Budzenie na jedzenie, turbodrzemki i metody na zasypianie, czyli o śnie niemowląt

Nawet 30 % niemowląt ma problemy ze snem i nie przesypia w sposób ciągły 6 godzin w nocy. Niemal połowa rocznych dzieci zaczyna ponownie wybudzać się w nocy, mimo że wcześniej sen nocny był już uregulowany. Nierzadko zdarza się, że noworodek nie wybudza się w nocy na karmienie nawet 4-5 godzin. Co wtedy robić: budzić czy nie? Jakie reguły żądzą snem niemowlęcia?

Ile powinno spać niemowlę?

Noworodek nie ma unormowanego rytmu dnia i nocy, a do tego karmienie piersią odbywa się na żądanie, co sprawia, że niezwykle trudno jest określić rekomendowaną ilość snu dla dziecka do 4. tygodnia życia. Także pierwsze 3 miesiące życia nie podlegają jeszcze żadnym regułom i standardom.

Dziecko powyżej 4. miesiąca życia do ok. 1 roku śpi zazwyczaj 14-19 godzin na dobę. Między 1. a 2.rokiem życia – 11-13 godzin/dobę, a między 3. a 5. rokiem życia – 10-13 godzin/dobę. Przy czym wartości te są rekomendowane, ale nie oznacza, że odstępstwa są zaburzeniami. Jeśli dziecko nie mieści się w tych przedziałach, ale prawidłowo przypiera na wadze i ma zapewnione właściwe warunki snu, nie ma powodów do obaw.

Ważne, aby dziecko kojarzyło łóżeczko ze snem. Dlatego nie powinno się wkładać mu do łóżeczka zabawek (dodatkowym powodem jest ryzyko śmierci łóżeczkowej) i najlepiej wyjmować malucha zaraz po przebudzeniu.

Amerykańska Akademia Medycyny Snu w powyższe rekomendowane wartości wlicza także drzemki, gdyż dysproporcje między długością i ilością drzemek między dziećmi są bardzo duże i zależne od wielu czynników. Zdarza się, że roczne dziecko nie ma już drzemek w ciągu dnia, a 3-latek wciąż potrzebuje półtorej godziny odpoczynku po drugim śniadaniu.

Turbodrzemka – czy dziecko się wysypia?

Nie istnieją precyzyjne wyliczenia (wiarygodne), które wskazywałyby, ile powinna trwać drzemka dziecka. Podobnie jak nie jest regułą, że noworodek przesypia większość nocy. Tak się dzieje bardzo często, ale gdy 2-tygodniowy maluszek nie śpi 20 godzin na dobę lub wystarczy mu kilka 15-minutowych drzemek w ciągu dnia to jest to także sytuacja mieszcząca się w normie.

Przy dziecku – zarówno najmniejszym, jak większym – normą jest brak sztywnych reguł. Szczególnie noworodek i młodsze niemowlę charakteryzuje się dużą zmiennością. Rodzice chętnie sprawdzaliby w tabelach, ile i kiedy powinno spać niemowlę, ale niestety dziecka nie da się wtłoczyć w takie ramy.

Jeśli dziecko nie ma długich drzemek lub nie przesypia tyle czasu, ile „standardowe” niemowlę w tym wieku, nie należy się niepokoić, o ile spełnione są dwa warunki: dziecko właściwie przybiera na wadze oraz są zapewnione odpowiednie warunki snu.

Przeczytaj także: Współspanie, czyli spanie z dzieckiem – o tym, dlaczego to ważne i jak to robić bezpiecznie

Czy zaciemniać pokój do drzemki?

Zasłanianie rolet czy zasłon w pokoju i przysłowiowe chodzenie na paluszkach podczas drzemki dziecka to złoty standard w wielu polskich domach. Nie jest to jednak zachowanie poprawne. Dlaczego? Tworzenie sztucznych warunków imitujących noc, zaburza rytm okołodobowy dziecka. W nocy wytwarzana jest melatonina odpowiedzialna za sen człowieka. Gdy maluch ma zaciemniony pokój także w dzień, produkcja melatoniny jest nieprawidłowa i będzie miała wpływ także na sen nocny, np. poprzez wcześniejsze budzenie się.

