Dlaczego noworodek powinien otrzymać witaminę K po porodzie?

Witamina K podana noworodkowi po porodzie to jedyna znana i skuteczna profilaktyka choroby krwotocznej. Jednorazowa dawka podana najczęściej domięśniowo zapewni prawidłowe funkcjonowanie układu krzepnięcia. Konsekwencją odmowy podania dziecku witaminy K po narodzeniu może być nawet zagrożenie życia.

Kiedy i jak podaje się witaminę K noworodkowi?

Witaminę K podaje się noworodkowi do 5 godzin po urodzeniu w celach profilaktycznych, aby uniknąć choroby krwotocznej. Istnieją dwa sposoby podania witaminy K: doustnie i domięśniowo (w formie zastrzyku).  

Pierwszy sposób – doustny – wiąże się z większym ryzykiem. Noworodek może ulać lub zwymiotować (co się często zdarza), a wtedy należy ponownie podać dawkę witaminy K. Stąd przez lekarzy preferowana jest metoda domięśniowa.

Doustne podanie witaminy K następuje, gdy rodzice nie wyrażają zgody na zastrzyk. Droga doustna nie jest wskazana, gdy dziecko urodzi się przedwcześnie, ma zaburzenia wchłaniania jelitowego, cholestazę, a także gdy matka otrzymała leki, które wchodzą w interakcję z metabolizmem witaminy K.

Witamina K dla noworodka – dlaczego potrzebna?

Podanie witaminy K po porodzie spełnia funkcję prewencyjną – ma uchronić dziecko przed groźną chorobą krwotoczną. Jeszcze w życiu płodowym niemożliwa jest tak duża absorbcja witaminy K przez łożysko. Po porodzie natomiast układ pokarmowy dziecka nie jest dostatecznie rozwinięty, jelita są jałowe i niedojrzałe, a tym samym flora bakteryjna nie może produkować wystarczającej ilości witaminy K.

Witamina K nie przenika z mlekiem matki w ilościach, jakie są niezbędne noworodkowi w celu uniknięcia choroby krwotocznej.

Witamina K spełnia istotne funkcje w układzie krzepnięcia. Zapewnia elastyczność naczyń krwionośnych, reguluje parametry krzepnięcia i krwawienia.

Choroba krwotoczna (VKDB) wywołana jest niedoborem witaminy K. Ma bardzo poważne konsekwencje: w najgorszych przypadku może wywołać krwawienie do narządów wewnętrznych oraz śródczaszkowych do mózgu, które mogą prowadzić do uszkodzenia mózgu, a nawet śmierci. Objawy choroby krwotocznej to:

• Krwawe wymioty (mogą być też czarne),
• Smoliste stolce,
• Krwawienie z kikuta pępowiny,
• Krwawienia z płuc,

Istnieją trzy postacie choroby krwotocznej u noworodków: wczesna, klasyczna i późna. Wczesna choroba krwotoczna ujawnia się już w pierwszej dobie życia. Klasyczna choroba krwotoczna pojawia się między 2. a. 7 dobą życia dziecka. Występuje najczęściej, gdy kobieta karmi dziecko wyłącznie piersią, a noworodkowi nie jest suplementowana witamina K. Późna choroba krwotoczna może wystąpić między 2. a 26. tygodniem życia dziecka, choć zazwyczaj jest to odnotowuje się ją między 2. a 8. tygodniem.

Objawy choroby krwotocznej pojawiają się późno, gdyż przebiega w utajony sposób. Gdy jednak już się ujawni, to stan dziecka jest zazwyczaj bardzo poważny.

Przeczytaj także: Położna radzi: Witamina D – jak podawać, gdy dziecko karmione jest piersią, a jak gdy mlekiem mieszanym?

Jak długo podawać witaminę K niemowlęciu?

Sugerowane jest, aby dodatkowo suplementować dziecku witaminę K do 12. tygodni po urodzeniu w przypadku, gdy karmione jest wyłącznie mlekiem matki. Kobiecy pokarm nie pokrywa zapotrzebowania na witaminę K u niemowlęcia.

Dzieciom karmionym mlekiem modyfikowanym wystarczy jednorazowa dawka witaminy K podana zaraz po porodzie. Nie ma konieczności dalszej suplementacji.

U starszych dzieci bakterie w jelicie grubym produkują nawet 75% witaminy K potrzebnej do pokrycia zapotrzebowania. Pozostała ilość łatwo dostarczyć w jedzeniu, m.in. w produktach odzwierzęcych (jajka, mięso, sery) oraz w niektórych warzywach (brokuły, jarmuż, szpinak, natka pietruszki, kapusta włoska, szparagi, rukola, sałata)

Czy rodzice mogą odmówić podania dziecku witaminy K po porodzie?

Rodzice wyrażają zgodę na wszelkie zabiegi i leczenie dziecka w szpitalu, więc mogą nie wyrazić zgody na podanie witaminy K od razu po porodzie. Lekarze powinni natomiast jasno poinformować rodziców o możliwych zagrożeniach, wynikających z braku podaży witaminy K.

Prewencyjne podanie witaminy K dziecku po narodzeniu oraz suplementacja do 3. miesiąca u dzieci karmionych piersią to jedyny sposób na profilaktykę zachorowania na chorobę krwotoczną.

Chcąc kontrolować układ krzepnięcia u dziecka, któremu nie podano witaminy K po urodzeniu, należałoby co 30 minut wykonywać badanie krwi, co wiążę się z licznymi nakłuciami.

PODSUMOWANIE

1. Witamina K jest podawana noworodkowi do 5 godzin po narodzeniu.
2. Rodzice muszą wyrazić zgodę na podanie dziecku witaminy K po porodzie.
3. Witaminę K podaje się w celach prewencyjnych, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie układu krzepnięcia i uniknąć choroby krwotocznej.
4. Istnieją dwa sposoby podania witaminy K noworodkowi: doustnie i domięśniowo. Ta druga metoda jest skuteczniejsza i preferowana przez lekarzy.
5. Dzieci karmione wyłącznie piersią powinny otrzymywać witaminę K dodatkowo, do czasu ukończenia 3. miesiąca życia.
6. Podanie witaminy K to jedyny znany i skuteczny sposób, aby uniknąć groźnych chorób spowodowanych nieprawidłowościami układu krzepnięcia, m.in. wylewu krwi do narządów wewnętrznych, śródczaszkowych do mózgu, których konsekwencją może być nawet śmierć.

Wsparcie merytoryczne: Położna Charlotte, www.poloznacharlotte.pl. Od ponad 20 lat położna. Zajmuje się edukacją rodziców w zakresie porodu, laktacji i pielęgnacji niemowlęcia. Przez lata pracowała nad podniesieniem standardów opieki położnej nad kobietą w ciąży, matką i dzieckiem w Polsce. Instruktor chustonoszenia.

POLECAMY TAKŻE:

Przewijanie noworodka – instruktaż krok po kroku

Agnieszka Woźniak

Redaktorka i korektorka językowa. Pisze od kiedy pamięta, a w międzyczasie zajmuje się tropieniem zagubionych przecinków i poprawianiem błędów ortograficznych