Połóg – czas oczyszczania się i kurczenia macicy oraz gojenia ran poporodowych. Zazwyczaj trwa do ok. 6 tygodni po porodzie, a w tym czasie w ciele kobiety zachodzi szereg zmian i reakcji. Warto wiedzieć, czego spodziewać się podczas połogu, a jakie objawy powinno się niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
Co to jest połóg?
Połóg jest to stan po porodzie trwający ok. 6 tygodni. Nazywany jest także czwartym etapem porodu. Połóg dzieli się na tzw. wczesny, trwający do 2.tygodni oraz późny, który obejmuje czas od 3 do 6 tygodnia po porodzie. W tym okresie organizm kobiety przechodzi wiele zmian i jest to swoisty czas na regenerację po porodzie.
Zastanawiając się, ile trwa połóg, należy pamiętać, że zarówno jego długość, jak i przebieg, mogą być nieco odmienne w zależności od konkretnej kobiety.
Zmiany w czasie połogu. Co się dzieje podczas połogu?
Jeśli kobieta myśli, że największe zmiany jej ciało przechodziło w ciąży, to okres połogu może ją zaskoczyć. W ciągu tych ok. 6 tygodni w ciele młodej mamy odbywa się prawdziwa rewolucja, która ma wpływ na sposób jej funkcjonowania i odczuwane emocje.
„W skład zmian ogólnoustrojowych w połogu wchodzą: zmiany hormonalne, zmiany w składzie krwi i układzie krążenia, zmiany w układzie moczowym, zmiany skórne i powłok brzusznych, zmiany w narządach płciowych. Najważniejsze zmiany hormonalne to zmniejszenie stężenia estrogenów i progesteronu w osoczu krwi. W wyniku drażnienia brodawek sutkowych wydziela się oksytocyna i zwiększa się wydzielanie prolaktyny, która z kolei ma wpływ na brak jajeczkowania i miesiączki u kobiet karmiących.” („Ciążą, poród i połóg” Joanna Zasada [„Rodzicielstwo wobec wyzwań współczesnego świata”])
Ból brzucha
Podczas połogu macica kurczy się do swoich normalnych rozmiarów. Pod koniec ciąży ważyła ok. 1,5 kg, a w czasie tych kilku tygodni po porodzie zmniejsza się do pierwotnych 50 g. Normalnym jest więc, że kobieta może czuć ból brzucha i skurcze. I o ile mogą być one mało przyjemne, o tyle są dobrym sygnałem, gdyż oznaczają, że organizm dochodzi do siebie. Podobne bóle brzucha kobieta czuła podczas ciąży – zaczynają się mniej więcej od 10 tygodnia ciąży, a spowodowane są rozciągającą się macicą.
PAMIĘTAJ: Jeśli karmisz piersią, a ból brzucha jest silny, skonsultuj się z lekarzem, które leki możesz bezpiecznie przyjmować. Podobnie jak w ciąży, podczas karmienia piersią również nie powinnaś przyjmować wielu leków. Jeśli ból jest niemal nie do wytrzymania, koniecznie udaj się do lekarza.
Tutaj sprawdzisz: Kalendarz ciąży – tydzień po tygodniu
Odchody połogowe
Kolejny objaw połogu to tzw. odchody połogowe. Jest to wydzielina z dróg rodnych (krew, śluz i pozostałości po błonach płodowych), która jest wynikiem oczyszczania się macicy. Przez pierwszy tydzień odchody połogowe są krwiste i dość intensywne. W kolejnym tygodniu mogą pojawić się skrzepy, a sama wydzielina przybiera bardziej różowy odcień. Gdy kończy się połóg, odchody są brązowe, następnie żółte i mniej intensywne. Jeśli u kobiety krwawienie po porodzie ustanie już po 1-2 tygodniach to niezwłocznie powinna zgłosić się do lekarza, gdyż może to być niepokojący sygnał utrudnionego odpływu odchodów.
PAMIĘTAJ: Podczas tych 6 tygodni nie używaj tamponów, tylko dużych podpasek, które należy często zmieniać. Najlepiej, abyś sporo się ruszała (nie mylić z intensywnymi ćwiczeniami), dzięki czemu macica szybciej się oczyści.
