Każdego dnia 10 Polek otrzyma wiadomość: ma pani raka szyjki macicy. Połowa nie przeżyje! Mimo to, na profilaktyczną cytologię zgłasza się wciąż za mało kobiet. Brak wiedzy czy jednak zdrowego rozsądku? Na czym polega cytologia, na co zwrócić szczególną uwagę w opisie wyników, jak powinno wyglądać prawidłowo przeprowadzone badanie i jakie objawy powinny bezwzględnie skierować nasze kroki do ginekologa? Oto krótki poradnik dla każdej odpowiedzialnej kobiety.
Mówi się, że to mężczyzna jest trudny w kontaktach z lekarzem. Że to panów zawlec do gabinetu specjalisty jest trudno, że nie badają się, że bagatelizują objawy, że alergicznie reagują na słowo „profilaktyka”. Że dopóki chodzą, oddychają i nie mają problemów ze wzwodem i wytryskiem, uważają się za zdrowych, a problem – na przykład niepłodności – leży po stronie kobiety. Że dopóki bezboleśnie oddają mocz, słowo prostata wzbudza raczej śmiech i żarty o staruszkach, a nie przestrogę, że warto się badać, by w przyszłości nie stać się jednym z nich.
I pewnie racja: facet to trudny pacjent – co potwierdzą zarówno sami zainteresowani, a skruszeni i zawstydzeniu mężczyźni, jak i psychologowie czy lekarze specjaliści.
PRZECZYTAJ: Dlaczego warto wykonywać profilaktyczne badanie nasienia?
ALE… trzeba uderzyć się w pierś, drogie panie, bo z nami wcale nie jest tak różowo, o czym alarmują ginekolodzy.
Konia z rzędem temu, kto wyjaśni, dlaczego kobiety, będąc świadome, jak groźnym, ale cichym zabójcą jest rak szyjki macicy, nie robią regularnie najprostszego badania ginekologicznego, jakim jest cytologia. To szybkie i bezbolesne badanie przesiewowe nie tylko pozwoli wcześnie wykryć zagrożenie śmiertelnego nowotworu, ale także zapobiec lub wskazać inne zagrożenia dla płodności.
Malejąca liczba kobiet zgłaszających się na cytologię zadziwia tym bardziej, że w Polsce mimo wszystko istnieje wiele możliwości, by skorzystać z bezpłatnych badań – co prawda raz na trzy lata (grupa wiekowa 29-59), ale w przypadku złych wyników lub niepokojących sygnałów ze strony narządów rodnych nawet u młodszych pacjentek, ginekolog może skierować kobietę na kolejne darmowe badanie, np. za rok czy nawet za pół roku.
Światowe organizacje zdrowia alarmują, że pod względem świadomości zagrożeń, jakimi są nowotwory, zajmujemy miejsce w ogonie państw Europy, a lekarze ze Skandynawii przyjeżdżają właśnie do Polski, by zobaczyć, jak wygląda zaawansowane stadium raka szyjki macicy czy jajników. Trochę wstyd, prawda?
Na czym polega cytologia, na co zwrócić szczególną uwagę w opisie wyników, jak powinno wyglądać prawidłowo przeprowadzone badanie i jakie objawy powinny bezwzględnie skierować nasze kroki do ginekologa? Oto krótki poradnik dla każdej odpowiedzialnej kobiety.
Cytologia – na czym polega badanie i jakie są wskazania
Cytologia to inaczej wymaz z szyjki macicy i jest podstawowym badaniem profilaktycznym raka szyjki macicy, z którego powinny korzystać zarówno nastolatki, jak i kobiety w wieku rozrodczym. Dzięki cytologii można zapobiec rozwojowi nawet 80 proc. przypadków raka szyjki macicy – badanie wykrywa go jeszcze w stadium przedinwazyjnym, kiedy jest w pełni wyleczalny. Cytologia pozwala też stwierdzić zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), które ma związek z tym nowotworem.
Cytologia wykorzystywana jest jednak nie tylko w celu wczesnego wykrywania zmian nowotworowych, ale także kontrolnie przy leczeniu zachowawczym i operacyjnym nadżerki tarczycy szyjki macicy, diagnostyki stanu nabłonka pochwy, oceny działania leków hormonalnych i określenia terminu owulacji i czasu trwania II fazy cyklu – co ma duże znaczenie podczas leczenia niepłodności.
Cytologia – kiedy zrobić pierwszy, a kiedy ostatni raz
Pierwszy raz powinnyśmy wykonać cytologię w wieku 20-25 lat lub zaraz po rozpoczęciu życia płciowego (najpóźniej 3 lata po rozpoczęciu współżycia). Im wcześniej dziewczyna przechodzi inicjację seksualną, tym wcześniej powinna zrobić pierwszą cytologię. Wskazaniem do wcześniejszego badania mogą być niepokojące sygnały ze strony narządów rodnych: upławy, nieregularne i bolesne miesiączki, ból jajników, skrzepy podczas miesiączki.
