Dieta eliminacyjna może wyleczyć z Hashimoto. Na czym polega i ile trwa?

Chora tarczyca, zwłaszcza choroba Hashimoto, to jedna z przyczyn kłopotów z zajściem w ciążę, a badanie poziomu hormonów to jeden z pierwszych kroków diagnostyki niepłodności. Jak niedoczynność i nadczynność tarczycy wpływają na starania o dziecko oraz jak za pomocą diety można wspomóc przywrócenie dobrego funkcjonowania tarczycy, tłumaczy dietetyk Magdalena Kaliszewska.

Tarczyca jest jednym  z najmniejszych, ale najważniejszych organów w naszym ciele. Jak motyl oba płaty przytulają się w połowie krtani do tchawicy. Hormony tarczycy są odpowiedzialne za procesy przemiany materii. Regulują przemianę materii tłuszczów i węglowodanów, zapewniają resorpcję zwrotną glukozy, regulują gospodarkę cieplną i energetyczną, biorą udział w syntezie białek, sterują rozwojem centralnego układu nerwowego, regulują częstotliwość bicia serca oraz biorą udział w dojrzewaniu szkieletu i tworzeniu się genitaliów u dzieci. Dodatkowo stymulują  przyjmowanie tlenu przez komórki  prawie wszystkich tkanek.

Przypisuje się często tarczycy funkcję mózgową ze względu na to, że tak wiele procesów reguluje w naszym organizmie. Tarczyca jest często nazywana zwierciadłem emocji, co ujawnia się zarówno przy jej nadczynności, jak i niedoczynności.

Do zapalenia tarczycy przy Hashimoto może dojść na skutek zamartwiania czy też uczucia chronicznego zmęczenia. Przy chorobie Gravesa Basedowa natomiast często w biografii poruszanym jest fakt utraty oparcia w rodzinie bądź nagła utrata bezpieczeństwa.

HORMONY TARCZYCOWE I ICH ZNACZENIE

TSH jest hormonem stymulującym tarczycę. Jego wartości referencyjne w surowicy krwi powinny mieścić się w przedziale 0,35 – 2,5mU/l. TSH jest produkowany w przysadce mózgowej i oddawany do krwi. Podwyższone wartości wskazują raczej na niedoczynność, a obniżone na nadczynność tarczycy. Dla dzieci i młodzieży wartości referencyjne są nieco wyższe. Należy uwzględnić też fakt, że w ciągu dnia parametry mogą ulegać zmianie, z reguły wartości są nieco wyższe wieczorem niż rano.

Hormony tarczycy T3 (trójjodotyronina) i T4 (tyroksyna)  znajdują się we krwi w prawie 99% związków. Najważniejsze białko wiążące to globulina wiążąca tyroksynę. W ciele biologicznie aktywne są wyłącznie wolne, niezwiązane części hormonów. Są one określane jako FT3 i FT4. Pomimo że tarczyca tworzy o wiele więcej hormonu T4, to właśnie T3 przypisuje się większe znaczenie. Jest on uważany za najaktywniejszy w przemianie materii hormon.

W następstwie zaburzonej gospodarki hormonalnej tarczycy nierzadko dochodzi do obniżenia poziomu progesteronu i estradiolu. Przy niedoborze tych hormonów mogą pojawić się dolegliwości typowe dla okresu przekwitania:

• bóle stawów,
• uderzenia gorąca,
• wahania nastroju,
• osteoporoza.

NADCZYNNOŚĆ (HIPER) I NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY (HIPOTYREOZA)

Choroba tarczycy może powstać przez hiper- lub hipotyreozę. Oba zjawiska są objawami choroby tarczycy. Objawy nadczynności tarczycy to często niekontrolowana utrata wagi, nietolerancja ciepła i skłonność do pocenia się, biegunka, czasami powiększenie się tarczycy, ale nie musi ono wystąpić, zaburzenia rytmu serca, hiperaktywność i drażliwość. Choroby często współwystępujące przy objawach hipertyreozy to choroba Gravesa Basedowa, zapalenie tarczycy, nadczynność przysadki mózgowej. Wartości laboratoryjne dla TSH będą w tym wypadku obniżone, FT4 i FT3 obniżone.

