Zaburzenia hormonalne mają kluczowy wpływ na płodność. Niektóre z nich można modyfikować dietą, jednak aby to było skuteczne, należy zacząć od wskazówek, które wpływają na ogólną gospodarkę hormonalną. Jak to zrobić, doradza dietetyk Adrianna Barczyńska z Kliniki InviMed w Katowicach.
Zaburzenia hormonalne: Od czego zacząć zmianę diety?
Przede wszystkim należy zadbać o ilość i jakość spożywanych tłuszczów. Tłuszcze są niezbędne do produkcji hormonów, dlatego nie należy ograniczać ich zbyt drastycznie. Powinny stanowić 20-35% zapotrzebowania na energię. Należy wybierać te tłuszcze, które przyniosą jak najwięcej korzyści zdrowotnych, a zrezygnować z tych, które mogą mieć niekorzystny wpływ.
Tłuszcze, które nie są polecane w diecie propłodnościowej to tłuszcze nasycone, pochodzące ze źródeł odzwierzęcych oraz tłuszcze typu trans, które powstają w procesie utwardzania tłuszczy roślinnych i znajdują się m.in. w twardych margarynach kostkowych, żywności wysokoprzetworzonej, żywności typu fast-food, słodyczach i pieczywie cukierniczym.
Tłuszcze, które warto stosować to olej lniany, olej rzepakowy, oliwa z oliwek. Warto wprowadzić również produkty zawierające korzystne kwasy tłuszczowej takie jak: orzechy i pestki, awokado, tłuste ryby morskie.
Warto zaznaczyć, że tłuszcze są również ważne przy wchłanianiu np. witaminy A, która jest niezwykle ważna w procesie syntezy hormonów.
Na co jeszcze zwrócić uwagę? – przeciwutleniacze i witaminy
Istotna jest również podaż przeciwutleniaczy, które znajdują się przede wszystkim w intensywnie zabarwionych owocach i warzywach, a także w olejach roślinnych, orzechach i pestkach. Przeciwutleniacze chronią komórki przed degradacją.
>>> czytaj też: Koktajl zamiast śniadania. Wypróbuj 10 pożywnych i zdrowych przepisów
Ponadto, w diecie osób mających zaburzenia hormonalne niezwykle ważny jest stabilny poziom glukozy we krwi. Należy zatem stosować dietę z dużą ilością pełnoziarnistych produktów zbożowych, a zrezygnować ze spożywania cukrów pod różną postacią. Produkty pełnoziarniste oprócz dużych ilości błonnika dostarczają również wielu cennych składników regulujących płodność m.in. są to witaminy z grupy B, witamina E, cynk oraz selen.
Spośród witamin z grupy B, bardzo ważna jest witamina B6, która jest niezbędna do produkcji hormonów płciowych. Źródłami są pełnoziarniste produkty zbożowe, mięso, suche nasiona roślin strączkowych.
Kolejnym składnikiem wpływającym na gospodarkę hormonalną jest witamina D, która wpływa na regularność cyklu oraz folikulogenezę. Przed rozpoczęciem suplementacji warto sprawdzić jej poziom we krwi i na tej podstawie ustalić dawkę.
Zaburzenia hormonalne: zbyt krótka faza lutealna – co jeść?
Jednym z zaburzeń hormonalnych jest zbyt krótka faza lutealna. Jest to ostatnia faza cyklu menstruacyjnego, podczas której pod wpływem progesteronu błona śluzowa macicy przygotowuje się do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej.
Zaburzenie tej fazy polega na jej skróceniu przez zbyt niski poziom progesteronu, co w konsekwencji uniemożliwia zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej i powoduje wczesne poronienie.
W tym przypadku należy zadbać o prawidłowe stężenie progesteronu. Pomocna wtedy będzie witamina B6, której źródłami są pełnoziarniste produkty zbożowe, mięso, suche nasiona roślin strączkowych.
Aminokwasem, który również ma wpływ na poziom progesteronu jest arginina, jej źródłami są: mięso, owoce morza, jaja, orzechy i pestki, suche nasiona roślin strączkowych. Wpływ na poziom progesteronu mają również witaminy przeciwutleniające takie jak witamina E i C. Źródła witaminy E to oleje roślinne, orzechy i pestki, natomiast witaminy C świeże warzywa i owoce.
PCOS a dieta, czyli jaka dieta przy zespole policystycznych jajników
Kolejnym zaburzeniem hormonalnym jest zespół policystycznych jajników (PCOS). Wiąże się on z hiperandrogenizmem, insulinoopornością, brakiem owulacji lub nieregularnymi cyklami owulacyjnymi.
Pierwszym krokiem powinna być dieta, która uwrażliwi tkanki na działanie insuliny i zmniejszy jej poziom. Należy podkreślić, że wysoki poziom insuliny zwiększa poziom testosteronu! Dlatego też warto zastosować dietę z tzw. niskim indeksem glikemicznym. Polega ona na wykluczeniu z diety cukrów prostych, czyli cukru (nawet brązowego), słodyczy, pieczywa cukierniczego, białej mąki, słodkich napojów i soków owocowych. Produkty te należy zamienić na pełnoziarniste produkty zbożowe, które powoli podnoszą poziom glukozy we krwi nie powodując zbyt dużych wyrzutów insuliny przez trzustkę.
WAŻNE! Należy przestrzegać przerw między posiłkami i nie podjadać pomiędzy, żeby nie prowokować większych wyrzutów insuliny.
Dieta musi być również odpowiednio dobrana pod względem kaloryczności, ponieważ PCOS często wiąże się z nadwagą lub otyłością. Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej nasila insulinooporność i powoduje zaburzenia hormonalne oraz indukuje stan zapalny w organizmie. Spadek masy ciała nie powinien być zbyt szybki, optymalna będzie utrata 0,5-1 kg tygodniowo. Spadek masy ciała zmniejsza ilość wytwarzanych hormonów męskich.
Również zwiększenie udziału nienasyconych kwasów tłuszczowych (oleje, orzechy i pestki, tłuste ryby morskie), kosztem nasyconych (tłuszcze zwierzęce, utwardzone tłuszcze roślinne) spowoduje większą wrażliwość tkanek na insulinę. Wyżej wspomniana witamina D jest kluczowa przy PCOS, ponieważ wpływa na folikulogenezę.
Zaburzenia hormonalne: Jaka dieta przy nieprawidłowym poziomie hormonów tarczycy?
W staraniach o dziecko istotny jest prawidłowy poziom hormonów tarczycy. Należy pamiętać, że hormony tarczycy mają wpływ na metabolizm organizmu, również na cykle miesiączkowe. Synteza hormonów tarczycy jest regulowana przez hormon przysadki – TSH. Gdy hormony tarczycy są na wysokim poziomie, przysadka produkuje mniej TSH, i na odwrót, kiedy hormony są nisko przysadka wydziela więcej TSH, żeby pobudzić tarczycę.
Najbardziej powszechnym zaburzeniem pracy tarczycy jest jej niedoczynność. Przyczyny niedoczynności mogą być różne, np. niedoczynność z powodu choroby Hashimoto, niedoboru jodu, z powodu zapalenia tarczycy, wrodzona niedoczynność tarczycy. Niedoczynność tarczycy poprzez zwiększone wydzielanie TSH może powodować zwiększone wydzielanie prolaktyny.
W przypadku niedoczynności tarczycy dieta powinna przede wszystkim o odpowiedniej kaloryczności, ponieważ zbyt niska kaloryczność może nasilać niedoczynność tarczycy. Kolejnym niezwykle ważnym punktem jest zawartość pełnowartościowego białka, aby dostarczyć aminokwasu tyrozyny, który jest substratem do budowy hormonu tyroksyny. Białko powinno w większości pochodzić ze źródeł zwierzęcych.
Dieta powinna zawierać odpowiednie ilości cynku, który wpływa na metabolizm hormonów tarczycy. Źródłami cynku są przede wszystkim mięso, jaja, mleko i jego przetwory, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i pestki.
W przypadku niewyregulowanej pracy tarczycy, należy unikać produktów zawierających goitrogeny, są to surowe: kapusta, kalafior, brokuły, brukselka, jarmuż, szpinak. Goitrogeny mogą blokować wbudowywanie się jodu w komórki tarczycy i upośledzać syntezę jej hormonów.
W przypadku zaburzeń hormonalnych leczenie żywieniowe nie powinno zastępować leczenia farmakologicznego.
Konsultacja merytoryczna: Adrianna Barczyńska
Dietetyk z Kliniki InviMed w Katowicach.
Polecamy także:
Niedoczynność czy nadczynność tarczycy to przyczyna niepłodności? Poznaj różnice
Dodaj komentarz