Przyjście na świat dziecka nierozerwalnie związane jest z coraz to nowymi „pierwszymi razami” dla rodziców – sytuacji, w których mama i tata muszą stawić czoło zupełnie nieznanym wyzwaniom. Mimo teoretycznej wiedzy, nie zawsze łatwo jest im podołać. Jednym z nich jest karmienie piersią. Zdawać by się mogło, że najprostsza i najbardziej naturalna czynność dla matki. Tymczasem rzeczywistość potrafi zaskoczyć.
Mimo całej wiedzy o zaletach karmienia piersią i niezwykłej determinacji, dla świeżo upieczonej mamy dobre chęci i teoria to czasami za mało. Jednak na szczęście współczesna wiedza, doradczynie laktacyjne, specjaliści, grupy wsparcia i przydatne akcesoria czynią to wyzwanie znacznie łatwiejszym. Nawet najbardziej burzliwe początki karmienia piersią mogą mieć szczęście zakończenie.
Sprawdź najczęstsze problemy z laktacją i jak można im zaradzić.
Gdy karmienie piersią nie przychodzi naturalnie
Karmienie piersią wydaje się być najbardziej naturalną czynnością. Przyszłym mamom tak często powtarza się: „przyłożysz dziecko do piersi i będziesz wiedziała, co robić, zobaczysz – to przyjdzie samo, każda kobieta to umie”.
Tym większe rozczarowanie i bezsilność, gdy tuż po porodzie pojawiają się problemy z karmieniem piersią – nie ma pokarmu, dziecko nie umie ssać, brodawki sutkowe są poranione. Pierwsze wspólne chwile, zamiast idylli, zamieniają się w walkę o każdą kroplę mleka lub przeciwnie – rozpaczliwe próby nauczenia dziecka ssania, gdy piersi są napęczniałe od pokarmu.
Jak podaje Centrum Nauki o Laktacji wiedza ciężarnych na temat korzyści karmienia piersią jest bardzo duża, gotowość do naturalnego karmienia także, do tego Polska ma obowiązujący Standard Opieki Okołoporodowej 2018 (w tym program: 10 Kroków do Udanego Karmienia Piersią WHO) i zapewnia pełną opiekę personelu medycznego w okresie ciąży, porodu i połogu.
A mimo to, wskaźniki karmienia piersią są zatrważająco niskie: 97,7% kobiet rozpoczyna karmienie piersią po porodzie, ale jedynie połowa z nich stosuje wyłącznie naturalny pokarm, a w 6. miesiącu życia dziecka piersią karmi już tylko 38,6% matek.
Dane zgromadzone przez Centrum Nauki o Laktacji wskazują, że 75% świeżo upieczonych mam spotkało się z w szpitalu z zachętą do naturalnego karmienia dziecka, ale jedynie 30% uzyskało realną pomoc. 45% mam, które zgłosiło pediatrze problem z niedoborem pokarmu, dostało zalecenie dokarmiania mlekiem modyfikowanym.
Korzyści z karmienia piersią
Karmienie niemowlęcia piersią przynosi szereg korzyści zdrowotnych przede wszystkim dla dziecka, ale też dla matki.
Karmienie piersią – dlaczego warto:
- Wyłączne karmienie piersią min. 3 miesiące zmniejsza ryzyko wystąpienia astmy wczesnodziecięcej nawet o 40%,
- O 42% zmniejsza się ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry u dzieci z grupy ryzyka (karmienie tylko naturalne przez co najmniej 3 pierwsze miesiące życia),
- Zmniejszenie ryzyka wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych o 63%, a dolnych o 77% (karmienie wyłącznie piersią przez min. 6 pierwszych miesięcy życia),
- Ochrona niemowlęcia przed infekcjami przewodu pokarmowego (prawdopodobieństwo wystąpienia spada o 64%),
- U wcześniaków karmienie mlekiem kobiecym zmniejsza ryzyko wystąpienia martwiczego zapalenia jelit (NEC) o 58%,
- Zmniejsza ryzyko otyłości – każdy kolejny miesiąc wyłącznego karmienia piersią niweluje to prawdopodobieństwo o około 4%,
- Zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu I nawet o 30%,
- Wpływa pozytywnie na rozwój intelektualny dzieci,
- Zmniejsza ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowląt,
- Ssanie piersi sprzyja ćwiczeniu mięśni twarzy i jamy ustnej, co przekłada się na harmonijny rozwój mowy u dzieci,
- Korzyścią dla kobiety jest zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka sutka, jajników i osteoporozy w podeszłym wieku,
- Matki decydujące się na karmienie piersią, szybciej dochodzą do siebie po porodzie – obkurczanie macicy następuje sprawniej, zmniejsza się ryzyko krwotoku poporodowego oraz i niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza,
- Karmienie piersią jest wygodne i ekonomiczne – pokarm w odpowiedniej temperaturze jest zawsze dostępny na każdą potrzebę dziecka i nie wymaga żadnych nakładów finansowych.
