Alergie i nietolerancje pokarmowe – jakie są rodzaje i najczęstsze objawy oraz jak mogą wpływać na płodność? [tłumaczy dr n.med. Iwona Kozak-Michałowska]

Alergia i nietolerancja pokarmowa to narastający problem naszych czasów. Już 1/3 populacji doświadcza ich w jakiejś formie. Mogą pojawić się w każdym wieku. Niemożliwe jest ich trwałe wyleczenie. Niewykryta nietolerancja pokarmowa może skutecznie zaburzać prawidłowe funkcjonowanie organizmu i powodować problemy nie tylko z wagą, pracą jelit, skórą, ale także z płodnością.

 

Nosi miano choroby cywilizacyjnej XXI wieku, jest to bowiem nie tylko problem zdrowotny, ale i ekonomiczny, szczególnie w krajach wysoko uprzemysłowionych. Eksperci przewidują, że w ciągu najbliższych 20 lat liczba chorych obejmie połowę populacji w Europie!

Czy uczulenie na niektóre składniki pokarmowe może być przyczyną zaburzenia płodności? Choć wydaje się to niemożliwe, to m.in. alergia IgG utajona może doprowadzić do przewlekłych stanów zapalnych organizmu w wyniku których, wytwarzają się cytokliny prozaplane (np. TNF- α) – w nadmiarze mogą zaburzać działanie hormonów płciowych i utrudnić tym samym poczęcie dziecka.

Czym są alergie?

Alergia to nadwrażliwość przy kontakcie z alergenami związana z działaniem układu odpornościowego. Mechanizmy leżące u podstaw nietolerancji pokarmowej są złożone i nie do końca poznane. U części pacjentów występują incydentalne łagodne reakcje alergiczne, u innych jest to długotrwała choroba wyniszczająca organizm.

Może też wystąpić rzadka, ale natychmiastowa i gwałtownie przebiegająca reakcja anafilaktyczna na alergen, na który pacjent jest szczególnie wrażliwy. Wstrząs anafilaktyczny prowadzący do nagłych zaburzeń układu naczyniowo-sercowego lub skurczu oskrzeli jest niespodziewany i równocześnie niezwykle niebezpieczny. Może mieć skutki śmiertelne. – tłumaczy dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, Dyr. ds. Rozwoju i Nauki Synevo.

 

Nie możesz zajść w ciążę? Problemu szukaj w układzie odpornościowym

Czym jest nadwrażliwość pokarmowa?

Nadwrażliwość pokarmowa to obiektywnie powtarzalne objawy, wywołane przez ekspozycję na określony bodziec, obecny w dawce tolerowanej przez zdrowe osoby. Występuje w postaciach alergicznej i niealergicznej, która może mieć podłoże farmakologiczne, metaboliczne lub toksyczne.

Z kolei nadwrażliwość alergiczna dzieli się na: IgE – zależną –  nadwrażliwość typu I, natychmiastowa i IgE – niezależną – nadwrażliwość typu II, III, IV.

Do najczęstszych alergii należą:

  • alergiczny nieżyt nosa,
  • alergiczne zapalenie spojówek,
  • astma oskrzelowa oraz wyprysk alergiczny.

Rzadziej występują alergie na jady owadów, leki i pokarmy, ale są one szczególnie niebezpieczne, ponieważ mogą prowadzić do reakcji anafilaktycznych. Wyróżniają się przede wszystkim użądlenie przez pszczoły i osy oraz nadwrażliwość na orzechy i orzeszki ziemne.

 

Skąd się biorą alergie?

Czynnikami powodującymi alergie są alergeny, czyli substancje wywołujące odpowiedź immunologiczną powstającą w wyniku nadwrażliwości immunologicznej.

Ze względu na to, że alergeny mogą wnikać do organizmu różnymi drogami, dzieli się je na:

  • wziewne (np. kurz, roztocze, sierść zwierząt, grzyby oraz sezonowo pyłki traw, drzew i innych roślin),
  • kontaktowe (np. substancje chemiczne, lateks),
  • pokarmowe (pochodzenia zwierzęcego i roślinnego),
  • iniekcyjne (jady owadów, leki podawane domięśniowo lub dożylnie).

