne badanie USG z oceną anatomii płodu, wykluczając takie wady budowy dziecka, jak wodogłowie, wady serca, rozszczep kręgosłupa, itp. Ocenia się też wtedy szyjkę macicy pod kątem jej niewydolności i ryzyka porodu przedwczesnego oraz umiejscowienie łożyska.
USG w trzecim trymestrze to głównie poszukiwanie hipotrofii i zaburzeń wzrastania płodu. Możliwość oceny przepływów naczyniowych zarówno u płodu, jak i u matki pozwala niejednokrotnie na podjęcie interwencji ratujących życie zagrożonych dzieci.
OBEJRZYJ WEBINAR Z DR ALICJĄ BEDNAROWSKĄ-FLISIAK:
lek. med. Alicja Bednarowska-Flisiak, Dyrektor Medyczny Leczenia Niepłodności, Fertina.
Dowiedz się więcej o przygotowaniu do ciąży i badaniach prenatalnych: https://fertina.pl
Klinika Fertina jest realizatorem programu in Vitro dla mieszkańców województwa mazowieckiego 2022-2025 >>> Skorzystaj z dofinansowania:: https://fertina.pl/leczenie-nieplodnosci/refundacja-in-vitro-mazowieckie
Przeczytaj także:
Inseminacja domaciczna a starania o ciążę – wszystko, co warto wiedzieć o IUI
Dodaj komentarz