Przyczyny złej jakości plemników leżą nie tylko w stylu życia mężczyzny

Niepłodność męska to coraz częstsza przyczyna niepłodności małżeńskiej czy partnerskiej. Choć statystycznie przyczyny problemów z zajściem w ciążę leżą niemal w równym stopniu po stronie kobiet i mężczyzn, specjaliści alarmują, że to jakość męskiego nasienia spada w zastraszającym tempie. Słabe plemniki to jednak tylko jedna z kilku istotnych przyczyn niepłodności. Co powoduje niepłodność męską i jak sobie z tym poradzić?

Z niepłodnością mierzy się w Polsce blisko 3 miliony ludzi – to 1,5 miliona par. Jej przyczyny leżą niemal w równym stopniu po obu stronach – tak kobiety, jak i mężczyzny. Aż u 45-50 procent mężczyzn z pośród niepłodnych par w Polsce diagnozuje się problemy z płodnością, głównie leżące w jakości nasienia, ale nie tylko. Przyczyną męskiej niepłodności mogą być bowiem także niektóre choroby, nadmierny stres, niezdrowy tryb życia czy – paradoksalnie: nadmierna aktywność fizyczna, zwłaszcza wspomagana różnymi anabolikami.

Męska niepłodność – jakie daje objawy 

Objawami niepłodności męskiej – oprócz braku ciąży mimo regularnych starań, mogą być zaburzenia erekcji, zmniejszone libido, zmniejszona ilość spermy, bóle jąder. Pierwszym i podstawowym badaniem, jakie powinien wykonać mężczyzna w kierunku diagnozy, to badanie nasienia – bez tego dalsza diagnostyka, także niepłodności kobiecej, nie będzie miała sensu. Badanie nasienia można wykonać bez skierowania, a wyniki należy zabrać na pierwszą wizytę u specjalisty leczenia niepłodności.

Dzięki badaniu nasienia można ocenić:

• właściwości fizykochemiczne i biofizyczne nasienia, takie jak: objętość czy tempo upłynnienia,
• liczbę plemników, jakość ruchu, odsetek żywych plemników;
• budowę plemników.

Wartości referencyjne badania nasienia wg wytycznych WHO 2010**:

• Objętość nasienia:  >= 1,5 ml
• pH:                                 >= 7,2
• Czas upłynnienia:   < 60 minut
• Aglutynaty i agregaty plemników:  brak
• Liczba plemników*:

– na 1 ml (koncentracja, gęstość):   > = 15 mln/ml (>= 15 * 10⁶ / ml)

– w ejakulacie (całkowita):  >= 39 mln / ejakulat (>= 39 * 10⁶ / ejakulat)

• Ruchliwość plemników:

– ogólna (ruch postępowy + ruch w miejscu)         >= 40 %

– ruch postępowy                                                         >= 32 %

• Żywotność plemników:                               >= 58 %
• Morfologia plemników:                               >= 4 %
• Leukocyty (peroksydazo-dodatnie):             < 1 mln/ml (< 1 * 10⁶ / ml)

* _{Wystarczy, aby jeden z tych parametrów był powyżej normy, jednakże liczba plemników na cały ejakulat traktowana jest jako parametr o większym znaczeniu}

• Parametrami oznaczanymi w nasieniu jest też jego lepkość.

Testy dodatkowe:

• MAR test:                                 < 50% ruchliwych plemników związanych z cząsteczkami (kuleczkami)
• Immunobead test:              < 50% ruchliwych plemników związanych z cząsteczkami (kuleczkami)

Testy dodatkowe w płynie nasiennym:

• Fruktoza:                                         >= 13 µmol/ejakulat
• alpha-glukozydaza obojętna: >= 20mU/ejakulat
• Cynk całkowity:                            >= 2,4 µmol/ejakulat

** Źródło danych: badanie-nasienia.pl/normyWHO

W zależności od wyniku, lekarz określi, czy zaistniała:

• normozoospermia – gęstość nasienia ponad 20 mln plemników/ml,
• oligozoospermia – gęstość nasienia poniżej 20 mln plemników/ml,
• azoospermia – brak plemników w nasieniu,
• astenozoospermia – ruchliwość plemników poniżej 50%,
• teratozoospermia – mniej niż 30% ma prawidłową budowę,
• oligoastenoteratozoospermia – gęstość, ruchliwość, morfologia plemników są poniżej minimalnych standardów prawidłowości,
• aspermia – brak ejakulatu.

Do przyczyn obniżonej liczby plemników w nasieniu zalicza się głównie zaburzenia spermatogenezy.

Jakość nasienia a inne przyczyny niepłodności męskiej

Obniżone parametry nasienia to sygnał, że w organizmie dzieje się coś złego. Lekarz będzie szukał przyczyn w kilku miejscach. Przyczynami niepłodności i problemów z plemnikami okazać się mogą:

• Choroby jąder

– to częsta przyczyna niepłodności mężczyzn. Lekarz po badaniu i wywiadzie na temat zdrowia i historii chorób w rodzinie, może zlecić badania pod kątem nowotworu jąder, wodniaków, żylaków powrózka nasiennego czy wnętrostwa. Być może konieczna będzie biopsja jąder (tu przeczytasz więcej na temat tego badania). Za niepłodność mogą także odpowiadać przebyte urazy jąder, a także choroby wirusowe z dzieciństwa, np. świnka.