Noworodek nie jest jeszcze w stanie odróżnić dnia od nocy. Równie efektywnie będzie spał o 3:00 w nocy i 15:00 w dzień.

Spanie w ciemnym pokoju w dzień lub sen nocny przy włączonej lampce zaburza rytm okołodobowy dziecka. To, że dziecko śpi dobrze w nocy mimo włączonego światła (a więc pewnie nie widzi, nie przeszkadza mu) nie powinno być usprawiedliwieniem, gdyż siatkówka oka odbiera bodźce wzrokowe także przez zamkniętą powiekę (co da się odczuć choćby, gdy skieruje się głowę z zamkniętymi oczami wprost w rażące słońce).

A więc na pytanie, czy zasłaniać okno do drzemki dziecka, odpowiedź brzmi: NIE.

Czy noworodka i niemowlaka należy budzić w nocy na karmienie?

Niektórzy pediatrzy i położne wciąż przekonują, że noworodek i młodsze niemowlę powinno jeść co 3 godziny, a jeśli sen nocny trwa dłużej, dziecko należy wybudzić do karmienia. Jest to przestarzałą zasadą, do której nie należy się stosować. Jednak zdecydowanie powinno się kontrolować ilość czasu między karmieniami i jeśli maluch śpi już 5 godzin, wtedy rzeczywiście warto go wybudzić do karmienia.

Podawanie dziecku kaszki na wieczór nie sprawi, że maluch będzie dłużej i lepiej spał.

Ważne: czasem obudzenie dzieci w fazie NREM (sen spokojny, odpowiadający snowi głębokiemu u dorosłego) może być problematyczne. Lepiej wtedy poczekać do fazy aktywnej, podczas której niemowlę zaczyna ruszać kończynami, wydaje dźwięki, pomruki, widoczny jest ruch gałek ocznych. U dziecka, odwrotnie niż u dorosłego, najpierw występuje sen aktywny, z którego łatwiej wybudzić, a następnie sen spokojny. Początkowo cykle snu trwają 50-60 minut, przy czym faza NREM trwa 20-30 min.

>> Pierwszy miesiąc życia dziecka – ważne informacje dla rodziców <<

Jak usypiać niemowlę?

Przede wszystkim należy podkreślić, że kładzenie dziecka przed tym, jak rozpocznie się u niego produkcja hormonu snu, mija się z celem. Maluch nie będzie chciał zasnąć, mimo najlepszych wieczornych rytuałów i nie można tego zmienić z dnia na dzień.

Dziecko należy położyć spać wtedy, gdy zaczyna być senne (nie głodne, znudzone lub marudne). W przeciwnym razie rodzica czeka długie polegiwanie w łóżku lub śpiewanie nad łóżeczkiem, które niestety często kończy się frustracją opiekuna.

Aby dziecko miało dobry sen, musi przede wszystkim funkcjonować zgodnie ze swoim rytmem okołodobowym, a więc mieć naturalne, a nie wymuszone zasłoniętym oknem, drzemki. Warto także pamiętać, że hormon odpowiedzialny za sen, czyli melatonina, zaczyna zwiększoną produkcję na ok. dwie godziny przed snem oraz jest czuła na warunki zewnętrzne, czyli ilość światła. Stąd jesienią i zimą, zarówno dorosłym jak i dzieciom szybciej się chce spać, niż latem, gdy do godziny 22 potrafi być jasno.

Za częste budzenie się niemowląt w nocy odpowiada nie tylko głód, niepokój czy mokra pieluszka, ale też fakt, że ich fazy snu są krótsze, a niemowlęta nie potrafią płynnie przechodzić w kolejne fazy z uwagi na wciąż dojrzewający układ nerwowy.

>> Drugi miesiąc życia dziecka – wyjątkowe i przełomowe momenty rozwoju niemowlęcia <<

Jak rozwija się dziecko w drugim miesiącu życia.

Gdy już maluszek jest wyraźnie senny, a warunki w sypialni są prawidłowe, można przystąpić do usypiania dziecka.

