Przepuklina pępkowa – schorzenie, które charakteryzuje się przemieszczeniem zawartości jamy brzusznej na zewnątrz przez otwarty pierścień pępkowy. Wadę rozpoznaje się u około 2% noworodków, zwłaszcza tych urodzonych przedwcześnie. Przepuklina pępkowa nie stanowi zagrożenia dla zdrowia malucha.
Czym jest przepuklina pępkowa?
Przepuklina pępkowa to anatomiczna wada wrodzona. Polega ona na przemieszczeniu się zawartości jamy brzusznej przez pierścień pępkowy pod skórę, co objawia się charakterystyczną wypukłością w okolicy pępka. Może być widoczna już od momentu narodzin dziecka lub pojawić się w pierwszych miesiącach życia.
Przepuklinę pępkową rozpoznaje się u 1 na 6 noworodków. Schorzenie dotyczy przede wszystkim wcześniaków oraz dzieci z niską masą urodzeniową. Mimo że nie stanowi zagrożenia i jest uznawana przez lekarzy raczej za wadę kosmetyczną, zawsze należy skonsultować się z chirurgiem i wykonać podstawowe badania.
Polecamy: Wcześniaki: powikłania zdrowotne, leczenie, rozwój. Jak dbać o dzieci urodzone przedwcześnie?
Przyczyny przepukliny pępkowej
W życiu płodowym pierścień pępkowy jest otwarty, ponieważ przechodzą przez niego jelita. Jego całkowite zrośnięcie następuje przed porodem. Z różnych powodów proces ten nie zachodzi do końca u wszystkich dzieci (np. z powodu przedwczesnego porodu). Wówczas mięśnie brzucha są nieprawidłowo zbudowane i osłabione.
Kiedy w jamie brzusznej wzrasta ciśnienie (podczas krzyku, płaczu, wypróżniania się i innych sytuacji, gdy brzuszek jest napięty), fragment jelit jest wypychany na zewnątrz, co skutkuje pojawieniem się miękkiego guza pod skórą w okolicy pępka.
Błędem jest upatrywanie przyczyny przepukliny pępkowej w nieprawidłowym podwiązaniu pępowiny, a także w tym, że maluch często płacze. Za pojawienie się schorzenia odpowiadają wyłącznie osłabione mięśnie brzucha.
Objawy przepukliny pępkowej
Jak zostało wcześniej wspomniane, objawy przepukliny pępkowej mogą być obecne od urodzenia lub pojawić się nawet po kilkunastu tygodniach. Rodzice zauważają u swojego dziecka miękki guzek lub obrzęk w okolicy pępka. Wypukłość z łatwością chowa się pod wpływem lekkiego ucisku. Co najważniejsze – nie powoduje żadnych dolegliwości bólowych. Zwykle znika, kiedy maluch jest spokojny i pojawia się ponownie, kiedy brzuszek jest napięty.
Przepuklina pępkowa może mieć różne rozmiary. Najczęściej jest ona niewielka, ale zdarzają się wypukłości o średnicy kilku centymetrów. Każdą zmianę powinien ocenić lekarz.
Do postawienia diagnozy zwykle wystarczą same objawy przepukliny pępkowej. Lekarz zbiera wywiad od rodziców (uwzględniający to, kiedy i w jakiej sytuacji pojawiły się dolegliwości, czy wypukłość urosła od tamtego czasu, czy dotykanie guzka sprawia dziecku ból) i przeprowadza badanie fizykalne dziecka. Niekiedy może zdecydować także o konieczności wykonania USG jamy brzusznej.
Polecamy: Jak pielęgnować pępek noworodka – czy znasz najważniejszą zasadę?
Jak wygląda leczenie przepukliny pępkowej?
Przepuklina pępkowa w 90% przypadków nie wymaga leczenia, ponieważ ustępuje samoistnie zanim dziecko ukończy 5. rok życia. Dzieje się tak w przypadku niewielkich wypukłości. Postępowanie ogranicza się do uważnego obserwowania dziecka i zapobiegania zaparciom. Wskazane jest wzmacnianie mięśni brzucha – maluch powinien często leżeć na brzuchu.
Leczenie przepukliny pępkowej, która osiągnęła duży rozmiar lub powoduje ból wymaga przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego. Do operacji kwalifikują się również dzieci powyżej 5. roku życia, u których nie doszło do samoistnego zamknięcia się przepukliny.
Przepuklina pępkowa – zabieg chirurgiczny
Operacja przepukliny pępkowej jest przeprowadzana najczęściej w ramach chirurgii jednego dnia. Zabieg trwa zwykle 30–40 minut i jest całkowicie bezbolesny, ponieważ dziecko znajduje się w znieczuleniu ogólnym, czyli śpi i nie jest świadome tego, co się z nim dzieje. Operacja przepukliny pępkowej jest uznawana za skuteczny sposób leczenia. Nawroty zdarzają się niezwykle rzadko (mniej niż 1% przypadków).
Operacyjne leczenie przepukliny pępkowej u niemowląt polega na wykonaniu niewielkiego łukowatego nacięcia w dolnej części pępka, a następnie założeniu szwów w celu zamknięcia pierścienia pępkowego. Rana goi się w ciągu 2 tygodni. Blizna, którą po sobie pozostawia jest niewielka.
Co powinno zaniepokoić rodziców?
Duża przepuklina pępkowa może spowodować powikłania. Najpoważniejszym z nich jest uwięźnięcie przepukliny, czyli zablokowanie jelit, które prowadzi do ich niedokrwienia. Jest to wskazanie do pilnej interwencji chirurgicznej.
Niepokój rodziców powinno wzbudzić, kiedy:
- wypukłość w okolicy pępka jest bardzo duża i twarda,
- przepuklina nie znika pod wpływem nacisku,
- przepuklina powoduje ból,
- skóra wokół przepukliny pępkowej jest zaczerwieniona,
- dziecko wymiotuje, ma gorączkę, wzdęty brzuch, nie oddaje gazów i stolca.
Polecamy: Kolka niemowlęca. Jak sobie z nią radzić?
