Mleko modyfikowane, czyli produkt spożywczy specjalnego przeznaczenia, to żywność dla dzieci, które z różnych przyczyn nie mogą być karmione mlekiem matki. Jest to przetworzone, zmodyfikowane mleko krowie, wzbogacone o witaminy, minerały i probiotyki. Współczesne mleka modyfikowane tworzone są według rygorystycznych norm, a ich skład reguluje Dyrektywa Unii Europejskiej i Rozporządzenia Ministra Zdrowia. Jakie mleko podawać dziecku w pierwszych miesiącach życia?
Co to jest mleko modyfikowane?
Mleko modyfikowane to przetworzone mleko krowie, które jest dostosowane do potrzeb niedojrzałego jeszcze układu pokarmowego noworodka i niemowlęcia, wzbogacone odpowiednimi witaminami, składnikami mineralnymi, tłuszczami i białkami.
Naturalne mleko krowie nie jest odpowiednim pokarmem dla niemowląt z uwagi na wysokie stężenie białka i minerałów, niedostateczną ilość żelaza i witaminy C oraz utrudnione trawienie. Stąd zostało poddane modyfikacjom, co umożliwia podawanie go dzieciom, które nie mogą być karmione mlekiem matki lub których matki zdecydowały się nie karmić piersią.
Mleko modyfikowane jest tworzone na wzór mleka matki, jednak nie ma możliwości stworzenia produktu, który w 100% odwzorowywałby kobiecy pokarm. Nie oznacza to jednak, że mleko modyfikowane nie dostarczy dziecku potrzebnych składników odżywczych – a wręcz odwrotnie.
Skład mleka modyfikowanego
Współcześnie produkowane mleka modyfikowane poddawane są ścisłemu nadzorowi i standardom prawnym, m.in. reguluje je Dyrektywa Unii Europejskiej i Rozporządzenia Ministra Zdrowia.
Głównymi składnikami mleka modyfikowanego są:
- Odmineralizowana serwatka z mleka
- Odtłuszczone mleko w proszku
- Koncentrat białka serwatkowego
- Laktoza z mleka
- Oleje roślinne (olej rzepakowy, słonecznikowy, kokosowy, palmowy)
- Olej rybi
- Węglowodany złożone (galaktooligosacharydy z mleka i fruktooligosacharydy)
- Syntetyczne witaminy
- Minerały i mikroelementy w formie chemicznej
- Probiotyki i prebiotyki
Czym się różni mleko modyfikowane od mleka matki?
Lekarze pediatrzy, położne i dietetycy nie mają wątpliwości – mleko matki jest pokarmem bardziej wartościowym niż mleko modyfikowane. Naturalny kobiecy pokarm jest idealnie przystosowany, aby spełniać potrzeby dziecka:
- Mleko matki zawiera wszystkie niezbędne witaminy i składniki odżywcze, z wyjątkiem witaminy D i K, które w mleku kobiecym są w ilościach niedostatecznych dla potrzeb niemowlęcia i powinny być dodatkowo suplementowane,
- W jego skład wchodzą przeciwciała, które gwarantują prawidłowy rozwój dziecka, w tym wspomagają układ odpornościowy,
- Zawarte w mleku matki hormony, takie jak insulina, hormony tarczycy, kortyzol, mogą mieć wpływ na kształtowanie się przewodu pokarmowego dziecka,
- Naturalne karmienie dziecka zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, a także zachorowania na nowotwory,
- Pokarm kobiecy wspiera rozwój układu nerwowego dziecka, kształtowanie się narządu wzorku oraz mózgu,
- Dzieci karmione piersią rzadziej mają nadwagę – zarówno w wieku wczesnodziecięcym, jak i szkolnym. Wynika to przede wszystkim z wyjątkowego składu mleka matki (odmienny rodzaj białka niż w mleku modyfikowanym), ale także prawdopodobnie z nabywanej przez dziecka umiejętności kontroli apetytu, zaspokajania głodu i pobierania pokarmu. Według aktualnych wskazań matka powinna karmić dziecko piersią „na żądanie”, a więc nie wtedy, gdy przypada pora posiłku, ale gdy maluch rzeczywiście jest głodny.