Zaparcia
Czas połogu to także okres, gdy mogą wystąpić zaparcia. Często od razu po porodzie kobieta przez kilka dni nie odczuwa potrzeby oddania stolca lub czynność ta jest utrudniona. Często zaparcia mają także podłoże psychiczne. Kobieta boi się o szwy po cięciu cesarskich lub na ranie poporodowej i to utrudnia jej załatwienie potrzeb fizjologicznych. Warto pamiętać, że ryzyko „puszczenia szwów” jest znikome.
PAMIĘTAJ: Możesz sobie pomóc w naturalny sposób, pijąc duże ilości wody oraz spożywając produkty bogate w błonnik, np. warzywa lub otręby.
Nietrzymanie moczu
W ciąży zazwyczaj doskwiera kobietom częste oddawanie moczu. Podczas połogu może (ale nie musi) zdarzyć się tzw. wysiłkowe nietrzymanie moczu. Jest ono wynikiem zmian anatomicznych w miednicy, rozciągnięciem podczas porodu a także przeciążenia mięśni Kegla. Dlatego właśnie taki nacisk kładzie się na ćwiczenie tych mięśni jeszcze w ciąży. Objawem połogu może być również problem z oddaniem moczu. Pojawia się, gdy podczas porodu naturalnego główka dziecka nazbyt rozciągnęła mięśnie lub otarta został cewka moczowa.
PAMIĘTAJ: Jeszcze nie jest za późno na ćwiczenie mięśni Kegla. Rób to od razu po porodzie, gdy tylko jesteś w stanie. Dbaj, aby regularnie opróżniać pęcherz.
Baby blues
To w czasie połogu u wielu młodych mam może pojawić permanentne zmęczenie, smutek, rozżalenie, niepokój i spektrum jeszcze innych emocji, które zwykle dziwią zarówno samą kobietę, jak i otoczenie. Urodzenie dziecka, teoretycznie niezwykle radosne wydarzenie, a kobieta zamiast cieszyć się, to nieustannie płacze. To nic innego jak tzw. baby blues, czyli smutek poporodowy, wywołany spadkiem hormonów.
„Szacuje się, że około 80% kobiet w okresie okołoporodowym doświadcza zaburzeń nastroju. Najczęściej przyjmują one postać tzw. smutku poporodowego, który można uznać za naturalną reakcję organizmu na spadek poziomu hormonów oraz szeroko pojęty stres – stres emocjonalny, związany z urodzeniem dziecka i wejściem w nową rolę, oraz stres związany z bólem, wyczerpaniem fizycznym. Szczytowe nasilenie zaburzeń nastroju notuje się w piątej dobie po urodzeniu dziecka, to znaczy wtedy, kiedy dochodzi do największych wahań hormonalnych, spada poziom progesteronu, estrogenu i kortyzolu. Przygnębienie to w sposób naturalny powinno minąć około dziesiątego dnia po porodzie.” („Baby blues” Dorota Jaszczak-Kuźmińska, w: Niebieska Linii)**
Sprawdź: Trauma poporodowa – objawy i pomoc
Niestety u ok. 10-20% kobiet smutek poporodowy przekształca się w depresję poporodową, która ma takie same przyczyny, jak każda inna depresja, czyli połączenie czynników biologicznych, genetycznych, społecznych i psychologicznych.
PAMIĘTAJ: Opieka nad kobietą nie kończy się na ciąży i porodzie. To w połogu wymaga ona szczególnego zainteresowania i troski. Najbliższa rodzina i partner powinni maksymalnie odciążyć młodą matkę i absolutnie w żadnej sposób nie naciskać na nią. Kobieta powinna możliwie dużo odpoczywać, dobrze się odżywiać, a jeśli smutek nie odchodzi to konieczna jest wizyta u specjalisty.
