20 września 2012 r. Ministerstwo Zdrowia wprowadziło rozporządzenie określające standardy opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. Zawarte są w nich wszystkie prawa kobiety ciężarnej, rodzącej, jak i przyszłej mamy. O tym, co dają kobietom standardy opieki okołoporodowej, opowiada Katarzyna Płaza-Piekarzewska, magister położnictwa, certyfikowany doradca laktacyjny.
Co to są standardy opieki okołoporodowej?
Zawarte są w nich prawa kobiety ciężarnej, rodzącej jak i świeżo upieczonej mamy, ponieważ dotyczą zakresu opieki okołoporodowej, porodu fizjologicznego, połogu oraz opieki nad nowo narodzonym dzieckiem. Obecnie standardy są dokumentem, na który może powołać się kobieta, w sytuacji gdy personel np. nie pozwala jej pić w trakcie porodu. Natomiast standardy opieki okołoporodowej mówią, że rodząca powinna mieć zapewniony dostęp do płynów w trakcie porodu. Jak widać na tym przykładzie zapisy w standardach jasno mówią o poszczególnych prawach.
Co realnie dają one rodzącej?
Standardy pozwalają kobiecie rodzącej na przygotowanie planu porodu. Choć plan porodu powinien być omówiony z położną, nie zawsze wszystko jest możliwe do zrealizowania. Oprócz wymarzonego planu A, warto przygotować też scenariusz B. Poród jest żywiołowy i ciężko jest przewidzieć, co się wydarzy. To, czego będzie potrzebować rodząca, tak naprawdę okaże się na sali porodowej. Jednak już wcześniej powinna znać cały wachlarz możliwości, z których może skorzystać. O to też dbają właśnie standardy, w których wszystko jest wymienione.
Kobieta powinna wiedzieć, co znaczy wyrazić zgodę na poszczególne interwencje medyczne, a co stanie się kiedy się nie zgodzi. Dlatego podkreślam, że warto omówić plan porodu z położną.
Na przykład przyszła mama zaznaczy, że chciałaby korzystać z imersji wodnych w trakcie narodzin dziecka. Warto by miała świadomość, że może skorzystać też z innych metody łagodzenia bólu porodowego. Na przykład skorzystać z piłki, czy pomocy osoby towarzyszącej.
Kobiety ciężarne, bez względu na wiek, wykształcenie, czy zasobność portfela mają te same prawa i przywileje. Proszę powiedzieć, kto może opiekować się ciężarną w trakcie porodu?
Jeśli kobieta rodząca zgłasza się do szpitala, to na sali porodowej sprawuje opiekę nad nią dyżurna położna. Nad pacjentkami sali porodowej sprawuje też opiekę lekarz ginekolog-położnik, który w razie komplikacji jest zawsze na miejscu.
Jak powinna wyglądać prawidłowa opieka nad ciężarną?
W ciąży fizjologicznej opiekę nad kobietą w ciąży może sprawować zarówno lekarz ginekolog, jak i położna. W przypadku prowadzenia ciąży przez położną jest to niestety opieka płatna, zaś wizyta jest dłuższa, bo trwa ok. 40 minut. Kobiety w ciąży zachęcam do korzystania z bezpłatnych spotkań edukacyjnych z położną środowiskową. Z takich wizyt można skorzystać już od 21 tygodnia ciąży.
>>>Czytaj także: Grypa w ciąży lub przed in vitro. 5 sposobów, by zwalczyć wirusa
A co w sytuacji, gdyby kobieta chciała rodzić w domu?
W przypadku wyboru porodu w domu, bardzo ważnym kryterium jest przebieg ciąży. Powinna ona przebiegać fizjologicznie. W trakcie porodu mogą towarzyszyć jej wybrane osoby na przykład: mąż, partner, bądź inna bliska osoba. Byłam przy porodach, w których kobiecie towarzyszyły przyjaciółki, siostry, mamy bądź teściowe. Najważniejsze, by kobieta czuła się przy wybranej osobie swobodnie i bezpiecznie.
Czy rodząca ma możliwość skorzystania ze znieczulenia podczas porodu?
Tak, w trakcie porodu może skorzystać ze znieczulenia zewnątrzoponowego bądź naturalnych metod łagodzenia bólu.
Czy zaraz po porodzie matka ma prawo do kontaktu ze swoim dzieckiem – skóra do skóry?
Obecnie jeszcze obowiązują standardy opieki okołoporodowej. Dotyczą one porodu fizjologicznego bez żadnych komplikacji i interwencji medycznych. Jeśli poród jest naturalny, a stan stan ogólny matki i dziecka po narodzinach jest dobry, to jak najbardziej mają prawo do skorzystania z kontaktu skóra do skóry.
Nierzadko kobiety po porodzie mają problemy z karmieniem, laktacją (zwłaszcza po CC). Czy mogą wówczas liczyć na pomoc ze strony doradcy laktacyjnego bądź położnej, która przyjdzie i pokaże, jak prawidłowo przystawiać dziecko do piersi?