- Pokarm mamy chroni dziecko przed infekcjami bakteryjnymi – u maluchów karmionych piersią obserwuje się rzadsze zachorowania infekcyjne dróg oddechowych, zapalenie ucha środkowego, biegunki, infekcje dróg moczowych.
Próby stworzenia mleka wzorowanego na mleku matki były podejmowane już setki lat temu. Miało ono zastąpić naturalny kobiecy pokarm w sytuacjach krytycznych, gdy karmienie piersią było niemożliwe, a dziecku groziłaby śmierć głodowa. Do tej pory to jest właśnie jedyna funkcja mleka modyfikowanego – zastąpić mleko matki w przypadku, gdy matka nie chce lub nie może karmić naturalnie.
Różnica między mlekiem matki a mlekiem modyfikowanym polega przede wszystkim na tym, że to pierwsze jest żywym pokarmem, substancją aktywną biologicznie, która na bieżąco dostosowuje się do potrzeb, stanu zdrowia i wieku dziecka. Pokarm kobiecy zawiera co najmniej 1000 rodzajów białek – producenci mleka modyfikowanego, jak bardzo nie starają się upodobnić swój produkt do mleka kobiecego, nie są w stanie odwzorować go w takim zakresie.
Warto tez pamiętać o pragmatycznym aspekcie karmienia piersią. Pokarm kobiecy jest dostępny w idealnej temperaturze, zawsze i wszędzie, a do tego za darmo. Oczywiście zdarzają się niemowlęta nie tolerujące butelek, co utrudnia matce karmiącej piersią oddanie dziecka pod opiekę męża czy babci na czas dłuższy niż do kolejnego karmienia. Jednak generalizując, karmienie piersią jest dużo wygodniejsze i tańsze niż przyrządzanie mieszanki w butelce.
Mleko modyfikowane, mimo że jest produktem zupełnie bezpiecznym i w konkretnych sytuacjach polecanym, nie powinno być traktowane jako zamiennik czy alternatywa do mleka matki, a jedynie jako ostateczność w sytuacjach, gdy karmienie piersią nie jest możliwe.
Rodzaje mlek modyfikowanych – na co zwrócić uwagę przy wyborze?
Mleko modyfikowane to żywność dla dzieci, które z różnych przyczyn nie mogą być karmione mlekiem matki.
Sklepowe półki uginają się od różnych rodzajów mleka modyfikowanego, stąd wielu rodziców ma duży dylemat, jakie mleko podawać dziecku w pierwszych miesiącach życia? Najlepszym posunięciem jest udanie się do lekarza pediatry opiekującego się dzieckiem i wraz z nim dobranie najlepszego mleka, z uwzględnieniem potrzeb dziecka, wieku, stanu zdrowia itp.
