Cesarskie cięcie – zabieg chirurgiczny, którego celem jest wydobycie dziecka z macicy. Wykonuje się go, kiedy z jakichś powodów nie może dojść do porodu naturalnego. Do cięcia cesarskiego istnieją wskazania położnicze i pozapołożnicze. Może być ono wykonane w trybie planowym lub nagłym.

Czym jest cięcie cesarskie?

Cesarskie cięcie jest zabiegiem chirurgicznym przeprowadzanym w celu wydobycia dziecka i łożyska, kiedy poród siłami natury nie jest możliwy. Decyzję o jego przeprowadzeniu zawsze podejmuje lekarz ginekolog w oparciu o wskazania medyczne (położnicze i pozapołożnicze) związane ze stanem matki lub dziecka. Cięcie cesarskie może być:

planowane – jest ono zaplanowane z dużym wyprzedzeniem, kiedy na wcześniejszym etapie ciąży znane są wskazania do jego przeprowadzenia; zwykle wykonuje się je w 38. tygodniu ciąży,
w trybie ostrym – decyzja o wykonaniu cesarskiego cięcia jest podejmowana w trakcie porodu naturalnego, kiedy pojawiają się komplikacje zagrażające zdrowiu lub życiu ciężarnej i dziecka.

Cięcie cesarskie polega na rozcięciu powłok brzusznych i macicy – poziomo na granicy trzonu i szyjki macicy. Jest to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych. W Polsce odsetek ciąż zakończonych cesarskim cięciem przekracza 40%.

Polecamy: Poród naturalny a cesarskie cięcie. Poznaj wady i zalety, wskazania oraz przebieg

Wskazania do cesarskiego cięcia

Wskazania do cesarskiego cięcia mogą być położnicze, czyli związane bezpośrednio z ciążą i stanem płodu oraz pozapołożnicze, do których zaliczane są schorzenia przewlekłe występujące u kobiety ciężarnej. Często zdarza się także, że zabieg jest przeprowadzany mimo braku przeciwwskazań do porodu naturalnego. Jest to tzw. “cesarka na życzenie”. Decyzja, którą podejmuje przyszła mama jest tłumaczona lękiem przed bólem (tokofobia), dużym stresem, chęcią uniknięcia komplikacji, wysiłku, a także dyskomfortu podczas późniejszego współżycia. Należy pamiętać, że cięcie cesarskie jest poważną operacją i większość lekarzy nie popiera wykonywania go, kiedy nie istnieją wskazania medyczne.

Wskazania do cesarskiego cięcia są określone przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Zabieg w trybie planowym przeprowadzany jest, jeżeli stwierdza się:

nieprawidłowe ułożenie dziecka w macicy,
dysproporcję płodowo-miednicza,
łożysko przodujące,
ciążę mnoga powyżej 2 płodów,
deformacje kanału rodnego,
urazy miednicy lub kręgosłupa oraz zabiegi chirurgiczne w ich obrębie,
cienką bliznę po wcześniejszym cesarskim cięciu,
odwarstwienie siatkówki u matki dziecka,
zaawansowana retinopatia u ciężarnej,
poważne choroby serca i płuc,
zaburzenia neurologiczne,
zaburzenia psychiczne,
wady wrodzone płodu.

Natomiast wskazania do cięcia cesarskiego w trybie nagłym to:

zaburzenia rozwierania szyjki macicy (dystocja szyjkowa),
stan przedrzucawkowy,
nieprawidłowy zapis KTG (bradykardia, spadek tętna u płodu poniżej 100 uderzeń na minutę),
poród przedwczesny (kiedy istnieje duże ryzyko powikłań),
wypadnięcie pępowiny,
przedwczesne oddzielanie się łożyska,
podejrzenie pęknięcia macicy,
nieprawidłowy przebieg porodu naturalnego,
krwawienie z dróg rodnych,
podejrzenie infekcji wewnątrzmacicznej.

Decyzję o przeprowadzeniu cesarskiego cięcia podejmuje lekarz, który prowadzi ciążę lub odbiera poród. Zawsze uwzględnia się stan kobiety i płodu oraz przebieg wcześniejszych porodów.

Jak wygląda cesarskie cięcie?

