Zaburzenia odżywiania w ciąży są coraz częściej pojawiającym się problemem wśród przyszłych matek. To prawdziwe zagrożenie dla zdrowia i życia matki oraz nienarodzonego dziecka. Czym objawia się pregoreksja i na czym polega leczenie?
Zaburzenia odżywiania – czym są?
Międzynarodowa klasyfikacja schorzeń kwalifikuje zaburzenia odżywiania do grupy zaburzeń behawioralnych, związanych z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami zewnętrznymi. Do tej grupy należą między innymi bulimia czy anoreksja. Dotykają one przede wszystkim sferę zdrowia psychicznego, ale oddziałują na funkcjonowanie całego organizmu. Ma to związek ze zbyt małą podażą witamin, węglowodanów i mikroelementów, których niedobory powodują wyniszczanie organizmu. Co więcej, drastyczna utrata masy ciała prowadzi również do bardzo niebezpiecznych dla zdrowia zaburzeń hormonalnych. Bardzo niepokojących jest fakt, że obecnie zaburzenia odżywiania zaczynają eskalować i przybierać niespotykane dotąd formy. Jedną z nich jest pregoreksja – czyli zaburzenia odżywiania u kobiet w ciąży.
Zobacz również: 7 najczęstszych błędów żywieniowych kobiet w ciąży
Zaburzenia odżywiania w ciąży – czym jest pregoreksja?
Termin pregoreksja odnosi się do zaburzeń odżywiania, mających podłoże w psychicznym jadłowstręcie, znanym jako anoreksja. Termin ten nie jest używany w oficjalnej w nomenklaturze medycznej, ponieważ na razie pregoreksja nie jest osobną jednostką chorobową. Jest to jednak choroba coraz częściej występująca u kobiet w ciąży, dlatego jej nazewnictwo łączy w sobie słowa pregnancy (ciąża) i anorexia (anoreksja, jadłowstręt). Pregoreksja analogicznie do anoreksji objawia się jadłowstrętem psychicznym. Jest to zaburzenie odżywiania, które polega na celowej utracie masy ciała i podtrzymywaniu takiego stanu przez osobę chorą.
Pregoreksja – w jakim okresie ciąży występuje?
Pregoreksja może występować w różnych okresach ciąży, to kiedy się pojawi, związane jest bezpośrednio z przyczyną jej pojawienia się w ogóle. Dużo zależy od tego, czy kobieta już wcześniej miała problemy z zaburzeniami odżywiania, czy pojawiły się one dopiero w ciąży.
Jak wyjaśnia psychodietetyk Magdalena Błaszczyk:
„Statystycznie, pregoreksja występuje na początku ciąży i z biegiem czasu potrafi mijać. Dziecko rośnie, brzuszek zaczyna być większy, a przyszła mama uświadamia sobie, że priorytetem jest zdrowie i bezpieczeństwo dziecka, które potrzebuje energii i pożywienia, aby zdrowo się rozwijać. Niestety wiele kobiet cierpiących na pregoreksję ogranicza jedzenie przez całą ciążę. Co może być tragiczne w skutkach” – tłumaczy mgr Magdalena Błaszczyk, psychodietetyk.
Przyczyny pregoreksji
Podstawową przyczyną występowania zaburzeń odżywiania w ciąży jest chęć zachowania zgrabnej sylwetki zarówno w ciąży, jak i po niej.
„Ogromną rolę w występowaniu zaburzeń odżywiania w ciąży odgrywa presja społeczeństwa oraz media społecznościowe takie jak Instagram. Tam, przyszłe matki widzą gwiazdy prezentujące się w ciąży perfekcyjnie, które zaraz po urodzeniu dziecka, wyglądają tak, jakby w tej ciąży nigdy nie były. Kobiety czują presję, że też tak powinny. Z tego również powodu, pregoreksja występuje najczęściej u osób, które z zawodu pracują ciałem – aktorek, modelek, piosenkarek” – tłumaczy psychodietetyk Magdalena Błaszczyk
Zaburzenia odżywiania w ciąży – diagnostyka
Diagnoza anoreksji ciążowej, czyli pregoreksji jest trudna. Wynika to z tego, że kobieta cierpiąca na to zaburzenie sama z siebie zwykle nie ma świadomości lub wypiera świadomość tego problemu. Aby więc możliwe było rozpoczęcie diagnostyki a później leczenia, konieczne jest zgłoszenie problemu przez kogoś bliskiego z otoczenia ciężarnej. Osobą, która zauważy i zgłosi problem, może też być lekarz prowadzący ciążę, który zauważy, że ciężarna nie przybiera na wadze, a dziecko nie rozwija się prawidłowo.
Objawy mogące wskazywać na zaburzenia odżywiania u ciężarnej:
- unikanie wspólnych posiłków,
- ciągła kontrola masy ciała,
- stosowanie rygorystycznej diety od początku ciąży,
- jadłowstręt,
- ograniczanie ilości spożywanej żywności, przyjmowanie niskokalorycznych produktów,
- zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne,
- objawy typowe dla jadłowstrętu psychicznego takie jak zachowania obsesyjno-kompulsywne, depresja, niepokój, izolacja społeczna.