Tak, położna pomoże przystawić dziecko do piersi już w pierwszych godzinach po narodzinach dziecka. Jeśli mówimy o karmieniu piersią po porodzie, to powinno się ono odbyć jeszcze na sali porodowej. Najczęściej kontakt skóra do skóry zakończony jest przystawieniem dziecka do piersi. Doradca Laktacyjny jest dostępny na oddziale w zależności od szpitala i najczęściej w dni powszednie. Jeśli są jakieś trudności i potrzebna jest taka pomoc, to warto o nią poprosić. W zależności od szpitala i wewnętrznych procedur czasami Certyfikowany Doradca Laktacyjny jest wzywany do pacjentki przez personel medyczny.
Jak często powinna przychodzić położna po porodzie do noworodka na wizyty patronażowe? Jak one wyglądają?
NFZ refunduje maksymalnie 6 wizyt patronażowych przez pierwsze 6 tygodni u noworodka. Pierwsza wizyta powinna się odbyć w jak najkrótszym czasie po wyjściu z noworodkiem do domu. Natomiast kolejne w razie potrzeby.
Na wizycie patronażowej położna bada noworodka, ocenia jego odruchy, obserwuje jak się adaptuje do środowiska zewnętrznego. Patrzy też jak przebiega akt karmienia. Obserwuje relacje z dzieckiem w rodzinie. Edukuje jak pielęgnować noworodka i odpowiada na wątpliwości rodziców. Pod jej opieką jest też kobieta po porodzie bądź cięciu cesarskim. Sprawdza jak jej ciało wraca do formy w połogu, jakie są odchody, jak goi się rana po cięciu cesarskim, bądź po nacięciu krocza.
>>>Przeczytaj: Mdłości w ciąży: 10 domowych sposobów, aby zapobiec nudnościom i wymiotom
Do kogo może się zgłosić kobieta, aby złożyć skargę na nieprawidłową opiekę okołoporodową?
Warto rozważyć, co mamy na myśli za nieprawidłową opiekę okołoporodową. Czasami poród nie postępuje tak jak kobieta by tego chciała. Bywa, że musi zostać zakończony cięciem cesarskim. Warto porozmawiać z kimś o przebiegu porodu. Dlaczego pewne procedury miały miejsce. Jeśli w dalszym ciągu odczucie będzie, że opieka była nieprawidłowa, można napisać pismo do Dyrekcji Szpitala.
Ostatnio głośno mówi się o tym, że Ministerstwo Zdrowia likwiduje standardy opieki okołoporodowej. Przestaną one obowiązywać z końcem 2018 r. Co to oznacza dla ciężarnych i ich najbliższych?
Zmieni się ranga tego dokumentu. Teraz ma moc prawną, można się na niego powołać. Natomiast z końcem 2018 r. straci swoją moc.
Proszę jeszcze podać przyszłym mamom listę najpotrzebniejszych rzeczy, które powinny zabrać ze sobą do szpitala.
Kiedyś w internecie krążyły zdjęcia, co w danym kraju na świecie kobiety zabierają do porodu. Im bardziej zamożny kraj, tym więcej rzeczy matki brały do szpitala. Tak naprawdę potrzebna jest kobiecie wiara we własne możliwości, świadomość własnego ciała, to bardzo przyda się jej w porodzie. Jeśli może coś ze sobą zabrać to polecam muzykę, która ją relaksuje. Koszulę, w której dobrze się czuje. Jeśli ma długie włosy to gumkę do włosów. Dużo wiary w siebie i determinacji. Jeśli woda ją relaksuje to koniecznie ręcznik. Koszulę na zmianę, duże podpaski poporodowe, majtki z siateczki (przewiewne!), 2 podkłady jednorazowe. Skarpetki i klapki. Kosmetyki mogą być malutkie, jak np. te zabierane do samolotu.
Rzeczy dla dziecka: Kocyk bądź rożek, komplet ubranek (2-3 komplety), czapeczka, rękawiczki, skarpetki. Paczka pampersów. Chusteczki nawilżone bądź płatki do demakijażu (jeśli ma być przemywane dziecko wodą zamiast nawilżonymi chusteczkami), maść natłuszczająca okolice intymne. Jeśli przyszła mama lubi gadżety, to polecam Dzienniczek dnia i nocy Maluszka. Służy do notowania pór jedzenia, czasu spania i aktywności dziecka.
Rozmawiała: Paulina Ryglowska-Stopka
Katarzyna Płaza-Piekarzewska
Magister położnictwa. Certyfikowany Doradca Laktacyjny. Instruktor Masażu Shantala. Mama. Praktykę zawodową zdobywa pracując ze “świeżo upieczonymi” rodzicami i ich dziećmi na oddziale noworodkowym w jednym z warszawskich szpitali, a także wirtualnie na blogu i portalu zapytajpolozna.pl. Czytelnicy znajdują tutaj odpowiedzi na pytania związane z ciążą, porodem i macierzyństwem.
Polecamy także:
Ratunku, bliźniaki?! Zobacz, co cię czeka z dwójką dzieci [zwłaszcza w nocy]
Witaminy i minerały w ciąży – jakie są ważne i co warto suplementować?
Jesteś w ciąży? Zobacz, czego nie robić, aby nie zaszkodzić sobie i dziecku
Dodaj komentarz