Rozwijające się w łonie matki dziecko potrzebuje do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania odpowiednich ilości składników odżywczych. Jakie mikroelementy powinny znaleźć się w suplementach przeznaczonych dla kobiet ciężarnych i dlaczego są one tak ważne?
Czy dieta zaspokaja zapotrzebowanie na mikro- i makroelementy?
Wiele osób uważa, że zdrowe odżywianie się wystarcza, by zaspokoić potrzeby energetyczne matki i dziecka. Jednak czy rzeczywiście sama dieta wystarczy, by zarówno matka, jak i dziecko dostawali niezbędne składniki odżywcze?
Wiele witamin nie wchłania się w takiej ilości, w jakiej je spożywamy. Trzeba pamiętać, że przez pierwsze tygodnie ciąży wiele kobiet doświadcza dolegliwości typowych dla tego okresu, czyli wymiotów. Mikro- i makroelementy zawarte w pożywieniu nie są wówczas w stanie zaspokoić potrzeb ciężarnej kobiety i rozwijającego się dziecka.
Stąd należy poważnie rozważyć uzupełnienie diety o suplementy, które dostarczą niezbędnych witamin oraz innych mikroskładników w tym okresie życia kobiety. Suplementy diety nie powinny być jednak traktowane jako jej zamiennik, lecz jako wzbogacenie diety o niedoborowe składniki odżywcze. Zdrowe odżywianie w czasie ciąży jest najważniejszym elementem zarówno dla zdrowia matki jak i rozwijającego się w jej łonie dziecka.
5 składników odżywczych – must have
Kwas foliowy – to numer 1 w diecie przyszłej mamy. Należy go przyjmować przed jak i w czasie ciąży, w dawce 400 µg dziennie bądź więcej po wcześniejszym ustaleniu z ginekologiem. Kwas foliowy zmniejsza aż o 70% ryzyko wad cewy nerwowej u dziecka. Odpowiada więc za prawidłową budowę i funkcjonowanie kształtującego się układu nerwowego, w tym mózgu i rdzenia kręgowego. Kwas foliowy odpowiada również za produkcję czerwonych krwinek, zmniejszając ryzyko anemii u matki.
Kwas DHA – należy do grupy kwasów omega-3. Jego naturalnym źródłem są tłuste ryby morskie, algi i owoce morza. Kwas DHA dobrze jest zażywać przez całą ciążę w dawce 200 mg lub wyższej, jeżeli dieta zawiera mało ryb (400-600 mg DHA dziennie). Kwas DHA jest głównym budulcem mózgu dziecka, wpływa na ostrość widzenia, poprawia parametry urodzeniowe dziecka, uczestniczy w prawidłowym rozwoju układu krwionośnego, ale również wpływa na prawidłowy czas trwania porodu oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji poporodowej.
Jod – jest niezbędny do wytworzenia hormonów tarczycy, które pomagają w tworzeniu ośrodkowego układu nerwowego. Jod najlepiej jest przyjmować przez całą ciążę i w okresie karmienia piersią w dawce 200 µg dziennie. Jod wpływa na rozwój mózgu dziecka, zapobiega poronieniu orz wspiera pracę układu mięśniowego i układu krążenia.
Żelazo – Żelazo przyjmowane w dawce 26-27 mg dziennie pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia niedoboru tego składnika w II i III trymestrze oraz zapobiec anemii. Żelazo odpowiada za produkcję hemoglobiny – składnika krwi transportującego tlen, zapobiega niedokrwistości u kobiety ciężarnej, wspomaga układ odpornościowy oraz przyczynia się do prawidłowego wzrostu i rozwoju mózgu dziecka.
WAŻNE! Aby żelazo odpowiednio się wchłaniało, należy pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej podaży witaminy C, która zwiększa jego przyswajalność. Natomiast należy starać się unikać jednoczesnego stosowania suplementów żelaza z przyjmowaniem wapnia oraz piciem czarnej herbaty, które znacznie mogą obniżyć przyswajalność tego składnika.
Witamina D3 – zaleca się przyjmować ją w dawce 2000 IU na dobę. Zapobiega wrodzonej krzywicy i obniża masę kostna u dziecka, ale również zapobiega infekcjom bakteryjnym pochwy (szczególnie w III trymestrze), zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej, zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego u przyszłej mamy, wspomaga wchłanianie wapnia, zapobiega niskiej masie urodzeniowej jak również korzystnie wpływa na rozwój układu odpornościowego dziecka.
Jak wybrać suplementy w ciąży?
Suplement diety często zaleca lekarz prowadzący ciążę, ale zdarza się, że kobiety w ciąży dokonują wyboru suplementu samodzielnie lub zdają się na rekomendację farmaceuty. Nie zawsze zasada „im więcej, tym lepiej” się sprawdza. Czym kierować się przy wyborze suplementów? Ważne, by wybrany zestaw witamin zawierał 5 składników w odpowiednich dawkach. W żadnym suplemencie nie może zabraknąć: kwasu foliowego, kwasów tłuszczowych DHA, jodu, witaminy D3 oraz żelaza. Jednak ostateczną decyzję przyjmowania konkretnych suplementów diety należy skonsultować ze swoim ginekologiem bądź dietetykiem.
Czy można przedawkować witaminy w ciąży?
Zasada „im więcej, tym lepiej” nie zawsze zdaje egzamin. Najważniejszy we wszystkim jest umiar i zdrowy rozsądek. Warto przestrzegać zaleceń i nie zażywać witamin „na zapas”. Przestrzegając ogólnych zasad zdrowego odżywiania i stosując witaminy prenatalne, powinno się zwracać uwagę na ilości witamin i mikroelementów spożywanych
w paczkowanych produktach, które uzupełniają dietę. Część witamin, które są rozpuszczalne w wodzie, jest wydalana wraz z moczem, dlatego nie kumulują się w organizmie.
Łatwiej jest przedawkować te witaminy, które rozpuszczają się w tłuszczach. Należy więc szczególnie pilnować ilości witamin A, D, E, K, ponieważ ich nadmiar w organizmie może wręcz zaszkodzić dziecku.
Przede wszystkim należy kontrolować spożycie witaminy A, która w nadmiernych ilościach wykazuje działanie teratogenne, czyli może uszkodzić płód i spowodować poronienie.
mgr ALEKSANDRA DOBRZYŃSKA, dietetyk w Salve Medica R Warszawa.
Dodaj komentarz