>> Depresja poporodowa, czyli gdy kipisz od uczuć i niekoniecznie jest to miłość… <<
Czujesz, że powinnaś być szczęśliwa, w końcu urodziłaś upragnione dziecko. Tymczasem rzeczywistość rozczarowuje
Cięcie cesarskie a połóg
Pytanie, czy po cięciu cesarskim też jest połóg, wcale nie należy to pytań nie na miejscu, bo rzeczywiście to zupełnie inny sposób przyjścia dziecka na świat. Cięcie cesarskie to operacja, kobieta nie ma rany krocza, a ranę podbrzusza, gdzie goi się blizna po cięciu cesarskim. Jednak należy dobitnie podkreślić, że po cięciu cesarskim także kobieta jest w połogu. Tak jak kobieta rodząca fizjologicznie, matka po cc ma odchody połogowe, bóle brzucha, zaparcia czy nietrzymanie moczu, a dodatkowo ma uszkodzone powłoki brzuszne, które muszą się zregenerować. U niej także może pojawić się baby blues.
Sprawdź: Tak wygląda cesarskie cięcie. Ten film budzi strach, ale pokazuje prawdę
Czy w połogu można ćwiczyć?
Sylwetka po porodzie rzadko kiedy zadowala młodą mamę. Nawet do kilku tygodni po porodzie brzuch może być wciąż powiększony, a to ze względu na powoli kurczącą się macicę. Czasami zostaje fałda skóry na brzuchu. Kobieta po porodzie czym prędzej chce więc ćwiczyć, przejść na dietę i wrócić do dawnej figury. Jednak pośpiech nie jest tu dobrym doradcą. Ciało po ciąży musi w swoim czasie dojść do siebie i zregenerować się.
W połogu nie można ćwiczyć. Warto te pierwsze 6 tygodni poświęcić na odpoczynek i dbanie o siebie, a po upływie tego czasu wprowadzić delikatne ćwiczenia. W czasie połogu kobieta może, a nawet powinna, ćwiczyć mięśnie Kegla. Wskazane są także spacery i zwyczajny codzienny ruch.
Czas na bycie fit jeszcze nadejdzie, a kobieta tuż po porodzie nie powinna załamywać się tym, że brzuch jest wciąż duży. Najlepszym pomocnikiem jest tu czas i cierpliwość, a gdy nadejdzie odpowiedni moment – włączanie aktywności fizycznej. Nawet profesjonalne trenerki fitness, których pracą jest trening, mają problem z obwisłą skórą na brzuchu i jego nadmiernym powiększeniem – zobacz: Naga prawda o ciele po porodzie – trenerka Kasia Bigos w śmiałej sesji
Co jeszcze może zaskoczyć podczas połogu?
Z mniej oczywistych objawów połogu warto wymienić wzmożone pocenie się, zwłaszcza w nocy. U kobiet, które karmią piersią może pojawić się nasilone krwawienie podczas przystawiania malucha do piersi. W pierwszych dniach po porodzie kobieta może, ale nie musi, być opuchnięta (zwłaszcza dłonie i stopy, kostki).
W połogu mogą się także pojawić dość trudne w opisaniu reakcje i odczucia w okolicy narządów rodnych, np. uczucie ciągnięcia, wypadania, przepełnienia.
Zraz po porodzie, głównie u kobiet karmiących piersią, może zaskoczyć olbrzymie pragnienie – niemal nieustannie chce się pić, a zwłaszcza podczas przystawiania dziecka do piersi. Dlatego młoda mama zawsze na stanowisku karmienia malucha powinna mieć pod ręką wodę, tym bardziej że niektóre dzieci spędzają przy piersi długi czas.
Jakie objawy połogu nie są prawidłowe?
Gdy wiadomo już, jakie objawy połogu są normalne, należy koniecznie podkreślić, jakie reakcje organizmu powinny wzbudzić czujność. Należą do nich:
- Nasilona, stale utrzymująca się gorączka
- Wydzielina z blizny po cięciu cesarskim
- Nazbyt obfite krwawienia z dróg rodnych, szczególnie w kolejnych tygodniach połogu, gdy powinny się one zmniejszać.
- Odchody połogowe o nieprzyjemnym, drażniącym zapachu
- Guzy w piersiach i ich wzmożona bolesność (ból przy każdym dotknięciu)
Każdy z powyższych objawów powinien być powodem konsultacji u specjalisty.
Źródło cytatów:
*https://www.ateneum.edu.pl/assets/CZASOPISMA/Segregator-APF-1-2013.pdf#page=13
**http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/59-niebieska-linia/1015-baby-blues.html
POLECAMY TAKŻE:
Urodziłaś? O tych formalnościach musi pamiętać tata po narodzinach dziecka
