Tężyczka utajona to choroba, która objawia się m.in. mrowieniem, drętwieniem twarzy i kończyn, skurczami różnych części ciała i dusznościami. Jest trudna do zdiagnozowania, mówi się, że to „choroba korporacyjna”, bo szczególnie dotyczy młodych, zapracowanych kobiet. Tężyczka nie jest przeciwskazaniem do starania się o ciążę, jednak choroba może wpłynąć m.in. na przebieg porodu.
Na tężyczkę utajnioną, inaczej spazmofilię, przeważnie cierpią kobiety między 20. a 50. rokiem życia. Często są to osoby bardzo aktywne, szczególnie zawodowo, żyjące w nieustannym napięciu i stresie. Choroba dotyka również osoby, które piją dużo kawy i alkoholu, a także sportowców.
Tężyczka utajona trudna do wykrycia
Tężyczka utajona to choroba związana z niedoborem wapnia we krwi, który jest odpowiedzialny za przekazywanie impulsów nerwowych i zachowanie równowagi między pobudzaniem i hamowaniem procesów w korze mózgu. Z kolei niski poziom wapnia związany jest z niedoborem witaminy D. Choroba występuje w postaci jawnej i utajonej, której rozpoznanie jest znacznie trudniejsze.
– W przypadku tężyczki jawnej sprawa jest dość prosta. Typowe objawy to m.in. bardzo bolesne skurcze mięśni, które często zaczynają się od ręki – to tzw. ręka położnika, skurcze ramion, twarzy, powiek, czyli usta karpia” – wyjaśnia lek. med. Grażyna Ossowska, neurolog z Centrum Medycznego Scanmed we Wrocławiu.
– Natomiast przy tężyczce utajonej pojawiają się niecharakterystyczne objawy, które nie sugerują wprost tej choroby. To mogą być na przykład zaburzenia snu, przesadna wrażliwość, napady paniki, stany lękowe pozbawione uzasadnienia sytuacyjnego, utrata równowagi, zawroty w głowie, nagła hiperwentylacja. Z tego powodu pacjenci zgłaszają się często najpierw do lekarzy różnych specjalizacji, gdzie rozpoczyna się proces eliminacji. Lekarz wyklucza na przykład przyczyny kardiologiczne i inne schorzenia. Dopiero na następnych etapach pacjent trafia do neurologa – wyjaśnia doktor.
Zdiagnozowanie tężyczki utajonej
W jaki sposób diagnozuje się chorobę? Jak wyjaśnia doktor Ossowska, żeby zdiagnozować tężyczkę, robi się badania podstawowe, które wskazują na typowe zaburzenia, takie jak zbyt niski poziom wapnia czy magnezu.
– Ważna jest też elektromiografia (EMG), czyli próba tężyczkowa. Jest ona nieco niekomfortowa, ponieważ na rękę nakłada się na kilka minut opaskę uciskową, a następnie wkuwa się małą igłę w część międzykostną, ale warto je zrobić. Należy pamiętać, że 3 dni przed badaniem nie możemy przyjmować żadnej suplementacji. Nawet jeśli mamy już podejrzenia, nie wolno uzupełniać magnezu, wapnia, bo zaburzy nam to wynik – tłumaczy.
Oprócz wspominanych badań, zaleca się również badanie psychologiczne. Stwierdzono bowiem, że choroba najczęściej dotyka osoby o tzw. typie A, których cechuje mała odporność na sytuacje stresowe. Aby stwierdzić, czy pacjent należy do danej grupy, wykonuje się tzw. Kwestionariusz Osobowości EPQ-R.
Leczenie tężyczki utajonej
Leczenie choroby nie oznacza od razu konieczności wdrożenia mocno złożonej terapii. W pierwszej kolejności wymagana jest suplementacja preparatami o zwiększonej dawce wapnia i magnezu.
– Przy podejrzeniu tej choroby warto też skierować pacjenta do endokrynologa, bo za organizację prawidłowej funkcji elektrolitów, zwłaszcza za poziom wapnia, odpowiada parahormon. Obniżenie jego stężenia może wynikać z niedoczynności lub uszkodzenia przytarczyc na przykład podczas operacji. W takim wypadku mamy do czynienia z problemem endokrynologicznym – mówi lekarka.