Jak to zrobić? Nie ma jednej gotowej odpowiedzi, gdyż każde dziecko jest inne. Są takie, które samodzielnie zasypiają w łóżeczku niemal od pierwszych dni na świecie, ale zdecydowana większość zasypia z rodzicem.  Jest jednak kilka aspektów, o których warto pamiętać:

• Aktualnie rekomenduje się, aby dziecko spało w tej samej sypialni, co rodzice do momentu ukończenia 1. roku życia.
• W łóżeczku dziecka nie powinno być nic oprócz materaca i prześcieradła (najlepiej na gumce). Bez kołder, przytulanek i ochraniaczy. W roli przykrycia niech wystąpi śpiworek adekwatny grubością do pory roku.
• Noszenie na rękach to dobry sposób na usypianie niemowlęcia. I nie, nie przyzwyczaja się go do noszenia na rękach tak, że będzie tego wymagało przez następnych kilkanaście lat.
• Rodzice mają różne sposoby i przyzwyczajenia: niekiedy wystarczy włożyć maluszka do łóżeczka i pogłaskać go, częściej potrzebne jest kołysanie i przytulanie, dzieci karmione piersią bardzo często zasypiają podczas wieczornego karmienia, a niektóre uwielbiają zasypiać, gdy rodzic siedzi na dużej piłce gimnastycznej i delikatnie się porusza. Każda rodzina powinna znaleźć swój sposób – tak by był zgodny z potrzebami dziecka, i rodziców.
• Postronni lubią komentować metody wychowawcze młodych rodziców: Zobaczysz, przyzwyczai się do noszenia na rękach/Zostaw, niech się wypłacze, przecież wymusza na Tobie. Jak wiadomo najłatwiej wychowuje się cudze dzieci, dlatego dobra rada dla świeżo upieczonych rodziców: nie przejmujcie się opiniami innych i działajcie w zgodzie z waszymi wartościami.
• Brzmi to trywialnie i każdy teoretycznie to wie, ale dziecko naprawdę wyczuwa emocje i nastrój dorosłych i może to mieć duży wpływ np. przy usypianiu. Czym bardziej mama jest skoncentrowana na tym, żeby dziecko szybko zasnęło, bo ma jeszcze dużo pracy, tym większa szansa, że maluch będzie wyjątkowo długo zasypiał. I choć mama stara się jak może, żeby nie okazać zniecierpliwienia, to dziecko to wyczuwa, choćby w przyśpieszonym biciu serca czy delikatnie zmienionej mimice twarzy matki.

Nie ma chyba rodzica, który na początku swojej przygody z rodzicielstwem, nie zastanawiałby się, jak uśpić dziecko, o której godzinie dziecko powinno iść spać, jak sprawić, żeby dziecko szybciej zasypiało. To naturalne, tym bardziej w obliczu tylu aktualnych zaleceń/sposobów/doradców/trendów. Jednak wiele aspektów usypiania dziecka opiera się tak naprawdę na zdrowym rozsądku, zaufaniu, intuicji oraz podążaniu za potrzebami dziecka.

Źródła:

aasm.org

pediatrics.aappublications.org

epozytywnaopinia.org

medycynasnu.pl

Karmienie piersią – szacunkiem dla natury „ VI Zjazd Centrum nauki o Laktacji”

POLECAMY TAKŻE:

7 skoków rozwojowych w pierwszym roku życia niemowlaka. Trudny czas dla dziecka i rodziców

Agnieszka Woźniak

Polonistka, redaktorka i korektorka językowa. Specjalizuje się w artykułach z obszarów tematycznych: Ciąża, Dziecko, Pielęgnacja Dziecka, Rozwój Dziecka, a także Starania o ciążę, Niepłodność. Od 10 lat tworzy materiały edukacyjne do internetu. Pisała m.in. dla serwisów Rankomat.pl, Allegro.pl, 2Drink.pl, Naoko-store.pl, Skincarelovers.pl, Szafawpigulce.pl. Kontakt: agnieszka.banasiak@brubenpolska.pl