„Jakość męskiego nasienia stale się pogarsza.” „Jak poprawić jakość nasienia”, „Plemniki na diecie”, „Jak poprawić męską płodność”, takie hasła atakują nas w mediach społecznościowych, portalach internetowych, telewizji i prasie. Ale czy tak jest na pewno? Ile w tych informacjach jest faktów, ile mitów, a ile sensacji, jak poznać co warte jest uwagi a co nie… Co robić?
Suche fakty
Według statystyk WHO, w Europie problem z poczęciem dziecka dotyczy obecnie co 5-6 pary, co stanowi około 15-18% par starających się o dziecko. Jak informują lekarze i naukowcy, w 35% przyczyna niepłodności leży po stronie kobiety, i w tylu samo po stronie mężczyzny, a za 10% odpowiadają oboje. W 20% przypadków nie da się określić jednoznacznej przyczyny (wówczas mówi się o niepłodności idiopatycznej). Z powyższych danych wynika, że około połowa niepłodnych par boryka się z problemem „męskiego czynnika niepłodności”.
Badanie nasienia dla każdego mężczyzny
Najprostszym sposobem, aby sprawdzić płodność danego mężczyzny, jest wykonanie badania nasienia. Tzw. spermiogram (lub seminogram) to kluczowe i podstawowe „męskie” badanie diagnostyczne, zwykle zalecane jako pierwsze.
Badanie nasienia jest również pierwszym badaniem, które wykonujemy podczas diagnostyki niepłodności, między innymi dlatego, że diagnostyka kobiety jest znacznie bardziej skomplikowana i kosztowna. Pozostałymi wskazaniami do badania nasienia są: leczenie onkologiczne wymagające zamrożenia nasienia, nowotwory jąder, prostaty pęcherza moczowego, oraz planowana chemio i radioterapia, kontrola po zabiegach chirurgicznych / urologicznych w obrębie układu rozrodczego, kontrola mężczyzn po leczeniu wnętrostwa, czy skrętu jądra w dzieciństwie, kontrola po sterydoterapii (zwłaszcza w przypadku zażywania anabolików i glikokortykosterydów na siłowni), czy chęć oddania nasienia do krioprezerwacji na przyszłość (policjanci, żołnierze).
Badanie nasienia można też przeprowadzić na własne życzenie, bez wskazań medycznych. Coraz częściej zdarzają się mężczyźni, którzy chcą ocenić swój potencjał prokreacyjny przed podjęciem decyzji o stałym związku i założeniu rodziny. Poza badaniem ogólnym nasienia istnieje wiele testów morfologicznych i czynnościowych, które można wykonać „przy okazji” z tej samej próbki nasienia.
W Klinikach Invimed wykonuje się większość standardowo zlecanych badań nasienia (spermiogram podstawowy, spermiogram rozszerzony, test HBA, test SCD, badanie MSOME i ocenę potencjału oksydoredukcyjnego nasienia). W naszych klinikach pacjenci oddają nasienie w przeznaczonym do tego pokoju zamykanym na klucz, wyposażonym w łazienkę. Pomieszczenia te zostały zaprojektowane w taki sposób, aby pacjenci mogli zrelaksować się w intymnej atmosferze, mając jednocześnie możliwość zadbania o higienę osobistą. Nasienie oddaje się drogą masturbacji do sterylnego pojemnika, a następnie przekazuje do badania. Można to wprawdzie zrobić w domu i dostarczyć pojemnik do laboratorium w ciągu pół godziny, ale zaleca się, aby uzyskanie materiału do analizy miało miejsce w klinice, ponieważ od właściwego przechowywania i transportu ejakulatu zależy wiarygodność wyników badania.
Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, wymagany jest jedynie 3-5 dniowy (dokładnie – nie mniej nie więcej) okres abstynencji seksualnej (powstrzymanie się od wytrysku). Zbyt krótki czas abstynencji może zafałszować wynik, co może skutkować obniżeniem koncentracji plemników. Dłuższy czas powstrzymania od wytrysku może obniżyć żywotność plemników. Na 3 do 5 dni przed badaniem należy powstrzymać się również od spożywania alkoholu.