Jeżeli suplementacja magnezu i witaminy D3 nie przynosi oczekiwanego rezultatu, rozważa się wprowadzenie leków antydepresyjnych. Jako że choroba ma związek z psychiką, warto rozważyć skorzystanie z pomocy psychologicznej, zapoznać się z formami nauki radzenia sobie ze stresem lub skorzystać z technik relaksacyjnych.
Należy pamiętać, że przy nasilonych objawach tężyczki potrzebne jest leczenie dożylne w odpowiednich, bezpiecznych szpitalnych warunkach.
Dieta a tężyczka
Oprócz suplementacji, pacjentki powinni zwrócić uwagę na dietę – najlepiej wybrać taką, która jest bogata w wapń i magnez. Warto uwzględnić w swoim jadłospisie chude mleko, nabiał, mięso takie jak wątróbkę, ryby, czekolady, żółtka jajek. Należy uważać na produkty zawierające kwas szczawiowy (np. rabarbar, szczaw) i kwas fitynowy (np. rośliny strączkowe, zboża), które niekorzystnie wpływają na wchłanianie wapnia w jelitach.
Ciąża a tężyczka
Jako że tężyczka utajona dotyka głównie młode kobiety, to często zadawane jest pytanie, w jaki sposób choroba może wpłynąć na starania o ciążę, a następnie na jej przebieg i poród? W ocenie doktor Grażyny Ossowskiej choroba nie jest przeciwwskazaniem przy staraniach o ciążę. Ważne, aby chorobę odpowiednio zdiagnozować – tak, aby czuć się bezpiecznie zarówno w ciąży, jak i w trakcie porodu.
– Stwierdzenie tężyczki w ciąży wymaga konsultacji m.in. endokrynologa, ponieważ chodzi o obieg hormonalny i kluczowy gruczoł odpowiadający za prawidłową gospodarkę wodno-elektrolitową oraz wapniowo-fosforanową organizmu. Konieczna jest też kontrola internisty i neurologa, którzy przygotują zalecenia. Kobiety, które są w ciąży i nie mają stwierdzonej tężyczki, ale obserwują niepokojące objawy, także powinny zgłaszać się do lekarza. Często bowiem myślmy, że bolesne skurcze w nogach mogą wynikać ze zbyt długiego stania lub przyrostu masy ciała. Warto sprawdzić albo wykluczyć, czy nie jest to na przykład niewydolność obwodowa naczyń żylnych albo właśnie tężyczka – wyjaśnia doktor.
Przygotowanie do porodu
Zdiagnozowanie choroby jest szczególnie ważne na etapie przygotowań do porodu.
– Pojawiają się zalecenia, aby poród w przypadku tężyczki przebiegał siłami naturalnymi. Należy jednak pamiętać, że na początku akcji porodowej nie da się przewidzieć występowania nagłych bolesnych skurczów, a tężyczka ma charakter napadowy. Czasem zdarza się, że w drugiej godzinie wszystkie parametry są idealne, wszystko idzie fantastycznie, a nagle uaktywnią się objawy. Ważna jest wtedy psychika pacjentki – niektórym uda się zachować spokojnie, ale są też takie kobiety, które patologicznie reagują na ból i nagły bolesny skurcz może zaburzyć cykl, stanowiąc zagrożenie dla dziecka. Może też na przykład dojść do zaburzenia związanego z oddychaniem, czyli hiperwentylacji – wyjaśnia lek. med. Grażyna Ossowska.
Dlatego każda pacjentka powinna być prowadzona przez odpowiednich specjalistów, którzy rozważą każdy przypadek indywidualnie i wówczas zaproponują jak powinien przebiegać poród, tak aby był bezpieczny dla mamy i dla dziecka.
Tekst: Agata Panas
POLECAMY TAKŻE: Nie każdy lęk i niepokój w ciąży jest normalny i niegroźny. Jak rozpoznać nerwicę lękową w ciąży?
Nie każdy lęk i niepokój w ciąży jest normalny i niegroźny. Jak rozpoznać nerwicę lękową w ciąży?
Dodaj komentarz