Jak pomóc sobie i dziecku?
Duża gotowość i chęć do karmienia piersią ze strony młodych matek to za mało do osiągnięcia sukcesu. Potrzebna jest pomoc i wiedza na temat najczęstszych problemów z laktacją. Należą do nich:
Wklęsłe brodawki
Wklęsłe brodawki sutkowe mogą utrudniać naturalne karmienie piersią, jednak nie jest to powszechna przypadłość, obserwuje się je u ok. 10% kobiet, a przede wszystkim istnieją sposoby umożliwiające karmienie piersią mimo takiej fizjologii brodawek.
Co robić?
Pomocne będzie właściwe ułożenie dziecka do karmienia: najlepiej sprawdzi się pozycja tzw. z pachy, pozwalająca kontrolować ułożenie buzi dziecka, i jednoczesne przytrzymanie sutka palcem wskazującym i kciukiem, tak by ułatwić maluchowi złapanie brodawki tak głęboko, jak to możliwe.
Wklęsłe brodawki należy stymulować w celu ułatwienia karmienia. Położne z doświadczenia wiedzą, że takie proste sposoby jak rolowanie dłonią brodawki i stymulacja laktatorem, bywają bardzo skuteczne.
Wskazówka: do stymulacji brodawek możesz wykorzystać bezgłośny laktator manualny lub bardziej zaawansowany laktator elektryczny. Każdy z nich dobrze się sprawdzi do wklęsłych brodawek.
Nawał pokarmu
Nawał pokarmu to fizjologiczne zjawisko spowodowane zmianami hormonalnymi po porodzie, które potęguje się 40h po przyjściu dziecka na świat. Pod wpływem nagłego zmniejszenia stężenia progesteronu przy dużym stężeniu prolaktyny zaczyna produkować około 10 razy więcej pokarmu. Piersi są bolesne, nabrzmiałe, a dziecko może mieć problemu z efektywnym ssaniem brodawki.
Co robić?
Pamiętaj, że to stan przejściowy, który powinien szybko minąć, więc ważne jest doraźne przyniesienie sobie ulgi. Okłady z kapusty i wywaru z szałwii uśmierzą ból, a nadmiaru pokarmu pozwoli pozbyć się laktator. Odciągaj małe ilości pokarmu przed karmieniem oraz pomiędzy karmieniami – każde odciąganie mleka laktatorem oraz przystawianie dziecka do piersi, stosuj do obu piersi naprzemiennie.
Jeśli nie chcesz inwestować w laktator elektryczny, wypróbuj prosty, ale skuteczny odciągacz pokarmu. Jest to szybki sposób na odciągnięcie pokarmu z piersi karmiącej.
Brak pokarmu
Specjaliści podkreślają, że całkowity brak pokarmu jest w zasadzie niemożliwy z fizjologicznego punktu widzenia. Jednak utrudnione karmienie i pozorny brak pokarmu zdarzają się często, gdy kobieta odnosi wrażenie, że jej dziecko się nie najada. Warto odkreślić, że rozmiar piersi nie ma żadnego przełożenia na efektywne karmienie piersią.
Co robić?
Sytuację, w której kobieta czuje, że ma za mało mleka, a maluch się nie najada, należy ocenić z różnych punktów widzenia. Może się okazać, że dziecko ma problemy z techniką ssania – konieczna będzie konsultacja z logopedą lub doradczynią laktacyjną. Bywa, że „winowajcą” jest nieprawidłowa technika przystawianie dziecka do piersi i tu znowu pomocna będzie rozmowa z doradczynią laktacyjną. Czasami silne emocje i ciągły stres związany z nową rolą może uniemożliwiać karmienie piersią – zablokowany jest odruch wypływu pokarmu. Nierzadko też kobiety przytłoczone nowymi obowiązkami i odpowiedzialnością, martwią się aspektami naturalnymi, np. tym, że między karmieniami piersi są mniejsze i wydają się „puste”, wzmożoną chęcią bycia dziecka przy piersi popołudniami (stężenie prolaktyny w drugiej części dnia spada i pokarmu może być nieco mniej) – na te wszystkie bolączki rozwiązaniem będzie wiedza. Doświadczona i cierpliwa doradczyni laktacyjna, która rozwieje wszelkie wątpliwości, będzie tu największą pomocą.
Szybki wypływ pokarmu
Hiperlaktacja to sytuacja, w której mleka jest tak dużo i wypływa tak szybko, że powoduje szereg utrudnień: dziecku ciężko jest ssać pierś, krztusi się, dławi, odpycha od piersi, pozornie nie chcąc jeść, a u kobiety powoduje to ból, który może prowadzić do zapalenia piersi.
