5 rodzajów postaw wobec niepłodności. Którą reprezentujesz?

5 rodzajów postaw wobec niepłodności. Którą reprezentujesz?

Niepłodność. Taka diagnoza zaskakuje w zasadzie wszystkie pary, które nie przypuszczają, że problem z poczęciem dziecka spowodowany jest chorobą. Jak więc oswoić coś, czego się nie zna? Jak duże znaczenie na proces leczenia ma nasza postawa wobec choroby?

Niepłodność, jak wiele innych chorób, pojawia się w życiu niespodziewanie. Niewiele osób ma wcześniej przesłanki ze strony lekarzy o tym, że będą miały trudność w poczęciu dziecka. Najczęściej osoby chorujące przewlekle np. na Hashimoto lub u których zdiagnozowano zespół genetyczny np. Zespół Klinefeltera znają obraz swojej choroby i wiedzą, jakie wiążą się z tym konsekwencje. Jest jednak wiele par, które dopiero w momencie pierwszych niepowodzeń zaczyna odkrywać, że problem niepłodności może także być ich problemem. Taka informacja jest ogromnym zaskoczeniem, na które nikt w pełni nie jest przygotowanym.

Jeżeli w rodzinie i wśród znajomych nie było przypadków osób, które zmagały się z niepłodnością, to pomysł, że nas może spotkać taka przypadłość, wydaje się odrealniony. Jak więc oswoić coś, czego się nie zna? Jak duże znaczenie na proces leczenia ma nasza postawa wobec choroby?

5 postaw wobec niepłodności

Wiele zależy od poznawczej oceny własnej sytuacji pacjenta w obliczu choroby. To, jak postrzegamy chorobę, w dużej mierze determinuje emocje i zachowania, jakie prezentujemy w związku z tym, co nas spotkało.  Psychiatra Zbigniew J. Lipowski (1975, 1987, za Steuden, 2002) wyróżnia kilka postaw, jakie prezentują pacjenci wobec choroby.

Choroba jako przeszkoda

Pacjent interpretujący swoją chorobę w kategoriach przeszkody, utrudniającej realizację zaplanowanych wcześniej celów życiowych, jest w takiej sytuacji zmobilizowany do działania. On nie czeka bezczynnie do kolejnej wizyty lekarskiej, ale stara się szukać rozwiązań, które może wprowadzić natychmiast. W przypadku niepłodności są to np. kolejne badania laboratoryjne, zmiana diety, zakup testów owulacyjnych i wprowadzenie obserwacji cyklu. Niepłodność jest tutaj wyzwaniem, któremu stawia się czoło i z którym chce się walczyć, szukając przyczyn (i rozwiązań).

Choroba jako strata

Pacjenci postrzegający swoją chorobę jako stratę doświadczają wiele smutku i przygnębienia w związku z pojawiającą się diagnozą. Oni nie walczą, ponieważ mają poczucie, że ta walka nie przyczyni się do poprawy ich sytuacji zdrowotnej. Oni przyjęli informację o swojej chorobie jako czymś ostatecznym i przeżywają proces żałoby, która w tym przypadku interpretowana jest jako utrata zdrowia. U tej grupy pacjentów mogą pojawić się zachowania autodestrukcyjne, poczucie pustki, osamotnienia. W tej postawie niepłodność jest wyrokiem, od którego nie ma odwołania.

Choroba jako ulga

Są tacy pacjenci, dla których choroba niesie poczucie ulgi i zwolnienia z obowiązków/powinności odczuwanych do tej pory. W przypadku niepłodności może taka postawa pojawić się u osób, dla których posiadanie dziecka nie było nigdy w życiu ważne. Nie ma tu więc ani mobilizacji do walki w poszukiwaniu rozwiązań, ani poczucia straty. Jest natomiast dużo spokoju, ponieważ dla osoby nie pragnącej wcześniej posiadania potomstwa, oznacza to koniec odczuwania presji społecznej ze strony najbliższego otoczenia np. rodziców, znajomych itp.

Problem może pojawić się, gdy małżonek/partner prezentuje inną postawę wobec niepłodności np. chce szukać rozwiązań i rozpocząć proces leczenia. Różnica w postawach wobec choroby może być źródłem nieporozumień w obrębie pary i wymagać wsparcia ze strony specjalistów (np. psychoterapeuty par).

