Badanie cytologiczne to jedno z podstawowych badań diagnostycznych w kierunku zmian nowotworowych na szyjce macicy. Pomimo powszechnego dostępu do badania, Polska nadal zajmuje wysokie miejsce wśród krajów europejskich z największą zachorowalnością i umieralnością kobiet na raka szyjki macicy. Tymczasem cytologia, a najlepiej cytologia płynna LBC, to prosty i szybki sposób na wczesne wykrycie zmian nowotworowych.
Cytologia – co musisz wiedzieć?
Cytologia stanowi badanie przesiewowe w kierunku nowotworów szyjki macicy. Procedurę wykonuje ginekolog podczas wizyty w gabinecie, gdy kobieta leży na fotelu ginekologicznym. Badanie polega na pobraniu materiału komórek nabłonkowych z kanału szyjki i szyjki macicy. Pobrany wymaz jest wysyłany do laboratorium do badania mikroskopowego.
Cytologia to badanie profilaktyczne pozwalające wcześnie wykryć stany przedrakowe, ale nie tylko. Dzięki cytologii możliwe jest zdiagnozowanie stanów zapalnych pochwy oraz ocena hormonalna cyklu miesiączkowego. To ochrona zdrowia, płodności i życia kobiet.
Badanie jest bezbolesne, szybkie i komfortowe. W rzadkich przypadkach może prowadzić do krótkotrwałego krwawienia po pobraniu wymazu.
Jak często należy wykonać cytologię?
Zgodnie ze wskazaniami lekarzy cytologię po raz pierwszy powinno się wykonać po ukończeniu 21. roku życia i nie później niż 3 lata po rozpoczęciu współżycia. Niekiedy wskazuje się też okres do 25. roku życia, jeśli kobieta jeszcze nie współżyła. Dlaczego właśnie tak? Rak szyjki macicy jest wywoływany przez wirusa HPV (wirus brodawczaka ludzkiego), który jest przenoszony drogą płciową. Zazwyczaj organizm dobrze radzi sobie z wirusem HPV i układ odpornościowy sam go zwalcza, nie doprowadzając do rozwinięcia się procesu nowotworowego. Jednak wirus przez także długie lata może bytować w organizmie w formie uśpionej i aktywować się w stanie osłabionej odporności. Dlatego cytologię powinny robić nawet kobiety w związkach monogamicznych oraz od dawna nie współżyjące.
Szczepienie przeciwko wirusowi HPV chroni jedynie przed szczepami typu 16 i 18, ale nie przed kilkunastoma innymi, co prawda mniej groźnymi, ale potencjalnie również onkogennymi.
Cytologię należy wykonywać 1 raz w roku. Taka częstotliwość pozwoli wykryć wczesne zmiany, które dają niemal 100% szanse na wyleczenie.
REFUNDACJA: Program profilaktyczny Narodowego Funduszu Zdrowia zapewnia bezpłatną cytologię raz na 3 lata dla kobiet między 25. a 59. rokiem życia. W przypadku negatywnego wyniku lekarz skieruje na ponowne badania za kolejne 3 lata lub 12 miesięcy, jeśli byłyby ku temu uzasadnione przesłanki.
Ryzyko zachorowania jest tym większe, im kobieta jest starsza. Około 60% zachorowań ma miejsce między 45. a 64. rokiem życia. Stąd konieczność częstszych badań w wieku dojrzałym.
Szybka diagnoza i wykrycie zmian nowotworowych na szyjce macicy daje ponad 99% szans na wyleczenie. Niestety w Polsce nadal co roku na raka szyjki macicy umiera nawet 2000 kobiet. Rak szyjki macicy jest często diagnozowany zbyt późno. 40% wykrytych przypadków jest w takim stopniu zaawansowania, który nie rokuje szans na wyleczenie. Mimo iż cytologia to łatwo dostępna, to wykonuje ją jedynie 27% kobiet.
Przeczytaj także: Badania w I trymestrze ciąży – sprawdź, jakie badania zleci lekarz, a które warto wykonać dodatkowo
Cytologia klasyczna i cytologia płynna – różnice
O konieczności wykonywania cytologii w ramach kobiecych badań profilaktycznych mówi się od wielu lat, jednak od niedawna podkreśla się, że zdecydowanie skuteczniejsza jest cytologia płynna.
Cytologia na podłożu płynnym (LBC: liquid based cytology) polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy z użyciem SZCZOTECZKI (zawsze!) oraz niezwłocznym umieszczenia materiału do pojemnika wypełnionego cieczą. W płynie zanurzona zostaje cała końcówka szczoteczki, wymaz nie jest przekładany na szkiełko. Do laboratorium przesłany jest tylko materiał od pacjentki, bez niepożądanych elementów mogących utrudnić ocenę jak śluz lub białe i czerwone krwinki.
Cytologia płynna zapewnia większą wykrywalność zmian nowotworowych w nabłonkach szyjki macicy niż tradycyjna cytologia. Pozwala też na wykonanie dodatkowych badań (np. oceny obecności wirusa HPV).
Cytologia tradycyjna to pobranie wymazu z tarczy i kanału szyjki macicy i umieszczenie go na szkiełku mikroskopowym. Służy do tego szczoteczka lub patyczek. Jednak WAŻNE! Jeśli wykonujesz cytologię konwencjonalną, zadbaj o to, aby lekarz użył szczoteczki, nie patyczka – takie rozwiązanie to mniejsze ryzyko zafałszowanego wyniku.
Dlaczego lepiej wykonać cytologię płynną?
Cytologia na podłożu płynnym to procedura bardziej precyzyjna, która pozwala uzyskać lepszą jakość wymazu, a tym samym zwiększa szansę na wykrycie komórek przedrakowych. Specjaliści mówią nawet o dwukrotnym zwiększeniu wykrywalności zmian nowotworowych niż w przypadku cytologii konwencjonalnej. Materiał pobrany podczas cytologii płynnej jest łatwiejszy w ocenie, co zwiększa wiarygodność badania. Ta procedura od wielu lat stosowana jest w Europie Zachodniej i USA.
Badanie w postaci cytologii płynnej rekomendowane jest przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne jako metoda zalecana w przesiewowych badaniach w kierunku raka szyjki macicy.
Źródła:
https://www.zwrotnikraka.pl/cytologia/
http://onkologia.org.pl/cytologia/
https://www.nfz-lodz.pl/dlapacjentow/nfz-blizej-pacjenta/9024-sroda-z-profilaktyka-rak-szyjki-macicy-kluczowa-jest-cytologia
POLECAMY TAKŻE:
Cytologia to więcej niż rutynowe badanie, zwłaszcza dla kobiet starających się o ciążę
Dodaj komentarz