Zabieg cesarskiego cięcia przeprowadzany jest na sali operacyjnej. W pierwszej kolejności kobiecie podaje się znieczulenie, a następnie zakłada cewnik do pęcherza moczowego (dzięki temu jest on systematycznie opróżniany i pozostaje on pusty podczas operacji) i odkaża skórę brzucha. Lekarz wykonuje poprzeczne nacięcie nad spojeniem łonowym. Ma ono długość około 15 centymetrów. Tkanki, które znajdują się poniżej skóry (powięzi, mięśnie i otrzewna) są rozchylane na boki, bez użycia skalpela

Na macicy wykonuje się małe nacięcie, a następnie delikatnie rozchyla się jej brzegi palcami wskazującymi na szerokość 15 centymetrów. Lekarz wkłada jedną dłoń pod część płodu, która znajduje się najbliżej kanału rodnego i wyciąga się ją na wierzch. Kolejnym krokiem jest wydobycie całego dziecka oraz łożyska, oczyszczenie jamy macicy, zatamowanie krwawienia oraz zszycie rany pooperacyjnej. Cesarskie cięcie trwa zazwyczaj kilka minut.

Cesarskie cięcie a znieczulenie

Cięcie cesarskie jest przeprowadzane w znieczuleniu. Najczęściej jest to znieczulenie podpajęczynówkowe. Oznacza to, że leki, które przerywają przewodnictwo nerwowe (czyli znoszą odczuwanie bólu) podawane są bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego. W tym celu lekarz nakłuwa cienką igłą plecy w odcinku lędźwiowym. Ciężarna przez cały zabieg pozostaje w pełni świadoma. Znieczulenie podpajęczynówkowe zaczyna działać szybko, a czas jego trwania jest krótki.

Natomiast cesarskie cięcie, które przeprowadza się w trybie nagłym, najczęściej wymaga znieczulenia ogólnego, czyli tzw. narkozy. W takim przypadku ciężarna przez cały zabieg śpi – zostaje zniesiona świadomość, odczuwanie bólu, napięcie mięśni oraz odruchy.

Połóg po cięciu cesarskim

Rekonwalescencja po cesarskim cięciu przebiega nieco inaczej, niż po porodzie naturalnym. Kobieta może odczuwać ból w miejscu rany pooperacyjnej, a także być nieco osłabiona i skołowana, co jest skutkiem zastosowanego znieczulenia. Ważne jest, aby kilka godzin po zabiegu usiąść, a następnie wstać – zapobiega to powikłaniom ze strony układu krążenia. Istotne jest prawidłowe obchodzenie się z raną pooperacyjną. Szczegółową instrukcję zawsze przekazuje położna. Szwy zdejmuje się po około 7 dniach od zabiegu.

Połóg po cesarskim cięciu trwa około 6 tygodni. W tym czasie może występować krwawienie z dróg rodnych związane z oczyszczaniem się macicy, bóle brzucha, zaparcia, a także problemy związane z emocjami (tzw. baby blues lub depresja poporodowa). Połóg to czas, kiedy narządy rodne i organizm kobiety stopniowo powracają do stanu sprzed ciąży. Kobieta powinna w tym czasie szczególnie o siebie zadbać – nie należy się nadwyrężać, uprawiać ćwiczeń fizycznych i dźwigać.

Polecamy: Poród przez cesarskie cięcie: Co jeść, a czego unikać po cesarce? (+jadłospis)

Cesarskie cięcie – możliwe powikłania

Cesarskie cięcie jest zabiegiem chirurgicznym, dlatego niesie za sobą pewne ryzyko powikłań. Najczęstszym z nich są zrosty – nieprawidłowe połączenia tkanek, których ciągłość została naruszona podczas operacji. Ich skutkiem mogą być dolegliwości bólowe, niedrożność jelit nawet niepłodność.

Innymi powikłaniami po cesarskim cięciu są:

uszkodzenie narządów wewnętrznych (moczowodów, jelit, naczyń krwionośnych),
nieprawidłowe gojenie się rany pooperacyjnej,
zakażenie rany pooperacyjnej,
rozejście się blizny po cesarskim cięciu.

Cesarskie cięcie a poród naturalny w kolejnej ciąży

Cięcie cesarskie nie oznacza, że kolejne porody nie będą mogły odbyć się siłami natury. Jeżeli brak jest przeciwwskazań, poprzedni zabieg nie był przeprowadzony metodą podłużnego cięcia, a blizna na macicy nie jest cieńsza niż 2 mm, kobieta może próbować porodu naturalnego. Ważne jest także, aby po cięciu cesarskim odczekać z zajściem w kolejną ciążę minimum 9 miesięcy.

Polecamy: Blizna po cięciu cesarskim – fakty i mity

Angelika Janowicz

Płodność.pl