Azoospermia to diagnoza, której nie chce usłyszeć żaden mężczyzna pragnący zostać ojcem. Brak plemników w nasieniu to już nie niepłodność, a bezpłodność. Czy istnieje szansa na wyleczenie azoospermii i czy mężczyzna może liczyć na naturalne poczęcie dziecka?
Jakie są przyczyny azospermii?
Przyczyny azoospermii dzielimy na:
- przedjądrowe, np. wady genetyczne: zespół Klinefeltera, zespół Kallmanna, mikrodelecje w rejonie genu AZF (azoospermia factor) znajdującego się na długim ramieniu chromosomu Y, oraz przyczyny hormonalne (hipogonadyzm hipogonadotropowy). U tych mężczyzn jądra są zwykle małe, często nie schodzą do moszny, nierzadko zaburzeniu ulegają również inne męskie cechy budowy ciała, zwłaszcza narządów płciowych.
- jądrowe, spowodowane niedorozwojem, zanikiem lub utratą jąder albo zaburzeniem ich czynności wskutek działania czynników fizycznych (wysoka temperatura, promieniowanie), efektów ubocznych niektórych leków, a także radioterapii i chemioterapii. Przyczyną mogą być przebyte procesy zapalne jąder zwłaszcza wirusowe (świnka), ale także choroby niezapalne jak skręt jądra, późne zstąpienie jąder do moszny (wnętrostwo), nowotwory czy urazy jąder. Uszkodzenie miąższu jąder może wynikać również z powikłań przebytych operacji w obrębie moszny pachwin i miednicy mniejszej.
- pozajądrowe, (azoospermia obturacyjna) np. niedrożność dróg wyprowadzających nasienie, nieobecność nasieniowodów – mutacja CFTR. Niedrożność może być zlokalizowana na poziomie najądrza, nasieniowodu i prostaty, zwykle jest wynikiem przebytych procesów zapalnych (zapalenia prostaty, pęcherzyków nasiennych, najądrzy, czy jąder). Do uszkodzenia drożności dróg nasiennych może również dojść w wyniku powikłań zabiegów operacyjnych (po operacji przepukliny pachwinowej).
Warto przeczytać: Choroby z dzieciństwa mogą wpłynąć na płodność dorosłego mężczyzny?
Osobną przyczyną azoospermi jest wazektomia, czyli celowe podwiązanie i przecięcie obu nasieniowodów, stosowana w wielu krajach jako metoda trwałej (ale odwracalnej chirurgicznie) męskiej antykoncepcji.
Jak wykryć azoospermię?
Azoospermię stwierdza się podczas ogólnego badania nasienia. Jeżeli w bezpośrednim badaniu nasienia nie stwierdza się plemników, należy je odwirować i wykonać preparat mikroskopowy z uzyskanego osadu. Dopiero brak plemników w osadzie pozwala na stwierdzenie azoospermii. Badanie ogólne nasienia należy wykonać przynajmniej dwukrotnie.
Azoospermia wymaga dalszej diagnostyki andrologicznej w celu ustalenia przyczyny niepłodności, zwykle niezbędne są:
badania hormonalne (FSH, LH, testosteron, prolaktyna)
badania mikrobiologiczne (posiew moczu, posiew nasienia, wymaz z cewki moczowej)
badania obrazowe (USG jder, USG jamy brzusznej, USG prącia, oraz USG prostaty, pęcherzyków nasiennych i końcowych odcinków nasieniowodów TRUS)
badania genetyczne (kariotyp, mutacje AZF i CFTR) oraz doradztwo genetyczne przed zastosowaniem metod rozrodu wspomaganego
biopsja histologiczna jąder (pozwala stwierdzić obecność lub brak spermatogenezy w kanalikach nasiennych (zespół samych komórek Sertolego) oraz na wczesne wykrcyie nowotworu jąder)
Jakie są szanse na posiadanie potomstwa?
Po ustaleniu przyczyny azoospermii nadal dla części niepłodnych pacjentów istnieje szansa na leczenie i posiadanie potomstwa.
Jeśli tylko jest to możliwe, należy usunąć czynnik wywołujący jądrowe zaburzenia spermatogenezy, (sterydy anaboliczne, wysoka temperatura, żylaki powrózka nasiennego).
W azoospermii obturacyjnej stosuje się chirurgiczną korekcję dróg wyprowadzających nasienie, zwykle z jednoczesnym pobraniem plemników z najądrza w celu późniejszego wykorzystania do technik wspomaganego rozrodu w sytuacji gdy operacja nie powiedzie się.
W zaburzeniach wynikających ze słabej stymulacji gonadotropowej stosuje się preparaty gonadotropiny kosmówkowej i gonadotropin menopauzalnych (ang. HMG – human menopausal gonadotropins), często w połączeniu z syntetycznym FSH w celu pobudzenia spermatogenezy.
W przypadku mutacji AZF-b i c możliwe jest posiadanie biologicznego potomstwa po zastosowaniu metod wspomaganego rozrodu (np. TESE – mikrochirurgiczne pobranie plemnika z jądra, ang.: testicular sperm aspiration), MESA (mikrochirurgiczne pobranie plemnika z najądrza, ang.: microsurgical epididymal sperm aspiration) oraz następnie wykonanie ICSI.
Konsultacja medyczna: lek. med. Piotr Dzigowski, specjalista urolog z kliniki InviMed w Warszawie
PRZECZYTAJ TAKŻE:
7 rzeczy, które musisz wiedzieć, zanim pójdziesz badać nasienie
Dodaj komentarz