Co robić?
Odciągaj niewielkie ilości pokarmu przed karmieniem – jeśli problem jest duży, wykorzystaj laktator elektryczny, którym odciąganie będzie najszybsze. Możesz też odciągnąć małe ilości nawet w trakcie karmienia i zastosować laktator ręczny. Przyda Ci się kolektor na mleko, który umożliwi zbieranie mleka wypływającego z drugiej piersi podczas karmienia. Na ból piersi pomoże zimny okład i napar z szałwii.
Wskazówka: Przydatne będą wkładki laktacyjne do stanika – jednorazowe lub wielorazowe. Niekontrolowany wypływ pokarmu nie będzie widoczny na ubraniu i nie pobrudzi bielizny.
Zapalenie piersi
Dochodzi do niego najczęściej w początkowych tygodniach karmienia piersią i objawia się bardzo dużą bolesnością i twardością piersi, obejmującą więcej niż jeden płat gruczołu. Częstym objawem towarzyszącym jest temperatura powyżej 38,5 stopnia, senność, dreszcze, nudności, wymioty, ból głowy, ból mięśni.
Przyczyną stanu zapalnego jest infekcja, którą mogło spowodować uszkodzenie brodawek piersiowych lub zaleganie pokarmu w przewodach mlecznych, spowodowane m.in. złą techniką ssania, za rzadkim przystawianiem dziecka do piersi czy nadmiernie pobudzoną laktacją.
Co robić?
Pierwszą pomocą będzie jak najczęstsze opróżnianie chorej piersi. Jeśli dziecko nie chce ssać, należy odciągać mleko co najmniej 6-8 godzin na dobę. Przy tak częstym użycia najlepiej sprawdzi się laktator elektryczny dwufazowy, który odwzorowuje naturalny rytm ssania maluszka, uwzględniając ssanie płytkie i ssanie głębokie. Takie laktatory pomagają w efektywniejszym i szybszym odciąganiu pokarmu.
Przy zapaleniu piersi sprawdzą się też żelowe okłady i delikatny masaż w kierunku brodawki tuż przed odciągnięciem pokarmu. Przy braku poprawy lekarz zapisze niesteroidowe leki przeciwzapalne, a w ostateczności antybiotyki.
Jak odciągać pokarm laktatorem?
Laktatory elektryczne i ręczne to pomocne rozwiązania przy karmieniu piersią, a wybór laktatora powinien być podyktowaną potrzebami i sytuacją konkretnej rodziny.
Laktator ręczny – sprawdzi się, gdy odciągasz niewielkie ilości pokarmu lub jesteś w trakcie odstawiania dziecka od piersi.
Laktator elektryczny – rekomendowany przy regularnym odciągania mleka czy nawałach pokarmu. Niektóre modele naśladują naturalny sposób ssania niemowląt a także umożliwiają odciąganie pokarmu z obu piersi równocześnie.
Jak używać laktatora?
- Chcąc zwiększyć laktację, zastosuj metodę tzw. power pumping. Polega ona na 3-dniowym odciąganiu mleka przez godzinę w cyklu 5 minut pobudzania piersi + 15 minut przerwy lub 10 minut pobudzania piersi + 10 minut przerwy.
- Stosując laktator symultaniczny (na obie piersi jednocześnie), wystarczy sesja trwająca 10-15 min.
- Wybierając laktator sekwencyjny, wykorzystaj metodę 7-5-3.
5-7 minut dla pierwszej piersi,
5-7 minut dla drugiej,
3-5 minut dla pierwszej,
3-5 minut dla drugiej,
2-3 minuty dla pierwszej,
2-3 minuty dla drugiej.
Całość zajmuje około 20-30 minut.
Karmienie piersią to naturalny i najlepszy sposób na wspieranie zdrowia niemowlęcia. Kluczem do sukcesu będzie wiedza na temat karmienia, pomoc specjalistów, ułatwiające karmienie akcesoria laktacyjne oraz pozytywne nastawienie. Powodzenia!
Źródła:
https://cnol.kobiety.med.pl/pl/sytuacja-w-polsce/
https://forumpediatrii.pl/artykul/dlaczego-wskazniki-karmienia-piersia-w-polsce-sa-az-tak-niskie-co-i-jak-nalezaloby-poprawic-cz-1
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/aktualnosci/badania/243024,jak-polki-postrzegaja-karmienie-piersia-doswiadczenia-emocje-trudnosci
Grażyna Gebuza, Karolina Jaworska, Marzena Kaźmierczak, Estera Mieczkowska, Małgorzata Gierszewska, Najczęściej pojawiające się problemy laktacyjne w okresie poporodowym, Katedra Położnictwa, Pracownia Podstaw Opieki Położniczej, Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Fot. pixabay.com/Helena Jankovičová Kováčová
Dodaj komentarz