Prawidłowe zaplanowanie badań jest kluczowe przy diagnostyce niepłodności, ponieważ różne testy najlepiej wykonywać w konkretnych dniach cyklu miesiączkowego. Wybór odpowiedniego momentu zwiększa dokładność wyników i pomaga lekarzom w postawieniu trafnej diagnozy. Dr Estera Kłosowicz, specjalista ginekologii i położnictwa, tłumaczy, kiedy wykonać badanie FSH, prolaktynę i inne niezbędne testy do określenia płodności.
Diagnostyka niepłodności to proces obejmujący kobietę i mężczyznę.
Każde badanie ma swój odpowiedni moment – od tego zależy jego wiarygodność.
Dla kobiety
Badania hormonalne w określonym dniu cyklu:
- 2–5 dzień cyklu – podstawowa ocena funkcji jajników:
- FSH – jeśli zbyt wysokie, może oznaczać obniżoną rezerwę jajnikową.
- LH – istotny stosunek LH/FSH (np. zaburzony w PCOS).
- Estradiol (E2) – informuje, czy jajniki prawidłowo zaczynają pracę.
- Prolaktyna, TSH, fT4 – zaburzenia mogą blokować owulację.
- Testosteron całkowity + SHBG, DHEAS, kortyzol – ocena równowagi androgenowej i pracy nadnerczy.
- ok. 10–12 dzień cyklu – ocena owulacji w USG, estradiol, czasem dodatkowo LH.
- 21–23 dzień cyklu (ok. 7 dni po owulacji) – progesteron.
To jedyny wiarygodny sposób, by potwierdzić, czy owulacja naprawdę wystąpiła.
AMH (hormon antymüllerowski) – można oznaczyć w dowolnym dniu cyklu. To najlepszy marker rezerwy jajnikowej, czyli „ile komórek jajowych jeszcze zostało”.
USG ginekologiczne / monitoring owulacji – pozwala ocenić liczbę pęcherzyków antralnych (AFC), endometrium i ewentualne przeszkody (torbiele, mięśniaki, endometrioza).
Monitoring owulacji zwykle wymaga kilku wizyt w jednym cyklu.
Dla mężczyzny
Podstawowe badanie: seminogram (analiza nasienia)
- wykonywane po 3–5 dniach abstynencji seksualnej (ani krócej, ani dłużej),
- próbka powinna być oddana na miejscu, w specjalnym pomieszczeniu.
Ważne zasady przed badaniem:
- unikać alkoholu, gorących kąpieli, sauny min. 5 dni przed badaniem,
- nie wykonywać ciężkiego wysiłku fizycznego tuż przed,
- dobrze się wyspać.
UWAGA! Jeśli mężczyzna miał gorączkę (np. infekcja wirusowa, grypa) lub przyjmował antybiotyki – należy odczekać co najmniej 1 miesiąc. Dlaczego? Bo cykl produkcji plemników trwa około 72 dni i gorączka/antybiotyk może przejściowo obniżyć jakość nasienia.
Badania dodatkowe u mężczyzny (jeśli wskazane):
- hormony: testosteron, FSH, LH, estradiol, prolaktyna, TSH, kortyzol
- fragmentacja DNA plemników (SCSA), HBA, MAR test IgG
- posiew nasienia przy podejrzeniu infekcji.
Jak się przygotować?
Kobieta:
- badania krwi wykonuj rano, na czczo,
- pamiętaj o wpisaniu dnia cyklu,
- jeśli bierzesz leki hormonalne (np. na tarczycę, prolaktynę) – skonsultuj z lekarzem, czy przyjąć przed badaniem.
Mężczyzna:
- 3–5 dni abstynencji seksualnej,
- zero alkoholu i używek przed badaniem,
- minimum miesiąc przerwy od gorączki/antybiotyków,
- zadbaj o sen i unikaj stresu.
Dr Estera Kłosowicz – lekarz specjalista położnictwa i ginekologii, a także dietetyk kliniczny, androlog oraz dyplomowany lekarz Medycyny Estetycznej.Ukończyła Wydział Lekarski Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, zarówno na kierunku lekarskim, jak i dietetyce. W 2022 roku obroniła tytuł doktora nauk medycznych.
Na co dzień pomaga osobom zmagającym się z problemami płodności – kompleksowo, cierpliwie i z ogromnym zaangażowaniem. Zajmuje się szeroko pojętą endokrynologią ginekologiczną – od zaburzeń miesiączkowania, przez dobór antykoncepcji, po wsparcie hormonalne w okresie menopauzy. Od 2021 roku jest właścicielem prywatnego, specjalistycznego centrum medycznego EsterClinic w Jaworznie.
Autorka e-booka „Płodnościobook” – przewodnika dla par, które chcą lepiej zrozumieć swoją płodność i świadomie podejść do starań o dziecko. Dostępny tu: https://www.esterclinic.pl/produkt/ester-plodnosciobook/
Dodaj komentarz