Oligospermia – lub inaczej oligozoospermia, to obniżona liczba plemników w męskim nasieniu, i jedna z częstszych przyczyn męskiej niepłodności. Jak zwiększyć szanse na zapłodnienie przy braku plemników? Kiedy mówimy o oligospermii stałej, a kiedy odwracalnej? Czym jest oligozoospermia idiopatyczna?
Oligospermia, czyli obniżona liczba plemników w nasieniu, jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń dotykających mężczyzn, którzy mają problem z zapłodnieniem. Przyjmuje się, że o oligospermii można mówić, gdy w 1 mililitrze nasienia jest mniej niż 15 milionów plemników.
Oligospermia może mieć kilka przyczyn, min. zaburzenia procesu spermatogenezy, czyli produkcji plemników, niedrożność przewodów wyprowadzających nasienie, schorzenia endokrynologiczne czy żylaki powrózka nasiennego. Bywa jednak, że przyczyn oligospermii nie da się ustalić, a powyższe zostały wykluczone – wówczas medycyna mówi o oligospermii idiopatycznej, czyli o nieustalonym podłożu.
Warto wiedzieć, że oligospermia nie zawsze jest stanem stałym i zazwyczaj – przy dobrym leczeniu i odpowiednim stylu życia, diecie i suplementacji, ma charakter przejściowy.
Oligospermia – diagnostyka
Aby zdiagnozować oligospermię, konieczne jest badania nasienia, czyli wykonanie seminogramu. To zresztą podstawowe badanie, które powinien wykonać każdy mężczyzna starający się z partnerką o dziecko, a ich starania po roku nie przynoszą rezultatu.
– Osłabienie męskiego potencjału rozrodczego bywa często nierozpoznane przez długi czas, a staje się problemem, gdy ciąża nie pojawia się w akceptowalnym czasie. Wiemy, że 85% mężczyzn z prawidłowym nasieniem osiągnie ciążę u zdrowej partnerki do 12 miesięcy współżycia. U mężczyzn hypofertylnych, czyli o osłabionym potencjale rozrodczym, jedynie 30% partnerek zajdzie w ciążę, a wtedy okres oczekiwania należy wydłużyć do 2 lat – mówi dr. n med. Artur Pietrusa, specjalista androlog.
Podczas badania nasienia sprawdza się nie tylko liczbę plemników, ale także: objętość ejakulatu, kwasowość, ruchliwość plemników, prawidłową budowę, żywotność oraz krwinki białe.
Jeśli wyniki będą niejednoznaczne, androlog może zlecić dodatkowe badania pozwalające na dokładną diagnozę. Mężczyzna może zatem dostać skierowanie na diagnostykę endokrynologiczną, czyli badania hormonów: FSH, LH, prolaktyny i testosteronu.
WAŻNE: Jeśli starania nie przynoszą efektu, diagnostykę powinni rozpocząć oboje partnerzy – kobieta i mężczyzna, tylko w ten sposób możliwe będzie szybkie zdiagnozowanie przyczyn braku ciąży, a w przypadku przyczyn wykrytych po obu stronach – skuteczne dostosowanie najlepszej drogi leczenia.
Oligospermia – rodzaje
Oligospermia może mieć kilka stopni i można podzielić ją na:
- łagodną (10-15mln plemników/ml),
- umiarkowaną (5-10 mln plemników/ml),
- ciężką (0-5 mln plemników/ml),
- kryptozoospermię (gdy w nasieniu obecne są tylko nieliczne plemniki),
- azoospermię – najcięższą formę oligospermii ze względu na całkowity brak plemników w nasieniu.
Przyczyny oligospermii
Do przyczyn obniżonej liczby plemników w nasieniu zalicza się głównie zaburzenia spermatogenezy i niedrożność nasieniowodów. Zaburzenia produkcji plemników mogą być spowodowane zarówno schorzeniami na tle endokrynologicznym (hormonalnym), m.in.: hipergonadotropowy hipogonadyzm, izolowany niedobór gonadotropin czy zespoły genetyczne, np. zespół Klinefeltera.
Czynnikami, które negatywnie wpływają na tkankę jądrową, mogą być także wnętrostwo czy żylaki powrózka nasiennego, ale także infekcje (świnka i zapalenie jąder) oraz szeroko pojęty niewłaściwy styl życia, na który składają się m.in. używki (alkohol, papierosy, substancje toksyczne), przegrzewanie jąder, niektóre leki (np. sterydy anaboliczne stosowane przez mężczyzn uprawiających sporty wyczynowe).
