Stany przejściowe noworodka – fizjologiczne zmiany, które są związane z adaptacją noworodka do życia poza organizmem matki. Nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia, jednak warto je obserwować. Stany przejściowe noworodka występują u każdego dziecka, jednak z różnym nasileniem.
Czym są stany przejściowe noworodka?
Stany przejściowe noworodka są zmianami zachodzącymi w jego organizmie w ciągu kilku dni po porodzie. Są one związane z przystosowaniem do życia pozamacicznego. Mimo że niektóre objawy mogą zaniepokoić rodziców, są one zjawiskiem fizjologicznym i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia dziecka. Stany przejściowe noworodka ustępują samoistnie po kilku dniach.
Okres adaptacji noworodka do życia poza organizmem mamy trwa zwykle 7–10 dni. W tym czasie wszystkie układy i funkcje organizmu muszą dostosować się do nowych warunków. Stany przejściowe noworodka są konsekwencją tych intensywnych procesów.
Sprawdź: Pierwszy miesiąc życia dziecka – ważne informacje dla rodziców
Jakie są stany przejściowe noworodka?
Stany przejściowe noworodka występują u każdego dziecka, jednak w różnym stopniu nasilenia. Brak któregokolwiek z nich również nie powinien stanowić powodów do niepokoju, ponieważ proces adaptacji przebiega u każdego malucha indywidualnie. Stany przejściowe noworodka to:
- żółtaczka fizjologiczna,
- spadek masy urodzeniowej ciała,
- smółka i stolce przejściowe,
- fizjologiczny wzrost temperatury ciała,
- odczyny ciążowe,
- rumień toksyczny.
Żółtaczka fizjologiczna
Żółtaczka fizjologiczna pojawia się 2.–3. dnia po porodzie. Jest ona związana ze wzrostem stężenia bilirubiny we krwi. U większości dzieci dochodzi wówczas do zażółcenia powłok skórnych i błon śluzowych. Obserwuje się także senność, mniejszą aktywność i osłabienie odruchu ssania. Żółtaczka fizjologiczna mija samoistnie po 7–10 dniach. Jeżeli poziom bilirubiny jest wysoki, lekarz może zadecydować o fototerapii.
Przyczyną żółtaczki fizjologicznej jest enzymatyczna niedojrzałość wątroby, która nie jest w stanie przetworzyć nadmiaru bilirubiny, powstałego z rozpadu erytrocytów. Skutkiem tego jest duża ilość żółtego barwnika we krwi, który odpowiada za zmianę zabarwienia skóry.
Fizjologiczny spadek masy ciała
Spadek masy urodzeniowej rozpoczyna się już w 1. dobie po narodzinach. Waga wskazuje najniższą wartość 3. dnia, natomiast wraca do normy około 7. dnia życia. Ten stan przejściowy dotyczy każdego zdrowego noworodka. Przyczyny utraty masy ciała to:
- wydalenie moczu i smółki,
- utrata mazi płodowej,
- utrata wody przez skórę i płuca,
- wysychanie kikuta pępowiny.
Prawidłowo, spadek masy ciała nie powinien przekroczyć 5–10% wagi urodzeniowej.
Stolce przejściowe
Pierwszy raz noworodki wypróżniają się w ciągu 3 dni po narodzinach. Jest to tzw. smółka, która ma gęstą, lepką i ciągnącą się konsystencję oraz ciemnozieloną barwę, natomiast nie ma zapachu. W jej skład wchodzi: bilirubina, wody płodowe, złuszczony nabłonek, sok jelitowy i sok trzustkowy.
W kolejnych dniach po narodzinach pojawiają się stolce przejściowe. Mają one wodnistą konsystencję i kwaśny zapach. Niekiedy można zauważyć w nich śluz lub resztki niestrawionego pokarmu.
Polecamy: Przewijanie noworodka – instruktaż krok po kroku
Gorączka przejściowa
Gorączka przejściowa u noworodka występuje zaledwie u 2% dzieci. Jej przyczyny są związane z niewykształconymi mechanizmami termoregulacji, bakteriami kolonizującymi układ pokarmowy oraz podawaniem niedostatecznej ilości pokarmu. Temperatura ciała wzrasta w 3.–4. dobie i może przekraczać nawet 39℃.
Odczyny ciążowe
Odczyny ciążowe to stany przejściowe noworodka, które mogą najbardziej zaskoczyć rodziców. Charakterystyczne objawy u dziecka to:
- powiększenie gruczołów piersiowych,
- mleczna wydzielina z gruczołów piersiowych,
- obrzmienie warg sromowych,
- wydzielina z pochwy (niekiedy podbarwiona krwią).
Przyczyną odczynów ciążowych są hormony matki (estrogeny i prolaktyna), które przeniknęły przez łożysko do organizmu dziecka. Nie bez znaczenia jest także karmienie piersią, ponieważ estrogeny są obecne w mleku matki.
Rumień toksyczny
Rumień toksyczny u noworodka pojawia się w pierwszych 48 godzinach po porodzie. Jego objawem są charakterystyczne zmiany skórne, które obejmują twarz, tułów, klatkę piersiową, a niekiedy kończyny dolne. Wykwity mają postać grudek lub krostek, którym zawsze towarzyszy zaczerwienienie skóry. Prawdopodobną przyczyną rumienia toksycznego u noworodka jest reakcja organizmu na bodźce termiczne i alergeny.
Polecamy: 10 pytań o pielęgnację noworodka, które zadają sobie rodzice
Czy stany przejściowe noworodka są niebezpieczne?
Stany przejściowe noworodka są zmianami fizjologicznymi, dlatego nie powinny budzić powodu do niepokoju. Ważne jest jednak obserwowanie dziecka i zgłoszenie się do lekarza, kiedy objawy nasilają się lub ich czas trwania znacznie się wydłuża. W zdecydowanej większości przypadków stany przejściowe noworodka ustępują samoistnie po kilku dniach.
Co robić, kiedy pojawią się stany przejściowe noworodka?
Kiedy pojawią się stany przejściowe noworodka, należy obserwować dziecko i prawidłowo je pielęgnować. Maluchy, u których wystąpiła gorączka fizjologiczna powinny być często przystawiane do piersi i ubierane w lekkie ciuchy, aby zapobiec przegrzaniu. Warto zadbać także o odpowiednią temperaturę i wilgotność pomieszczenia.
W przypadku spadku masy ciała, należy karmić dziecko na żądanie minimum 8 razy na dobę. Niektóre noworodki mogą wymagać dopajania wodą mineralną (decyduje o tym lekarz). Należy unikać przegrzania. Postępowanie przy odczynach ciążowych i rumieniu toksycznym ogranicza się do utrzymywania prawidłowej higieny.
Polecamy: Higiena intymna u dziewczynek – koniecznie trzeba to wiedzieć
