Mikroplastik, obecny w naszym otoczeniu, może potencjalnie wpływać na płodność, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Badacz z Uniwersytetu Włoskiego, Luigi Montano, udostępnił badanie, potwierdzające obecność mikroplastiku w jajnikach kobiet. Jak mikroplastik wpływa na płodność? Co możemy zrobić, by go unikać?
Co to jest mikroplastik?
Mikroplastik to drobne cząstki plastiku (poniżej 5 mm), które powstają na skutek degradacji większych fragmentów tworzyw sztucznych lub są celowo produkowane (np. w kosmetykach). Ich obecność wykryto w wodzie pitnej, żywności, a nawet w ludzkiej krwi, płucach i łożyskach.
Po raz pierwszy wykryto mikroplastik w jajnikach
Zespół badawczy Luigi Montano przeanalizował badania 18 kobiet leczących się w klinice leczenia niepłodności w Salerno we Włoszech. U 14 z nich wykryto mikroplastik w płynie pęcherzykowym jajników. Badanie zostało opublikowane na łamach Ecotoxicology and Environmental Safety.
Luigi Montano w wypowiedzi dla „The Guardian” wskazał na możliwą korelację między stężeniem mikroplastiku, a płodnością kobiet. Badacz zwrócił ponadto uwagę, że wraz z mikroplastikiem do organizmu dostają się jednocześnie groźne substancje chemiczne jak bisfenol, ftalany czy Pfas.
Toksyczne substancje chemiczne dostają się do organizmu kobiet i do jajników, zakłócając gospodarkę hormonalną i negatywnie oddziaływując na zdrowie.
Mikroplastik a płodność
Coraz więcej badań sugeruje, że mikroplastik może negatywnie wpływać na płodność kobiet i mężczyzn, chociaż mechanizmy nie są jeszcze w pełni poznane. Główne zagrożenia:
- Zaburzenia hormonalne – mikroplastik może zawierać lub absorbować substancje chemiczne (np. BPA, ftalany), które działają jak endokrynnie czynne związki chemiczne. Te substancje zakłócają funkcjonowanie układu hormonalnego, wpływając m.in. na produkcję estrogenów i testosteronu.
- Wpływ na komórki rozrodcze – badania na zwierzętach pokazują, że mikroplastik może obniżać jakość nasienia, zmniejszać liczbę plemników i zakłócać dojrzewanie komórek jajowych.
- Stan zapalny i stres oksydacyjny – mikroplastik w organizmie może wywoływać reakcje zapalne i stres oksydacyjny, co negatywnie wpływa na funkcje narządów rozrodczych i może utrudniać implantację zarodka.
Wpływ mikroplastiku na zdrowie
Drobinki plastiku mają negatywny wpływ nie tylko na układ rozrodczy, jakość i ilość plemników oraz dojrzewanie komórek jajowych, ale także na ogólne zdrowie człowieka. Jak mikroplastik wpływa na zdrowie człowieka?
- Cząsteczki mikroplastiku mogą uszkadzać komórki jelita, zaburzać mikrobiotę jelitową i wywoływać stany zapalne.
- Może prowadzić do zaburzeń tarczycy, dojrzewania płciowego, cyklu menstruacyjnego, a nawet do powstania cukrzycy typu 2 i otyłości.
- Może przyczynić się do wystąpienia zespołu jelita drażliwego (IBS), bólów brzucha, wzdęć i przewlekłych zaparć lub biegunek.
- Mikroplastik wywołuje reakcje zapalne i stres oksydacyjny, które mogą osłabiać odporność organizmu.
- Niektóre badania sugerują, że mikroplastik może przenikać do mózgu (np. przez barierę krew–mózg), prowadząc do neurotoksyczności, problemów z koncentracją, pamięcią czy zwiększonego ryzyka chorób neurodegeneracyjnych.
Jak uniknąć mikroplastiku?
Całkowita eliminacja mikroplastiku jest niemożliwa, jednak zawsze warto redukować go na tyle, na ile jesteśmy w stanie. Działania, które możemy podjąć, to:
- Unikanie plastikowych opakowań do żywności i napojów – lepszym wyborem będą opakowania szklane lub metalowe;
- Niepodgrzewanie jedzenia w plastiku – może to uwalniać więcej szkodliwych związków chemicznych;
- Filtrowanie wody z kranu – niektóre filtry (np. z odwróconą osmozą) pomagają usuwać mikroplastik z wody pitnej;
- Ograniczanie spożycia ryb i owoców morza z zanieczyszczonych akwenów
– mogą kumulować mikroplastik, szczególnie w przewodzie pokarmowym; - Rezygnacja z produktów zawierających mikrogranulki (mikroplastiki kosmetyczne)
– unikaj peelingów, past do zębów i żeli do mycia zawierających plastikowe cząsteczki (np. polyethylen, polypropylene); - Ograniczenie użytkowania jednorazowego plastiku – ich produkcja i rozpad przyczyniają się do globalnego skażenia środowiska mikroplastikiem;
- Wybieranie ubrań z naturalnych tkanin – pranie ubrań z poliestru i nylonu uwalnia mikrocząstki.
Mikroplastik dostaje się do organizmu z wodą, powietrzem i żywnością i wpływa niemalże na każdy układ w ciele człowieka. Działa toksycznie, zaburza hormony, wywołuje stany zapalne, problemy z płodnością i może przyczyniać się do chorób przewlekłych.
Najnowsze badania potwierdzają, że płodność człowieka może być zaburzona wieloma różnorodnymi czynnikami, a zmiana trybu życia – sposobu odżywiania się, wprowadzenie aktywności fizycznej, zmian nawyków w sposobie gotowania czy nawet używania naczyń – może wiele zmienić na plus w staraniach się o dziecko.
Źródło: https://www.theguardian.com/society/2025/apr/19/microplastics-human-ovary-follicular-fluid
Fot. pixabay.com
Dodaj komentarz