Jeśli problem oligospermii leży po stronie nasieniowodów, przyczyn można szukać między innymi w niedrożności najądrza lub przewodu wytryskowego, zmianach pozapalnych, powikłaniach po operacji przepukliny pachwinowej. Podczas dokładniejszej diagnostyki może się okazać, że przyczyną są torbiele nasieniowodu czy przerost pęcherzyków pachwinowych.
Niestety – w wielu przypadkach stwierdzenia oligospermii, przyczyn schorzenia nie da się ustalić, a oligospermia idiopatyczna jest najczęstszą formą męskiej niepłodności.
Oligospermia idiopatyczna – leczenie
Bardzo duże znaczenie w leczeniu oligospermii idiopatycznej mają czynniki zewnętrzne i zmiana stylu życia. Choć dla wielu niepłodnych par rady w stylu: zdrowo się odżywiaj, nie pij, nie pal i uprawiaj sport – nie pomagają uwierzyć w sukces starań, to wiele badań pokazuje, a androlodzy to potwierdzają, że odpowiedni sposób żywienia, suplementacji, a także odpowiednia ilość aktywności fizycznej mogą skutecznie wpłynąć na poprawę nie tylko jakości plemników, ale także na zwiększenie ich liczby.
– Wpływ diety na poprawę męskiej potencji jest bardzo duży. To, co jemy, jest istotnym czynnikiem warunkującym stan naszego organizmu, w tym również płodności. Dieta przyszłego ojca powinna być bogata w cynk, selen, magnez oraz witaminy E i C. Dlatego ważne jest systematyczne i długotrwałe podawanie preparatów bogatych w witaminy i minerały niezbędne do poprawy jakości nasienia – przekonuje dr Pietrusa.
Oligospermia – jakie suplementy na męską niepłodność
Kupując suplementy diety, należy skupić się na samym składzie produktów i zwrócić uwagę na takie substancje jak: L-karnityna, L-arginina, cynk, witamina E, glutation, selen, koenzym Q. Poprawiają one parametry nasienia, m.in.: objętość ejakulatu, koncentrację, ruchliwość oraz morfologię plemników. Ogromne znaczenie w działaniu tych substancji ma ich udział w mechanizmie stresu oksydacyjnego spowodowanego zachwianiem stabilności pomiędzy reaktywnymi formami tlenu (ang. reactive oxygen species, ROS), a systemem wewnątrzustrojowego ich neutralizowania. Nadmiar ROS oddziałuje na plemniki, a ponieważ ich błona komórkowa zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe ulegające procesowi utleniania, to w efekcie dochodzi do:
- utraty szczelności błony komórkowej
- inaktywacji homeostazy komórki
- uszkodzenia struktury DNA
- apoptozy komórki (programowej śmierci)
Efekt pojawia się w postaci zmniejszonej ilości, zaburzonej morfologii i ruchliwości plemników. Ocenia się, że 25% niepłodnych mężczyzn ma podwyższony poziom ROS.
Niepłodność to wspólny problem
Problem z poczęciem dziecka ma w Polsce już co piąta para, a niepłodność od dawna uznana jest przez WHO za chorobę społeczną. Choć wokół diagnostyki i leczenia niepłodności, zwłaszcza metodą in vitro, wciąż jest sporo kontrowersji, oraz „zawstydzenia” ze strony samych pacjentów, z roku na rok zwiększa się świadomość na temat profilaktyki oraz samego postępowania w sytuacji zdiagnozowanej niepłodności. I bardzo dobrze, ponieważ niepłodność – choć choroba przewlekła, jest odwracalna i uleczalna. Wymaga to jednak od pary wspólnego przebadania się i podjęcia odpowiednich kroków. Pamiętać o tym powinni szczególnie mężczyźni.
WAŻNE: Podejmowanie kroków leczenia lub szukania przyczyny braku ciąży tylko przez kobietę, bez zaangażowania partnera, może okazać się stratą cennego czasu. Badanie nasienia to absolutnie podstawowe i obowiązkowe badanie, któremu muszą poddać się mężczyźni. Jak pokazują statystyki, przyczyny niepłodności leżą dziś niemal w równym stopniu po kobiecej i po męskiej stronie.
Polecamy: PORADNIK ANDROLOGICZNY DLA MĘŻCZYZN – 13 pytań na temat męskiej niepłodności [POBIERZ DARMOWY E-BOOK]
Dodaj komentarz