Choroba jako korzyść

U tej grupy pacjentów choroba jest okazją do uzyskania korzyści ze strony otoczenia np. zainteresowania najbliższego otoczenia swoją sytuacją zdrowotną. Chory przyjmuje rolę ofiary i zabiega o opiekę ze strony innych, często opisuje swoje dolegliwości i szczegółowo udziela informacji na temat procesu leczenia, kolejnych wizyt lekarskich itp. W ten sposób zaspakaja swoje potrzeby bycia zauważonym i ważnym.

Choroba jako wartość

Zwykle taka postawa pojawia się po pewnym czasie od usłyszenia diagnozy. Wymaga ona refleksji nad swoim życiem i zaakceptowania choroby jako doświadczenia wpisanego w swój życiorys. Niepłodność oznacza tutaj coś, co na pewnym etapie w życiu się pojawia i przewartościowuje dotychczasowe życie. Zmienia podejście do wielu kwestii np. odczuwanego do tej pory poczucia sensu życia, poczucia szczęścia, spełnienia, docenienia tego co do tej pory nas spotkało. Pacjenci opisują swoją chorobę jako pewną okazje do zmiany swojego życia np. wprowadzenia prozdrowotnych nawyków żywieniowych, poprawy relacji z małżonkiem/partnerem lub okazji do rozwoju (napisania książki, założenia bloga, fundacji, wzbogacenia swojej wiedzy w danej dziedzinie itp.).

Zadaj sobie te pytania

To, jak myślimy o chorobie, która nas spotyka, niesie ze sobą cały szereg emocji i działań przez nas wdrażanych. Jeżeli czasem zastanawiamy się nad przyczyną odczuwanego smutku/ wypalenia, braku siły i energii do działania, to jest to dobry moment, aby przyjrzeć się swoim myślom związanym z niepłodnością. Pomocne mogą być przy tym pytania zadane do samego siebie:

  • Czym jest dla mnie niepłodność?
  • Co zmieniło się w moim życiu, od kiedy zachorowałam/łem?
  • Co zmieniło się w moim związku, od kiedy pojawiła się niepłodność?
  • Co to dla mnie oznacza?

Nawet jeżeli prezentujemy w danej chwili postawę, która nie mobilizuje nas do działania, to nie oznacza to, że tak będzie przez cały proces leczenia. W naszym życiu dzieje się wiele, są okresy trudniejsze, pełne napięcia i stresu wynikające z różnych trudności życiowych i w takim momencie nasza siła do walki może być mocno osłabiona. Nie oznacza to, że niepłodność nas pokonała, ale że w tym momencie, nie mamy wystarczająco dużo energii do działania i stawiania czoła kolejnym wyzwaniom. Jest to czas regeneracji i zadbania o własny dobrostan psychiczny. Tak jak w walce bokserskiej, po każdej rundzie jest przerwa, by z powrotem powrócić na ring w nadziei, że tym razem przeciwnik zostanie przez nas znokautowany.

Literatura:
Czubalski K. (1995). Wpływ choroby na stan psychiczny i zachowanie człowieka chorego. Sztuka leczenia. 3, 53-61.
Steuden S. (2002). Z psychologicznej problematyki zdrowia i choroby. W: P. Oleś,
Strelau J. (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki t.3. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Anna Wietrzykowska jest psychologiem i psychoterapeutą pracującym w nurcie systemowym. Specjalizuje się w pracy indywidualnej z osobami dorosłymi, parami oraz rodzinami. Od 2014 roku jest Członkiem Nadzwyczajnym Wielkopolskiego Towarzystwa Terapii Systemowej. Swoją pracę terapeutyczną poddaje superwizji. W obszarze jej zainteresowań zawodowych znajduje się praca z parami zmagającymi się z niepłodnością, rodzicami przygotowującymi się na narodziny dziecka, rodzicami, którzy stracili dziecko oraz rodzicami potrzebującymi wsparcia w wychowaniu. Więcej informacji na www.psycholognieplodnosci.pl


POLECAMY TAKŻE:

Czy i jak rozmawiać o niepłodności z ludźmi, którzy jej nie rozumieją

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *