Każda kobieta rodzi się z określoną pulą komórek jajowych. W prawidłowych warunkach wyczerpuje się ona w okolicach 50. roku życia, a więc w okresie menopauzy. Niekiedy jednak zdarza się to wcześniej. Gdy jajniki przestają pełnić swoją funkcję, rozpoznaje się przedwczesne wygasanie funkcji jajników. To schorzenie, niska rezerwa jajnikowa i badanie AMH są tematem naszej rozmowy z prof. dr hab. Piotrem Laudańskim z Ovikliniki Warszawa.
Czym jest przedwczesne wygasanie funkcji jajników?
Przedwczesne wygasanie funkcji jajników (ang. premature ovarian failure – POF) to sytuacja, w której jajniki przestają pełnić swoją funkcję zanim dojdzie do menopauzy. Dotyczy to kobiet przed ukończeniem 40. roku życia (a niekiedy także przed ukończeniem 30 lat). Schorzenie charakteryzuje się tym, że wyczerpuje się pula pęcherzyków, z których dojrzewają gotowe do zapłodnienia komórki jajowe.
Możliwe objawy przedwczesnego wygasania funkcji jajników to:
- zaburzenia cyklu miesiączkowego,
- długie cykle menstruacyjne,
- brak miesiączki.
Niekiedy towarzyszy im spadek libido, uderzenia gorąca, zawroty głowy. W badaniach stwierdza się małą liczbę pęcherzyków jajnikowych (w USG) oraz niskie AMH – hormonu antymüllerowskiego. Test ten można wykonać w laboratorium medycznym w dowolnym dniu cyklu. Za wynik prawidłowy uważa się 1-3 ng/ml (dotyczy to kobiet w wieku rozrodczym).
Czy można mieć niskie AMH od urodzenia?
Wśród przyczyn przedwczesnego wygasania jajników pewne znaczenie ma czynnik genetyczny. Może się zdarzyć, że córka kobiety z tym problemem również będzie miała niskie AMH. W takiej sytuacji zalecane są badania genetyczne pod kątem premutacji genu FMR1. Wykazano, że wielokrotnie częściej u pań z tą premutacją obserwuje się przedwczesne wygasanie funkcji jajnika.
Bardzo młoda dziewczyna, która już ma za sobą okres dojrzewania, może mieć niskie AMH – wyjaśnia profesor Laudański. – Przyczyną może być choroba genetyczna, która doprowadza do tego, że jajniki są dysfunkcjonalne i nie dochodzi do owulacji.
Na niskie AMH wpływa wiele czynników. Wśród nich wymienia się:
- leczenie przeciwnowotworowe,
- zabiegi chirurgiczne w obrębie narządów rodnych (zwłaszcza jajnika),
- przyjmowanie niektórych leków,
- procesy autoimmunologiczne.
Jednak w zdecydowanej większości przypadków nie udaje się ustalić przyczyny niskiego AMH. Najczęściej mają one podłoże genetyczne, które jeszcze nie zostało poznane – tłumaczy profesor Piotr Laudański.
Przedwczesne wygasanie funkcji jajników a ciąża
Przedwczesne wygasanie funkcji jajników nie oznacza, że kobieta nie może zostać mamą. Ważne jest niezwłoczne rozpoczęcie diagnostyki i terapii w klinice leczenia niepłodności. Specjaliści po zapoznaniu się z danym przypadkiem, ustalają indywidualny plan postępowania. Jedną z możliwości jest zapłodnienie pozaustrojowe in vitro z komórką dawczyni.
Jeżeli dawczynią komórki jest młoda dziewczyna to szanse na powodzenie in vitro u pacjentki z przedwczesnym wygasaniem funkcji jajników są bardzo duże – wyjaśnia profesor Laudański. – Wiele też zależy od jakości nasienia, jednak prawdopodobieństwo powodzenia jest nadal wysokie.
Przedwczesne wygasanie funkcji jajników, niskie AMH i szanse na ciążę w takiej sytuacji to tematy, które poruszał prof. dr hab. Piotr Laudański w naszym cyklu rozmów.
Dodaj komentarz