• Choroby tarczycy, cukrzyca, prolaktynamia

– niedoczynność/nadczynność tarczycy czy Hashimoto to nie tylko przyczyny kobiecej niepłodności. Podobnie jak cukrzyca czy prolaktynemia (podwyższone stężenie prolaktyny we krwi). Aby wykluczyć hormonalne przyczyny niepłodności męskiej konieczne będą badania z krwi: TSH, FT4, FT3, anty-TPO, anty-TG, TRAB oraz badanie ultrasonograficzne tarczycy. W razie konieczności może być potrzebna terapia hormonalna.

Sprawdź: Objawy chorej tarczycy u mężczyzn

• Impotencja

– czyli zaburzenie seksualne, które objawia się brakiem erekcji lub wytrysku także są przyczyną niepłodności, którą łatwo zaobserwować. W tym przypadku przyczyna może leżeć zarówno po stronie hormonów, ale także po stronie psychologicznej. Mężczyzna, który doświadcza takich trudności, powinien zgłosić się nie tylko do androloga, ale także do seksuologa lub psychologa/psychiatry.

• Zaburzenia układu odpornościowego

– przyczyną niepłodności męskiej może być także źle funkcjonujący układ immunologiczny, czyli odpornościowy. W tej sytuacji dochodzi do ataku własnych komórek rozrodczych – w przypadku mężczyzn jest to produkcja przeciwciał niszczących nasienie. Diagnoza niepłodności immunologicznej odbywa się na podstawie specjalistycznych badań immunologicznych.

• Awitaminoza, zła dieta, niezdrowy tryb życia, stres

– na jakość nasienia olbrzymi wpływ mają czynniki zewnętrzne takie jak: zanieczyszczenie powietrza, niezdrowa dieta, szybkie tempo życia, stres czy mała aktywność fizyczna. Właśnie na te czynniki szczególną uwagę zwracają specjaliści i eksperci w dziedzinie niepłodności. Z historii wielu pacjentów z obniżoną jakością nasienia wynika, że zmiana pewnych nawyków w obszarze życia codziennego jest w stanie zauważalnie poprawić parametry plemników.

Jeśli lekarz wykluczył choroby ogólnoustrojowe czy zaburzenia hormonalne, a z wywiadu wynika, że mężczyzna ma stresującą pracę, nieregularnie się odżywia, prowadzi siedzący tryb życia, nie uzupełnia niedoborów witamin i minerałów, a do tego nie dosypia, pali i regularnie pije alkohol – zdecydowanym zaleceniem będzie zmiana tej sytuacji. Warto wiedzieć, że nawet trzymanie laptopa na kolanach, telefonu komórkowego w kieszeniach, a nawet nieodpowiednia (za ciasna) bielizna mają wpływ na pogarszanie się jakości plemników.

Dieta, higieniczny tryb życia i w miarę możliwości spokój psychiczny są w stanie zdziałać cuda jeśli chodzi o płodność – i to zarówno mężczyzn, jak i kobiet.

Witaminy i minerały na męską płodność

Uzupełnieniem działań mających na celu poprawę plemników będzie także odpowiednia suplementacja witamin i minerałów mających wpływ na podniesienie parametrów nasienia. Trzeba wiedzieć, że u mężczyzn z zaburzeniami płodności potrzeba zażywania składników odżywczych wzrasta i wykazuje, że zrównoważone połączenie specyficznych substancji odżywczych oraz regularna i ukierunkowana podaż tych substancji w ilościach wystarczających, pozytywnie wpływają na naturalny proces produkcji spermy.

– Wpływ diety na poprawę męskiej potencji jest bardzo duży. To, co jemy, jest istotnym czynnikiem warunkującym stan naszego organizmu, w tym również płodności. Dieta przyszłego ojca powinna być bogata w cynk, selen, magnez oraz witaminy E i C. Dlatego ważne jest systematyczne i długotrwałe podawanie preparatów bogatych w witaminy i minerały niezbędne do poprawy jakości nasienia – potwierdza dr n. med. Artur Pietrusa, specjalista androlog.

Mężczyznom z zaburzeniami płodności poleca się często PROfertil, w składzie którego znajdują się wszystkie niezbędne składniki wpływające na męską płodność w ilości pozwalającej na zauważalną i możliwie szybką poprawę jakości plemników. Są to:

• L-karnityna – 440 mg;
• L-arginina – 250 mg;
• Koenzym Q10 – 15 mg;
• Witamina E – 120 mg;
• Cynk – 40 mg;
• Kwas foliowy – 800 mcg;
• Glutation – 80 mg;
• Selen – 60 mcg

Preparat PROfertil nie jest suplementem, a żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, co oznacza, że jego działanie potwierdzone zostało badaniami klinicznymi, a skład dobrany wyłącznie pod kątem problemu płodności męskiej.

PROfertil dla mężczyzn

Trzymiesięczna kuracja z zastosowaniem PROfertil polegająca na przyjmowaniu 2 tabletek dziennie, zauważalnie poprawia wyniki nasienia.

Jest to oczywiście uzupełnienie zbilansowanej diety i zdrowego trybu życia. Jeśli mężczyzna nie wykluczy czynników obniżających płodności, w tym nie zgubi nadprogramowych kilogramów powodujących zauważalną nadwagę czy otyłość, terapia nawet najlepszymi preparatami nic nie zdziała.

POLECAMY TAKŻE: Zobacz, jak się ruszają i jak wyglądają wadliwe plemniki [FILM]

Kulisy in vitro: Tak się wybiera plemniki do zapłodnienia. Zobacz, jak się ruszają i wyglądają te wadliwe

Karolina Wagner

Polonistka, dziennikarka, redaktorka. Specjalizuje się w tematyce: ciąża, parenting, niepłodność, dieta propłodnościowa. Email: redakcja@brubenpolska.pl