Nie ma natomiast granicy wieku, kiedy można sobie to badanie odpuścić. Nawet jeśli kobieta jest po operacyjnym wycięciu szyki macicy czy usunięciu jajowodów albo jest w wieku pomenopauzalnym – ma jeszcze pochwę, w której mogą rozwinąć się rozmaite zakażenia wpływające na ogólny stan zdrowia.
WAŻNE! SYSTEMATYCZNE BADANIA CYTOLOGICZNE ROBIMY DO KOŃCA ŻYCIA!
Badanie powinno być robione raz w roku, a jeśli wykonuje się cytologię na podłożu płynnym – co 2 lata. Jeżeli 3 kolejne wyniki są prawidłowe, kobiety 30-letnie lub starsze mogą być badane co 2–3 lata. Z kolei kobiety, które często zmieniają partnerów seksualnych, powinny robić je co roku.
Cytologia – jak przebiega prawidłowe badanie
Próbkę tkanek do badania cytologicznego powinno się pobierać specjalną szczoteczką – przed badaniem można zapytać lekarza, czy szczoteczka ma międzynarodowy atest, bo tylko taka pozwoli na pobranie maksymalnej ilości komórek. Komórki do badania pochodzą z tarczy szyjki macicy oraz z kanału szyjki macicy. To bardzo ważne, by pobrany materiał pochodził także z kanału szyjki macicy, bo tam właśnie rozwija się 70 proc. nowotworów.
Dr n. med. Jacek Tulimowski, ginekolog: “Kobieta ma prawo zapytać, czy wymaz będzie oceniany według systemu Bethesda. Może chcieć wiedzieć, czy lekarz używa jednorazowych wzierników. Nie ma się czego wstydzić i obawiać reakcji lekarza. A jeżeli lekarz unika odpowiedzi na takie pytania, należy wyjść z gabinetu i poszukać innego specjalisty. Moje pacjentki zadają takie pytania i nie widzę w tym nic złego. Powiem więcej, uważam, że to świadczy o tym, że rzeczywiście dbają o siebie.”
(źródło: poradnikzdrowie.pl; magazyn Zdrowie)
Cytologia – wyniki, system Bethesda
Przede wszystkim, jeśli patolog napisze, że materiał był niewłaściwie pobrany (np. było za mało komórek), lekarz powinien powtórzyć cytologię – i to nieodpłatnie!!! Jeśli w opisie stwierdza się zmiany zapalne, pacjentka powinna być leczona, a po zakończeniu kuracji powinna powtórzyć badanie cytologiczne.
WAŻNE! Wynik badania komórek pobranych z samej tarczy, a nie z szyjki, jest niemiarodajny!!!
Badanie powinno być oceniane w systemie Bethesda, a nie – jak się jeszcze zdarza – w starej skali Papanikolau. Dzięki nowemu systemowi czytania badania, znany jest nie tylko wynik cytologii, ale również wiadomo, czy próbka została pobrana prawidłowo. Wyniki w systemie Bethesda zawierają opis pobranego materiału – właśnie to, czy w próbce znalazły się komórki zarówno z tarczy, jak i z kanału szyjki macicy oraz ocenę obrazu cytologicznego (czy jest prawidłowy, czy nie), a także szczegółowy opis komórek.
>>> Sprawdź, jak interpretować oznaczenia systemu Bethesda. Szczegółowy opis.
Cytologia – jak się przygotować do badania
Badanie cytologiczne można wykonać najwcześniej 2 dni po zakończeniu miesiączki i najpóźniej 4 dni przed rozpoczęciem kolejnego krwawienia miesięcznego – najlepiej w pierwszej połowie cyklu.
Cztery dni przed badaniem nie należy stosować leków i preparatów dopochwowych, tamponów ani płukania pochwy. Co najmniej 24 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od stosunków płciowych oraz tyle samo (24 godziny) nie należy poddawać się badaniu ginekologicznemu, przezpochwowemu badaniu USG oraz pobieraniu posiewów ani wymazów z kanału szyjki macicy.
W przypadku wystąpienia stanu zapalnego narządu rodnego (mogą o tym świadczyć m.in. upławy), należy najpierw wyleczyć stan zapalny i dopiero zgłosić się na badanie.
Cytologia – gdzie wykonać badanie
BEZPŁATNIE
Jeśli masz 29-59 lat możesz zrobić bezpłatną cytologię, jeśli nie robiłaś jej w ciągu ostatnich trzech lat. TU znajdziecie wykaz placówek, gdzie realizowany jest program bezpłatnych badań cytologicznych.
PŁATNIE
Badanie cytologiczne nie jest drogie, jego cena waha się w granicach 30-50 zł. Zrobicie je w większości przychodni prywatnych, a także każdej klinice leczenia niepłodności w Polsce.
W ramach kampanii społecznej “Piękna, bo zdrowa” (do 13.06) – cytologię można zrobić bezpłatnie, a także skorzystać ze zniżek m.in. na badanie wirusa HPV. Więcej informacji o placówkach oraz sposobie odebrania voucherów na konsultacje ginekologiczne TUTAJ
POLECAMY TAKŻE:
Dorota Wellman szczerze o swojej niepłodności: „Gardziłam sobą, przeszłam załamanie!”
Dodaj komentarz