Rodzice dzieci do lat 4. będą mogli pracować zdalnie. Czy pracodawca może tego zabronić?

Od 7 kwietnia 2023 r. wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu pracy regulująca pracę zdalną, zgodnie z którą m.in. matki i ojcowie dzieci do 4. roku życia będą mogli okazjonalnie pracować zdalnie w domu. Takie ułatwienie to wybawienie dla wielu rodziców, którym brak pomocy dziadków czy niań. A co na to pracodawcy?

Nowe prawo w zakresie pracy zdalnej

Praca zdalna została wpisana do Kodeksu pracy jako jedna ze stałych form świadczenia pracy. Podpisana przez Prezydenta RP 27 stycznia 2023 r. nowelizacja kodeksu pracy zakłada, że pracownik może świadczyć pracę poza siedzibą firmy w miejscu uzgodnionym z pracodawcą. Ustawa definiuje, czym jest praca zdalna i rozróżnia pracę zdalną i pracę hybrydową, czyli częściowo zdalną, a częściowo stacjonarnie w firmie.

Praca zdalna musi być każdorazowo ustalana z pracodawcą, który to może – ale nie musi – wyrazić na nią zgody, jeśli tylko rodzaj pracy zakłada możliwość wykonywania jej na odległość. Jednak nie zawsze pracodawca będzie jedynym decydentem w tym zakresie. W przypadku niektórych grup społecznych możliwość pracy zdalnej jest prawem niepodważalnym.

Pracodawca będzie musiał uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez:

• Pracownika, będącego rodzicem dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
• Pracownicę w ciąży,
• Pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia,
• Pracownika, który sprawuje opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W tych czterech przypadkach pracodawca nie może odmówić pracownikowi możliwości pracy zdalnej. Oczywiście, tylko jeśli charakter pracy zezwala na wykonywanie jej z domu.

Czy pracownik będzie mógł pracować z Bali lub Włoch?

Praca z egzotycznego kraju? Przedłużenie urlopu i praca z innego państwa? A może latem z działki letniskowej? Czy pracownik będzie mógł wykonywać swoje obowiązki zdalnie w dowolnym miejscu?

Przepisy nie zostawiają tu całkowitej decyzyjności pracownikowi. Miejsce pracy zdalnej musi być ustalone z pracodawcą i najczęściej będzie nim mieszkanie pracownika. Zmiana miejsca wykonywania obowiązków powinna być każdorazowo ustalana z pracodawcą.

Przeczytaj także: Dzień wolny na badania w ciąży – czy masz do niego prawo? Sprawdź swoje pracownicze przywileje w ciąży

Ile dni zdalnych?

Okazjonalna praca zdalna, o której mowa, będzie wynosiła 24 dni w skali roku. Sposób wykorzystania dni – jednorazowo czy rozłożone w ciągu całego roku – będzie zależał od uzgodnień z pracodawcą. Możliwość pracy z domu szczególnie ucieszyła rodziców małych dzieci, które jak wiadomo, w początkowych latach uczęszczania do placówek opiekuńczo-wychowawczych bardzo często chorują.

Jednak przepis, który wydaje się być idealnym ułatwieniem dla młodych rodziców, może okazać się trudny do wyegzekwowania, a nawet nieprzyjemny w skutkach.

„Jak muszę to dam, ale nie będzie to mile widziane’

„U mnie w firmie jest sporo młodych matek, wszystkie bardzo się ucieszyły, że będzie możliwość okazjonalnej pracy zdalnej, bo do tej pory nasz pracodawca nie zezwalał na tego typu praktyki, mimo że to praca typowo biurowa, przy komputerze – bez problemu do przeniesienia w sferę online. Jednak już chodzą plotki, że korzystanie z tego prawa będzie niemile widziane i te pracownice mogą stracić uznaniowe benefity, a nawet pracę” – to anonimowa wypowiedź z grupy dla mam na Facebooku.

Formalnie pracodawca nie będzie mógł odrzucić wniosku o pracę zdalną dla matki/ojca dziecka do 4. roku życia. Realizacja tego przywileju przez pracownika nie będzie też mogła być przyczyną zwolnienia – oficjalnie. Ale w sytuacji, jaką opisuje internautka, pojawi się strach o zwolnienie pracownicy bez podania przyczyny bądź pod innym pretekstem. Co oczywiście mogłoby zakończyć się skierowaniem sprawy do sądu, jednak z uwagi na koszty, stres i ciągnięcie się tego typu spraw miesiącami i latami, wiele osób może się nie zdecydować na walkę o swoje prawa. Niestety.

Pandemia pokazała, że znaczną część obowiązków pracy tzw. biurowej można wykonać z domu, a pracownicy są w stanie samodzielnie dysponować swoim czasem i realizować zadania bez bezpośredniego i namacalnego nadzoru szefa. Co więcej, wiele dużych firm zdecydowało się nie wracać do pracy stacjonarnej w dawnej formie ze względu na ogromne oszczędności, jakie wiążą się dla pracodawcy w związku z pracą zdalną.

Warto więc korzystać z możliwość okazjonalnej pracy zdalnej, jeśli tylko prawo i charakter pracy to umożliwia, jednocześnie przyzwyczajając pracodawców do tego typu rozwiązań.

Źródło:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000240
https://samorzad.pap.pl/kategoria/praca/czy-urzednik-moze-pracowac-z-kawiarni-publikujemy-poradnik-mrips-dotyczacy
https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/5650482,praca-zdalna-2023-kodeks-pracy-praca-hybrydowa-kiedy.html

fot. unsplash/Paige Cody 

POLECAMY TAKŻE:

Przedsiębiorcza mama planuje ciążę. Masz wpływ na wysokość zasiłku macierzyńskiego!

Agnieszka Woźniak

Polonistka, redaktorka i korektorka językowa. Specjalizuje się w artykułach z obszarów tematycznych: Ciąża, Dziecko, Pielęgnacja Dziecka, Rozwój Dziecka, a także Starania o ciążę, Niepłodność. Od 10 lat tworzy materiały edukacyjne do internetu. Pisała m.in. dla serwisów Rankomat.pl, Allegro.pl, 2Drink.pl, Naoko-store.pl, Skincarelovers.pl, Szafawpigulce.pl. Kontakt: agnieszka.banasiak@brubenpolska.pl