>>> Sprawdź normy dla hormonów tarczycy

Niedoczynność tarczycy natomiast wyróżnia się przybieraniem na wadze, zaparciami, nietolerancją zimna, spowolnieniem refleksów, depresją, duchowym rozkładem, osłabieniem serca z odmą, bladą szorstką i suchą skórą. Choroby współwystępujące to często zapalenie tarczycy Hashimoto, niedobór żelaza, zastój w woreczku żółciowym, niedoczynność przysadki mózgowej. Wartości laboratoryjne w takim wypadku to TSH podwyższone, FT4 zredukowane, FT3 zredukowane.

U kobiet z niedoczynnością tarczycy często występują obfite miesiączki, w konsekwencji bezowulacyjnych cykli, co prowadzi do niepłodności. Jeżeli w środku cyklu nie dojdzie do owulacji, to pomimo to pod dominującym wpływem estrogenów może dojść do cyklicznych krwawień, mogą być one wydłużone lub skrócone, czasami pojawiają się krwawienia śródmiesięczne. Możliwy jest również całkowity brak miesiączki, jednak pojawienie się regularnych krwawień nie dowodzi braku zaburzeń gospodarki hormonami płciowymi.

Standardem w chorobach tarczycy u młodych kobiet powinno być oznaczanie poziomu progesteronu między 17-21 dniem cyklu. Hipotyreoza niewielkiego stopnia umożliwia zajście w ciążę, ale istnieje zwiększone ryzyko samoistnego poronienia lub przedwczesnego porodu! Często póki stężenie TSH pacjentki nie znajdzie się w granicach 1-2 mlU/l, nie udaje się jej zajść w ciążę.

Trwający latami dominujący wpływ estrogenów może spowodować u kobiet niekorzystne następstwa w postaci dokuczliwych dolegliwości i zwiększonego ryzyka raka macicy oraz jajników. Zbyt duże stężenie estrogenów działa ponadto hamująco na tarczycę, nasilając objawy jej niedoczynności. Dzieje się tak dlatego, że estrogen pobudza produkcję globuliny wiążącej hormon tarczycy i w postaci związanej z białkiem tyroksyna staje się nieaktywna! Stężenie tej globuliny wzrasta również podczas przyjmowania doustnej antykoncepcji czy hormonozastępczej terapii. Nadmiar estrogenów może też stymulować nasz organizm do zatrzymywania miedzi.

Miedź działa antagonistycznie w stosunku do cynku, tak więc wysoki poziom estrogenów może doprowadzić do niedoborów cynku, który jest potrzebny do konwersji FT4 do FT3. W wyniku takiej sytuacji produkcja i wykorzystanie hormonów tarczycy może być niewystarczające.

Dodatkową informacją z punktu widzenia dietetyka jest potwierdzona naukowo teza, iż estrogen pomaga w gromadzeniu się tkanki tłuszczowej, co w sytuacji braku odpowiedniej ilości hormonów tarczycy przyśpiesza proces przybierania masy ciała!

PRAKTYKA DIETETYCZNA, CZYLI JAK DIETA WPŁYWA NA TARCZYCĘ

W swojej codziennej praktyce mam najczęściej do czynienia z zapaleniem tarczycy Hashimoto i z chorobą Gravesa Basedowa. Oba schorzenia są kwalifikowane jako choroby autoimmunologiczne i ze względu na swoje objawy zapalne są określane jako zapalenia tarczycy. Jako że jestem dietetykiem, w swojej terapii wspomagam leczenie farmakologiczne odpowiednio zbilansowaną dietą. Często proponuje swoim pacjentom wykonanie dodatkowych testów ambulatoryjnych lub typowo laboratoryjnych w kierunku nietolerancji pokarmowej.

Okazuje się wówczas, że wykluczenie z diety pewnych produktów, łagodzi stany zapalne i chory odzyskuje zdrowie. Prawidłowo przeprowadzona dieta eliminacyjna powinna trwać około roku i skutkować całkowitym wyzdrowieniem.

Eliminacja ostatnio modnego glutenu nie powinna odbywać się na całe życie bez konkretnych przeciwwskazań. Test na nietolerancję pokarmową może być pierwszym krokiem do poszerzenia ewentualnej diagnostyki. Nie jestem zwolennikiem eliminacji na „własną rękę” czy też na podstawie tylko i wyłącznie własnych obserwacji, które oczywiście brane są pod uwagę przy wywiadzie z pacjentem.

Nie mniej przy tak szerokiej gamie dostępnych już teraz testów, namawiam zawsze do tego by potwierdzić swoje przypuszczenia i dokonać wnikliwej analizy.