Leczenie pregoreksji
Jak tłumaczy mgr Magdalena Błaszczyk:
„W leczeniu pregoreksji, podobnie jak w przypadku innych zaburzeń odżywiania, konieczny jest cały zespół specjalistów takich jak:
- Psychiatra
- Terapeuta/psychoterapeuta
- Dietetyk/psychodietetyk
Psychiatra decyduje czy konieczne jest leczenie farmakologiczne, terapeuta prowadzi terapię na bieżąco i podtrzymuje pacjentkę w motywacji do walki z chorobą, natomiast dietetyk musi kontrolować i wskazywać, co kobieta powinna jeść, aby wszystkie wartości odżywcze dla niej i dla dziecka były przez nią spożywane”.
Czym grozi nieleczona pregoreksja?
Zaburzenia odżywiania w ciąży mogą być tragiczne w skutkach. Dziecko może się nie rozwijać prawidłowo, ponieważ nie ma wartości odżywczych. Jak tłumaczy psychodietetyk Magda Błaszczyk:
„Nieleczona pregoreksja może prowadzić do obumarcia ciąży, do różnego rodzaju defektów płodu, niskiej masy urodzeniowej dziecka, przedwczesnego porodu, braku wartości odżywczych powodujących anemię u matki, a także zaburzenia lub zaniku laktacji”.
Przeczytaj również: Dlaczego chudnę w ciąży? Przyczyny utraty wagi i wpływ na rozwój dziecka
Jak wspierać ciężarną z zaburzeniami odżywiania?
Podstawą w leczeniu różnego rodzaju zaburzeń na tle psychicznym jest wsparcie osób bliskich i ich obecność podczas całego procesu terapii. Bardzo ważna jest empatia, okazywanie wsparcia, ale i zrozumienia. Zanim jeszcze ciężarna trafi do specjalisty, trzeba próbować z nią rozmawiać, uświadamiać, jakie skutki może mieć jej zachowanie. Podstawą w leczeniu jest jednak terapia pod okiem profesjonalnego zespołu terapeutycznego.
„Wiele pacjentek mówi, że łatwiej jest, kiedy obok jest ktoś, z kim może spożyć posiłek, kto w pewien sposób je przypilnuje, ponieważ samodzielnie, zwłaszcza na początku, ciężko jest im zdecydować i zmusić się do jedzenia odpowiedniej wielkości porcji” – tłumaczy mgr Magdalena Błaszczyk
Źródło zaburzeń odżywiania przede wszystkim znajduje się w głowie. To psychika decyduje o tym, że dana osoba zaczyna ograniczać jedzenie, w celu utrzymania nienagannej sylwetki. Bodźce psychiczne są na tyle silne, że nie poddają się pod naporem głodu, czy złego samopoczucia. Można powiedzieć, że w pewien sposób psychika przejmuje kontrolę nad zachowaniem i podejmowaniem decyzji przez osobę chorą. Z tego powodu, zwłaszcza na początku terapii osoby z zaburzeniami odżywiania, obecność osoby bliskiej i towarzyszenie chorej w tych trudnych dla niej momentach, jakimi są pełnowartościowe posiłki, jest niezbędna.
Zaburzenia odżywiania przed ciążą a pregoreksja
Najczęściej pregoreksja zdarza się wtedy, kiedy osoba już chorowała na zaburzenia odżywiania wcześniej. Ciąża staje się wtedy impulsem do tego, żeby znowu się to wydarzyło, ponieważ kobieta będzie musiała przybrać na wadze, co wydaje się dla niej straszne.
„Osoba, która przechodzi pełną terapię zaburzeń odżywiania, na samym końcu tej terapii ma bardzo długi cykl zapobiegania nawrotom choroby. Uczy się wtedy różnych mechanizmów, co zrobić jakby choroba zaczęła z powrotem atakować. Teoretycznie, jeżeli terapia została przeprowadzona dobrze, to osoba powinna poradzić sobie w sytuacji przybierania na wadze w ciąży. Z drugiej strony, jednak jeżeli kobieta ma już za sobą walkę z chorobą i boi się, że może ona powrócić w ciąży, to powinna sama poprosić o pomoc swojego terapeutę” – mówi mgr Magdalena Błaszczyk.
Największym problemem w diagnozowaniu i leczeniu pregoreksji w Polsce jest brak świadomości o obecności problemu. Pacjentki zmagające się z zaburzeniami odżywiania nie zwracają się same do specjalistów. Osobami, które powinny zauważyć i zasygnalizować problem są najbliżsi. Partner czy bliska rodzina. Niestety wciąż jest jeszcze zbyt mała świadomość społeczna, na temat różnego rodzaju zaburzeń psychicznych, w tym także zaburzeń odżywiania w ciąży.
Zdjęcie: Pixabay z Pexels
Mgr Magdalena Błaszczyk – dietetyk, psychodietetyk, instruktor zdrowego stylu życia. Absolwentka studiów na kierunkach: Zdrowie Publiczne, Zarządzanie zdrowym stylem życia – Wellness, Dietetyka, Psychodietetyka, na uczelniach wyższych w Rzeszowie i Lublinie. Założycielka i kierownik merytoryczny poradni dietetycznych PRODIETIK wspierających dzieci, a także dorosłych z zaburzeniami odżywiania, chorobami dietozależnymi, autoimmunologicznymi, z nadwagą i otyłością, alergiami i nietolerancjami.
POLECAMY TAKŻE:
Dodaj komentarz