Pierwszy wyróżnik to wiek dziecka. Dostępne są mleka modyfikowane:
- Mleko początkowe do 6. miesiąca życia (oznaczone nazwamleka 1)
- Mleko następne powyżej 6 m.ż. (oznaczone nazwamleka 2)
- Mleko dla starszych niemowląt – powyżej 9 m.ż. (oznaczonenazwamleka 3)
- Mleko dla starszych dzieci – od 1. do 3. roku życia (oznaczone nazwamleka Junior)
W celu dostosowania do potrzeb dziecka stworzone zostały dodatkowe rodzaje mlek modyfikowanych:
- Mleko dla wcześniaków i noworodków z niską masą urodzeniową (oznaczone nazwamleka PRE)
- Mleko dla dzieci ulewających pokarm (oznaczone nazwamleka AR),
- Mleko dla dzieci, którym dokuczają zaparcia i kolki – zawiera zmniejszoną ilość laktozy (oznaczone nazwamleka Comfort)
- Mleko dla dzieci z nieznacznymi problemami trawiennymi (oznaczone nazwamleka Sensitive)
- Mleko dla alergików (oznaczone nazwamleka HA)
- Mleko z dodatkowymi probiotykami, witaminami i minerałami (oznaczone nazwamleka PRO)
- Mleko wzbogacone kleikiem ryżowym (oznaczone nazwamleka R)
- Mleko smakowe (dla starszych dzieci)
Wybór jest bardzo duży, co sprawia, że odpowiedź na pytanie, jakie mleko modyfikowane wybrać, nie jest jednoznaczna. Decydując się na konkretny rodzaj i markę produktu należy w pierwszej kolejności skonsultować się z pediatrą oraz wziąć pod uwagę potrzeby, stan zdrowia i wiek dziecka oraz, co też istotne a o czym się nie mówi, możliwości finansowe rodzica.
Wybierając mleko modyfikowane dla dziecka, należy zwrócić przede wszystkim uwagę, aby na pierwszym lub drugim miejscu składu nie znalazł się syrop fruktozowo-glukozowy.
Przy czym niezbędne jest, aby pamiętać, że mleko modyfikowane jest produktem spożywczym specjalnego przeznaczenia. Nie jest lekiem, więc nie wyleczy dziecka z alergii, kolek czy ulewania.
W jakich sytuacjach należy podawać mleko modyfikowane?
- Matka jest nosicielką HIV – WHO zaleca, aby matki będące nosicielkami wirusa HIV karmiły dzieci noworodki i niemowlęta wyłącznie mlekiem modyfikowanym. To jedyny sposób, dzięki któremu można w zupełności wykluczyć transmisje wirusa drogą pokarmową.
- Matka jest zakażona wirusami powodującymi białaczkę lub chłoniaka (HTLV-1 i HTLV-2),
- Dziecko ma rozszczepienie podniebienia i nie jest w stanie chwycić prawidłowo brodawki,
- Hipoglikemia u dziecka (niskie stężenie glukozy we krwi) może wymuszać konieczność wprowadzenia karmienia mieszanego – mleko matki podawane na zamianę z mlekiem modyfikowanym,
- Choroby genetyczne dziecka, które uniemożliwiają trawienie składników mleka matki, np. laktozy,
- Karmienie piersią jest utrudnione – mimo prób pobudzenia laktacji, ilość mleka jest niewystarczająca, aby dziecko właściwie przybierało na wadze.
Do kiedy dziecko powinno spożywać mleko modyfikowane?
Lekarze podkreślają, że po ukończonym 1. roku życia dziecko może przejść z mleka matki czy mleka modyfikowanego na mleko krowie. W przypadku podawania maluchowi piersi, wciąż można kontynuować karmienie naturalne, jeśli taka jest chęć oraz potrzeba matki i dziecka. Jeśli maluch jest karmiony mlekiem modyfikowanym, a ukończył już pierwszy rok życia, nie ma konieczności podawania mu mleka modyfikowanego – w tej sytuacji z powodzeniem można zamienić je na pełnotłuste mleko krowie.
Mleko modyfikowane nie powinno być pierwszym wyborem matki ani alternatywą do karmienia piersią. W przypadku problemów z laktacją, wklęsłymi brodawkami czy nieprawidłowym chwytaniem brodawki przez dziecko warto w pierwszej kolejności zwrócić się o pomoc do doradczyni laktacyjnej.
Jeśli mimo to matka musi lub decyduje się na wprowadzenie mleka modyfikowanego, absolutnie nie powinna mieć wyrzutów, że podaje dziecku gorszy jakościowo pokarm. Mleko modyfikowane nie jest w stanie dorównać właściwościom i składowi mleku matki, jednak nie oznacza to że nie dostarcza dziecku właściwych wartości odżywczych.
Dodaj komentarz