Analiza w laboratorium
Po oddaniu ejakulatu, próbka wysyłana jest do laboratorium. W pierwszej kolejności diagnosta laboratoryjny dokonuje tzw. oceny makroskopowej, sprawdza objętość nasienia, lepkość, czas upłynnienia, pH, wygląd. Z kolei badanie mikroskopowe określa koncentrację (czyli liczbę plemników w 1 ml ejakulatu), odsetek żywych plemników, ich ruchliwość, a także ewentualną obecność innych nieprawidłowości w nasieniu (aglutynacji, leukocytów czy drobnoustrojów chorobotwórczych). Badanie rozszerzone nasienia ocenia ponadto budowę plemników podając odsetek prawidłowych i nieprawidłowych plemników, dodatkowo zawarte są w nim informacje, które części plemników (główki, wstawki czy witki) są uszkodzone.
Jak odczytywać wyniki badania nasienia?
Normy badania nasienia są określane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Są one takie same dla wszystkich mężczyzn na świecie, niezależnie od ich pochodzenia czy wieku. Obecnie stosowane są normy ustalone w 2010 roku, ale w 2021 roku opracowano aktualizację, która prawdopodobnie zacznie obowiązywać od przyszłego roku. Aktualnie przyjmuje się, że prawidłowe nasienie powinno mieć co najmniej 15 milionów plemników w 1 mililitrze i co najmniej 39 milionów plemników w całej próbce. Co najmniej 32% plemników powinno wykazywać cechy ruchu postępowego, a co najmniej 40% powinno być w ogóle ruchliwe, ponadto co najmniej 4% plemników powinno mieć prawidłową budowę.
Co dalej
Jeżeli badanie nasienia było wykonane „z ciekawości” i jest w normie, nie ma konieczności konsultacji andrologicznej. Jeżeli natomiast było zlecone z powodu przedłużających się starań o dziecko, wtedy konieczna jest konsultacja androloga, niezależnie od wyniku spermiogramu. Jeśli w badaniu nasienia stwierdzono wartości odbiegające od tych uznawanych za prawidłowe, należy pamiętać, że u większości mężczyzn stan ten nie jest jednoznaczny z bezpłodnością. Nawet przy wyraźnym zaburzeniu parametrów nasienia mężczyzna może zostać ojcem, jeśli wraz z partnerką zdecyduje się na właściwie dobrane leczenie.
Pierwszym krokiem powinno być zgłoszenie się do androloga, czyli specjalisty od męskiej płodności, który zanalizuje wynik badania nasienia, zbada pacjenta, zleci niezbędne badania dodatkowe, tak aby ZIDENTYFIKOWAĆ PRZYCZYNĘ zaburzeń jakości nasienia. Prawidłowa diagnoza pozwala na wdrożenie terapii, która w większości przypadków owocuje poprawą jakości nasienia i niejednokrotnie pozwala w krótkim czasie doczekać się upragnionego dziecka.
Badanie nasienia można wykonać w każdym oddziale Kliniki InviMed, we Wrocławiu, Poznaniu, Warszawie, Katowicach oraz w Gdyni. Więcej informacji można uzyskać pod numerem tel. 500 900 888 lub na stronie internetowej www.invimed.pl
Autoryzował:
lek. med. Piotr Dzigowski – lekarz, specjalista urolog FEBU i certyfikowany androlog kliniczny PTA w Klinice Leczenia Niepłodności InviMed Warszawa. Absolwent Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego i wieloletni Asystent Kliniki Urologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego i Polskiego Towarzystwa Andrologicznego. Zajmuje się szeroko pojętą andrologią, zwłaszcza farmakologicznym i zabiegowym leczeniem zaburzeń płodności i niepłodności męskiej. Posiada również wieloletnie doświadczenie zawodowe w urologii ogólnej, operacyjnej, onkologicznej i czynnościowej.
ZOBACZ RÓWNIEŻ:
Zanieczyszczone powietrze zauważalnie obniża jakość spermy. Najnowsze badanie
Dodaj komentarz