Poprzez swoje liczne doświadczenia, mogłabym wymienić „Wielką Piątkę” nietolerancji pokarmowych u pacjentek z chorobą Hashimoto. Są to: pszenica, jajo kurze, drożdże, mleko krowie i gluten.

WYPRÓBUJ PRZEPISY

Poniżej przedstawiam Ci kilka prostych i smacznych przepisów na rozgrzewające zupy bez zawartości ww. produktów najczęściej nietolerowanych przez moje pacjentki. Smacznego!

Zupa pomarańczowo paprykowa z miętą (2 porcje)

Składniki:

• 3 czerwone papryki,
• 2 pomarańcze,
• kawałek białej części pora,
• mięta,
• 2 łyżeczki oleju rzepakowego

Wykonanie:

Papryki pokrój w kostkę, por w talarki – i oba warzywa podduś na oleju, przełóż do garnuszka. Zalej trzema szklankami wody, dodaj wyciśnięte pomarańcze z miąższem, zagotuj i zmiksuj. Możesz rozrzedzić zupę wodą. Na talerzu posyp danie listkami świeżej posiekanej mięty.

Zupa rybna z papryką (2 porcje)

Składniki:

• 2 łyżki z oleju rzepakowego,
• cebula czerwona,  
• cebula biała,
• kilka pomidorków koktajlowych,
• 3 kolorowe papryki,
• 2 ząbki czosnku,
• 500 ml bulionu lub wody z przyprawami do bulionu,
• 200g dorsza,
• świeża natka,
• liść laurowy,
• ziele angielskie

Wykonanie:

Na oleju szklimy posiekane cebule, dodajemy pokrojone pomidory, papryki i czosnek. Dusimy przez ok. 10 minut. Przyprawiamy do smaku. Zalewamy wodą lub bulionem, dodajemy liść laurowy, ziele angielskie, gotujemy ok 30 minut.  Na koniec dodajemy rybę i gotujemy przez 5 minut. Podajemy posypane zieleniną.

Zupa kalafiorowo-paprykowa (2 porcje)

Składniki:

• biały kawałek pora,
• 2 łyżki oleju rzepakowego,
• 400 g różyczek kalafiora świeżego lub mrożonego,
• liść laurowy,
• ziele angielskie,
• woda,
• przyprawy do bulionu,
• kilka listków natki z pietruszki,
• 2 papryki czerwone,
• ząbek czosnku

Wykonanie:

Pora siekamy w talarki i dusimy na łyżce oleju z odrobiną soli przez ok 5 minut. Przekładamy go do garnka, dodajemy kalafior, liść , ziele i zalewamy 400 ml wody z przyprawami do bulionu. Gotujemy do miękkości kalafiora, wyjmujemy liść i ziele, dodajemy listki natki i miksujemy na puree. W tym czasie pokrojoną paprykę przesmażamy ze skórką na patelni z łyżką oleju, na koniec dodajemy ząbek czosnku. Zalewamy szklanką bulionu i miksujemy. Wlewamy na talerz puree z kalafiora, a na to puree z papryki.

Magdalena Kaliszewska, właścicielka Centrum Dietetycznego „VitalFit” w Grodzisku Mazowieckim. Dietetyk Wyższej Szkoły Rehabilitacji w Warszawie. Absolwentka International Fitness Aerobic Academy (2011 IFAA), w 2014 wyróżniona tytułem Super Absolwenta. Medyczny Trener Personalny. Certyfikowany Trener Pilates IFAA Mat I, II, III. Dietetyk I, II i III stopnia w zakresie zdrowego odżywiania również w wybranych jednostkach chorobowych tj. choroby układu moczowego, choroby skóry, tarczycy. Posiada kwalifikacje również w zakresie zdrowego odżywiana kobiet w ciąży i karmiących. Od kwietnia 2014 należy do programu a9m (Aktywne 9 miesięcy) oraz od listopada 2014 do Klubu Aktywnej Mamy. Wspiera również klientów, którzy pragną wrócić do aktywności fizycznej po przebytych urazach. Posiada wiedzę z zakresu profilaktyki i patologii kręgosłupa, technik manualnych używanych w sporcie, które umożliwiają szybszy powrót do formy oraz uwalniają nagromadzone dolegliwości bólowe.

Polecamy także:

Przepisy na śniadania dla kobiet chorych na PCOS

Ciasta i desery bez dodatku cukru – idealne podczas diety

Trenuj z Gosią: Domowe ćwiczenia na jędrne pośladki

Zioła na płodność – sprawdź, które działają

Redakcja Płodność.pl