Typy reakcji alergicznych i choroby z nimi związane

Wyróżnia się 4 typy reakcji alergicznych:

 Typ I – reakcja wczesna, anafilaktyczna

W tej postaci alergii występuje wzrost poziomu immunoglobulin IgE, które poprzez swoiste receptory są przyłączane do komórek układu odpornościowego, w tym komórek tucznych i bazofili. Proces ten rozpoczyna reakcję nadwrażliwości typu I. Ponowny kon­takt z alergenem powo­duje utrwa­le­nie tzw. „pamięci immu­no­lo­gicz­nej” i naraża na zaostrze­nie alergii. Po każdym kolejnym wniknięciu alergenu reakcja następuje bardzo szybko, już po kilkudziesięciu minutach i może prowadzić do niebezpiecznego dla życia wstrząsu anafilaktycznego.

Choroby związane z nadwrażliwością typu I:

  • katar sienny,
  • astma oskrzelowa,
  • atopowe zapalenie skóry,
  • alergie pokarmowe,
  • alergie na jady zwierząt.

Typ II – reakcja cytotoksyczna

Reakcja występuje od 20 minut do kilku godzin. Przyczyną mogą być pokarmy lub leki. Produkowane są przeciwciała typu IgM i IgG, które błęd­nie wiążą się z komór­kami orga­ni­zmu i powo­dują ich nisz­czenie, poprzez akty­wa­cję innych mecha­ni­zmów układu odpor­no­ścio­wego: układu dopeł­nia­cza, komó­rek NK i fago­cy­tów. Uszkodzenie komórek w tym procesie wywołuje proces zapalny.

Choroby związane z nadwrażliwością typu II:

  • przewlekła pokrzywka, reakcja poprzetoczeniowa,
  • choroba hemolityczna noworodków,
  • anemia hemolityczna.

Do tej grupy zalicza się także niektóre przypadki choroby pęcherzowej, tocznia, miastenię i nadczynność tarczycy.

Typ III – reakcja kompleksów immunologicznych

W tym typie nadwrażliwości produkowane prze­ciw­ciała IgG łączą się z anty­ge­nem two­rząc tzw. kom­pleksy immu­no­lo­giczne, które odkła­dają się w tkan­kach (np. w ner­kach) akty­wując układ dopeł­nia­cza. Powstałe kom­pleksy immu­no­lo­giczne pobu­dzają neu­tro­file i płytki krwi, które groma­dząc się uszka­dzają ota­cza­jącą tkankę. Objawy występują po kilku godzinach od kontaktu z alergenem.

Choroby związane z nadwrażliwością typu III:

  • guzkowe zapalenie tętnic,
  • reumatoidalne zapalenie stawów,
  • toczeń układowy,
  • kłębuszkowe zapalenie nerek,
  • liszaj układowy.

Do tej grupy alergii zalicza się także alergie pokarmowe IgG – zależne.

Typ IV – reakcja komórkowa, opóźniona

Uczu­le­nie nastę­puje naj­czę­ściej w wyniku dłu­go­trwa­łego kon­taktu z anty­ge­nem, np. prze­wle­kłe przyj­mo­wa­nie leków, nosze­nie zegarka czy biżu­te­rii z niklem, prze­wle­kłe infek­cje. W wyniku zetknię­cia z anty­ge­nem pobu­dzane są lim­fo­cyty T oraz monocyty i makrofagi. Reakcja występuje po 2-3 dniach od narażenia na antygen i zależy od wydzielania przez limfocyty cytokin, małych cząsteczek biorących udział m.in. w regulacji odporności i przekazywaniu informacji miedzy komórkami. Ta postać nadwrażliwości ma różny obraz kliniczny zwykle ujawniający się jako zmiany skórne.

Choroby związane z nadwrażliwością typu IV:

  • alergiczny wyprysk kontaktowy,
  • alergie na leki,
  • alergie na metale,
  • alergie zawodowe,
  • niewielki odsetek alergii pokarmowych (zwłaszcza alergie na mleko krowie, soję i ryż).

 Dr Makowska: Są lekarze, dla których niepłodność to wymysły rozhisteryzowanych pacjentek

 Nietolerancja pokarmowa – co to jest, najczęstsze objawy?

 Nietolerancja pokarmowa jest niepożądaną reakcją na pokarmy, a dokładniej na białka, które organizm rozpoznaje jako obce. Zaburzenia trawienia i funkcji bariery jelitowej powodują, że układ odpornościowy staje się „przeładowany” obecnością białek pokarmowych. W tych warunkach dochodzi do nadmiernej odpowiedzi odpornościowej z wytworzeniem dużej ilości przeciwciał IgG. Taką reakcję nazywamy nadwrażliwością pokarmową typu III lub potocznie nietolerancją pokarmową. – wyjaśnia dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska, Dyr. ds. Rozwoju i Nauki Synevo.

 Objawy nietolerancji pokarmowej mogą być różnorodne i obejmować różne układy:

– Układ pokarmowy: wzdęcia, zaparcia, biegunki, kolki, skurcze, uczucie pełności, nudności, refluks, wymioty, zapalenie jelit, zespół złego wchłaniania, zespół jelita drażliwego;

– Skóra: pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, trądzik, łuszczyca, suchość skóry, świąd skóry, wypryski,

 – Układ nerwowy: migreny, bóle głowy, zaburzenia koncentracji, depresje, lęki, zespół przewlekłego zmęczenia, nadmierne pobudzenie, bezsenność, autyzm, ADHD,

– Układ endokrynny: nadwaga i otyłość, stłuszczenie wątroby, zatrzymywanie wody, obrzęki, insulinooporność, cukrzyca, zaburzenia płodności, hiperkortyzolemia, hiperprolaktynemia, niedoczynność lub nadczynność tarczycy, zespół napięcia przedmiesiączkowego,

– Układ oddechowy: astma, nieżyt nosa, zapalenie zatok, częste infekcje,

– Układ mięśniowo – szkieletowy: zapalenie stawów, bóle stawów, osłabienie i bóle mięśni, fibromialgia.

Jak wyjaśnia nasza ekspertka, dr n. med. Iwona Kozak-Michałowska – W diagnostyce chorób alergicznych wykorzystywane są testy in vivo (testy skórne, płatkowe, próby prowokacji i inne) oraz testy in vitro – eozynofilia, całkowity poziom immunoglobuliny IgE oraz alergenowo swoiste przeciwciała IgE, przeciwciała IgG (szczególnie w nadwrażliwości pokarmowej), tryptaza, test aktywacji bazofilów BAT, test transformacji limfocytów LTT, antygen CD69, cytokiny, ocena cytotoksyczności.

 Niektóre składniki pokarmowe i dodatki do żywności są odpowiedzialne za najczęściej występujące niepożądane objawy ze strony przewodu pokarmowego. Nadwrażliwość pokarmowa może być spowodowana udziałem mechanizmów immunologicznych, ale nie zawsze ma to miejsce. W pierwszym przypadku mówi się o alergii pokarmowej, natomiast wszystkie pozostałe reakcje określane są mianem niealergicznej nadwrażliwości pokarmowej albo nazywane są nietolerancją pokarmową.

Głównym przykładem nieimmunologicznej reakcji na pokarm jest nietolerancja laktozy powodująca objawy ze strony przewodu pokarmowego (takie jak wzdęcia, kurczowe bóle brzucha, biegunka). Proponowane obecnie w szerokim zakresie testy na nietolerancję pokarmową IgG-zależną pozwalają na wyeliminowanie produktów spożywczych wywołujących niepożądane objawy i wskazują artykuły dobrze tolerowane.

O tym, jak badania należy wykonać, aby wykryć nietolerancję pokarmową, tutaj: Jak zdiagnozować nietolerancję pokarmową i alergię? Niezbędne badania i testy

 

Materiały ze śniadania prasowego Synevo

 POLECAMY TAKŻE

Nie możesz zajść w ciążę? Te pasożyty mogą uniemożliwiać zapłodnienie

 


Polonistka, redaktorka i korektorka językowa. Specjalizuje się w artykułach z obszarów tematycznych: Ciąża, Dziecko, Pielęgnacja Dziecka, Rozwój Dziecka, a także Starania o ciążę, Niepłodność. Od 10 lat tworzy materiały edukacyjne do internetu. Pisała m.in. dla serwisów Rankomat.pl, Allegro.pl, 2Drink.pl, Naoko-store.pl, Skincarelovers.pl, Szafawpigulce.pl. Kontakt: agnieszka.banasiak@brubenpolska.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *