Od 1 lipca pacjentki chorujące na endometriozę mają szansę na uzyskanie pogłębionej diagnostyki w wyspecjalizowanych ośrodkach. Ministerstwo Zdrowia stworzyło program, dzięki którym kobiety będą miały szybszy i pełniejszy dostęp do specjalistów oraz kompleksowego leczenia choroby.
Endometrioza dotyka co 10 kobietę w wieku rozrodczym, a cierpi na nią nawet 30% kobiet niepłodnych. Średni czas diagnozy choroby to 8-10 lat. Bolesne miesiączki i czas owulacji, zmęczenie, bolesne stosunki, chroniczny ból miednicy, zaburzenia pracy jelit i pęcherza, zrosty i torbiele endometrialne to główne, ale niejedyne objawy, z jakimi muszą się mierzyć endo-kobiety.
Rządowy program leczenia endometriozy
Kompleksowy program leczenia endometriozy wszedł w życie 1 lipca 2025 r. Pacjentki skorzystają ze specjalistycznego leczenia bezpłatnie, dzięki finansowaniu terapii z budżetu NFZ. Wystarczy ubezpieczenie w ramach Funduszu.
Kompleksowy program leczenia endometriozy będzie prowadzony w kilku wysokospecjalistycznych ośrodkach w Polsce. Do rozpoczęcia w nich leczenia pacjentki będą musiały przedstawić skierowanie wystawione przez lekarza ginekologa.
W centrach pacjentki wymagające skomplikowanych zabiegów z powodu choroby będą mogły wykonać pogłębioną diagnostykę, w tym specjalistyczne badania USG, które kwalifikują do leczenia operacyjnego.
Kobiety z mniej zaawansowaną endometriozą otrzymają dedykowane im rozwiązania, by mogły uzyskać właściwą opiekę – Ministerstwo Zdrowia pracuje nad programem skierowanym do tej grupy pacjentek, które aktualnie z pierwszymi objawami trafiają do poradni ginekologiczno-położniczych i w nich przechodzą diagnostykę i otrzymują leczenie hormonalne.
SPRAWDŹ LISTĘ OŚRODKÓW, KTÓRE LECZĄ ZAAWANSOWANĄ ENDOMETRIOZĘ NA NFZ:
- Szpital Uniwersytecki w Krakowie,
- Opolskie Centrum Onkologii im. prof. T. Koszarowskiego,
- Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Lublinie,
- Katowickie Centrum Onkologii,
- Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie,
- Szpitale Pomorskie w Gdyni sp. z o.o.,
- Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi,
- Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu.
Źródło: nfz.gov.pl
6 ważnych aspektów dotyczących leczenia endometriozy
24 lipca 2025 r. odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Kobiet „Endometrioza a obecna sytuacja pacjentek w Polsce”. Sześciu specjalistów z różnych ośrodków medycznych przygotowało prelekcje mające na celu lepsze zrozumienie tematu tej trudnej choroby.
Na spotkaniu wiedzą podzielili się:
- prof. dr hab. Ewa Wender- Ożegowska, Konsultant Krajowa w dziedzinie położnictwie i ginekologii, Kierownik Katedry Medycyny Perinatalnej i Kliniki Rozrodczości Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, z wykładem „Endometrioza- skala problemu zdrowotnego w Polsce i na świecie”.
- dr n. med. Piotr Olcha, z Kliniki Ginekologii i Endokrynologii Ginekologicznej UM Lublin 1, w Wojskowym Szpitalu Klinicznym w Lublinie (Centrum Diagnostyki i Leczenia Endometriozy) z wykładem „Znaczenie Wysokoprofilowych Centrów Diagnostyki i Leczenia Endometriozy w terapii niepłodności małżeńskiej”.
- dr n. med. Magdalena Kocot-Kępska, z Zakładu Badania i Leczenia Bólu Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, z wykładem „Pacjentka z endometriozą w poradni leczenia bólu – rola postępowania multimodalnego”.
- prof. dr hab. n. med. Tomasz Paszkowski, z III Katedra i Klinika Ginekologii UMLUB, z wykładem „Terapia endometriozy jako strategia długoterminowa i personalizowana”.
- lek. Daniel Kurczyński, kierownik Bloku Operacyjnego w Katowickim Centrum Onkologii, z wykładem „Chirurgia robotyczna w leczeniu endometriozy zaawansowanej – kiedy operacja może odmienić życie”.
- Lucyna Jaworska-Wojtas, założycielka Fundacji Pokonać Endometriozę, z wykładem „Od ciszy do dialogu. Doświadczenie organizacji pacjenckiej w poprawie sytuacji pacjentek z endometriozą”.
Całość posiedzenia dostępna jest TUTAJ [KLIK], a dostęp do poszczególnych prezentacji następuje poprzez kliknięcie na aktywny link z tytułem wykładu.
Endometrioza – choroba, z którą ciężko żyć
Szacuje się, że endometrioza dotyka około 10% kobiet w wieku rozrodczym – czyli ok. 190 milionów kobiet na całym świecie. W samej Polsce jest ich ok. 1-2 miliony. Brak oficjalnych rejestrów pacjentek z endometriozą powoduje problemy w precyzyjnym określeniem częstotliwości występowania choroby. Mimo jej powszechności, nadal pozostaje chorobą niedostatecznie rozpoznaną i często marginalizowaną.
U kobiet z niepłodnością częstotliwość występowania endometriozy wynosi nawet 30–50%. Objawy mogą pojawić się nawet we wczesnym wieku dojrzewania, ale do tej pory ścieżka diagnostyczna wynosiła nawet 8-10 lat.
Jak podkreśla prof. dr hab. Ewa Wender-Ożegowska, konsultant krajowa w dziedzinie położnictwie i ginekologii: „W 2024 r. liczba hospitalizacji i wizyt ambulatoryjnych z powodu endometriozy wzrosła o ok. 18% w porównaniu do 2023 r. W grupie wiekowej 19–35 lat pacjentki stanowią aż 83% przypadków; szczególnie młode kobiety (19–25 lat) trafiają na wizyty z powodu bolesnych miesiączek.”
Prof. Wender-Ożegowska wskazuje również na ważny aspekt problemów rozrodczych związanych z występowaniem endometriozy. Jak wskazują badania wśród kobiet z endometriozą 30-50% ma problemy z płodnością, a wśród kobiet z niepłodnością 25-50% choruje na endometriozę.
Kobiety cierpiące na endometriozę mają aż o połowę niższą szansę na urodzenie pierwszego dziecka w porównaniu do kobiet bez tej choroby; luka ta z czasem narasta, co potwierdza konieczność szybszej diagnostyki, powtarza prof. Wender-Ożegowska.
“Jeśli chodzi o kobiety w wieku rozrodczym, endometrioza dotyczy około 10 proc. z nich. Duża część z tych kobiet, poza szeregiem dolegliwości bólowych, cierpi na niepłodność. W Polsce, ale też w wielu innych krajach, czas pomiędzy pierwszymi objawami a postawieniem rozpoznania, nadal jest dosyć długi. Nierzadko rozpoznanie było opóźniane także z powodu niewystarczających kwalifikacji lekarzy, którzy się tym problemem zajmowali. W 2023 r. z danych NFZ wynika, że wzrost wizyt ambulatoryjnych, jak i hospitalizacji z powodu endometriozy wzrósł o 18 proc. To pokazuje, że nagłośnienie problemu spowodował, że pacjentki częściej zgłaszają się z problemem do lekarzy. Oczywiście, część pacjentek, która zgłasza się do lekarzy z powodu bolesnych miesiączek nie ma potwierdzenia tego schorzenia” – mówiła prof. Wender-Ożegowska.
Test EndoRNA
Obecnie trwa program pilotażowy nad testem EndoRNA. Test ma być alternatywą dla tych kobiet, które chcą mieć pewność czy chorują na endometriozę, a chciałaby uniknąć operacji w szpitalu. Do programu zostało włączonych na ten moment ponad 200 pacjentek, docelowo ma być 500.
Na czym polega badanie?
Pacjentce w gabinecie ginekologicznym pobierany jest fragment błony śluzowej (endometrium). Cała procedura pobrania jest małoinwazyjna, trwa kilka minut i przypomina cytologię, co pozwala pacjentce na powrót do codziennych aktywności zaraz po pobraniu. Ważne, by próbka była pobrana w drugiej fazie cyklu, między 14 a 27 dniem cyklu (w założeniu, że trwa on 28 dni).
Kolejne kroki w diagnostyce z wykorzystaniem testy EndoRNA, opisane są na stronie Agencji Badań Medycznych następująco:
„Następnie próbka endometrium zostaje przekazana do laboratorium diagnostycznego, gdzie wykonywane jest badanie za pomocą reakcji PCR. W laboratorium oznacza się poziom ekspresji markera, czyli mRNA genu kodującego białko fukozylotransferazę 4 (FUT4). Ekspresja FUT4 jest znacząco podwyższona w komórkach endometrium pacjentek z endometriozą w porównaniu do endometrium pacjentek zdrowych. Wysoki poziom ekspresji FUT4 koreluje ze stanem klinicznym – endometriozą. Pacjentka uzyskuje wynik testu już po kilku dniach.”
Prof. Wender-Ożegowska przypomina, że w 2023 roku WHO oficjalnie uznało endometriozę za chorobę istotną z punktu widzenia zdrowia publicznego, wzywając rządy do wzmocnienia działań w zakresie diagnostyki, leczenia i edukacji społecznej.
Źródła:
https://orka.sejm.gov.pl/opinie10.nsf/nazwa/1070_20250724/$file/1070_20250724.pdf
https://endometrioza.abm.gov.pl/end/o-badaniu/test-endorna/2802,Test-EndoRNA.html
https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/pakiet-zarzadzen-od-nfz-leczenie-endometriozy-nowosci-w-programie-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-badania-genetyczne-i-poz,8795.html
http://nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/aktualnosci/aktualnosci_centrali/bks/osrodki_ktore_lecza_endometrioze_na_nfz.png
Fot. Pexels.com/cottonbro studio
Dodaj komentarz