Anemia w ciąży – stan związany z niedoborem żelaza lub witamin z grupy B. Jest ona często rozpoznawana u przyszłych mam ze względu na zmiany, które zachodzą w organizmie po zapłodnieniu. Anemia w ciąży może mieć negatywny wpływ na zdrowie kobiety i rozwijającego się płodu, dlatego wymaga wczesnego rozpoznania i odpowiedniego leczenia.

Anemia w ciąży – przyczyny

Anemia w ciąży, czyli niedokrwistość niedoborowa to stan, który charakteryzuje się zaburzeniami wytwarzania czerwonych krwinek (erytrocytów) z powodu niedostatecznej ilości substancji odżywczych potrzebnych do tego procesu. Mała liczba erytrocytów i niskie stężenie hemoglobiny powodują nieprawidłowe utlenienie tkanek. Anemia w ciąży może dotyczyć nawet 40% polskich kobiet.

Przyczyną anemii w ciąży jest za mała podaż żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12 w stosunku do potrzeb organizmu. Są to składniki niezbędne w procesie erytropoezy, czyli namnażania i różnicowania erytrocytów. U kobiet ciężarnych zapotrzebowanie jest większe, ponieważ wzrasta objętość krwi krążącej, a substancje odżywcze są transportowane także do rozwijającego się płodu i łożyska.

Przyczyny anemii w ciąży to:

nieprawidłowa dieta w ciąży,
zaburzenia wchłaniania,
silne wymioty,
hemoroidy i związane z nimi krwawienie z odbytu,
niedobór żelaza przed ciążą.

Za czynniki ryzyka anemii w ciąży uważa się: ciążę mnogą, przewlekłe choroby układu pokarmowego, wrodzone choroby krwi, zażywanie niektórych leków oraz palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu przed zajściem w ciążę.

Anemia w ciąży – objawy

W większości przypadków anemia w ciąży rozwija się powoli. Na początku pojawia się nadmierne zmęczenie, osłabienie, senność oraz bóle głowy. Skóra może stać się blada i przesuszona. Nie są to charakterystyczne dolegliwości, dlatego wiele kobiet myli je z fizjologicznymi objawami ciąży. Stają się one bardziej dokuczliwe, kiedy choroba jest na wyższym stopniu zaawansowania.

Objawy anemii w ciąży to:

osłabienie organizmu,
szybkie męczenie się i zmniejszona tolerancja wysiłku,
nadmierna senność,
bóle i zawroty głowy,
bladość skóry i błon śluzowych,
szorstka i sucha skóra,
pogorszenie stanu włosów i paznokci,
pękanie skóry w kącikach ust,
uczucie kołatania serca,
duszności,
bolesne skurcze mięśni,
zaburzenia czucia,
zaburzenia widzenia.

Polecamy: 10 niepokojących objawów w ciąży, które musisz skonsultować z lekarzem

Jak rozpoznać anemię w ciąży?

Diagnostyka anemii w ciąży opiera się na badaniach laboratoryjnych krwi. Kobieta, u której wystąpiły niepokojące objawy powinna zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub ginekologa w celu pobrania skierowania na morfologię krwi. Dostarcza ona między innymi takich informacji, jak: liczba erytrocytów, stężenie hemoglobiny, hematokryt. Lekarz może zlecić także ocenę poziomu żelaza i ferrytyny.

Anemia w ciąży jest rozpoznawana, kiedy stwierdza się obniżony poziom hemoglobiny – poniżej 11 g/dl (I trymestr ciąży) lub poniżej 10,5 g/dl (II i III trymestr ciąży). Inne nieprawidłowości to: niski hematokryt, niskie stężenie żelaza, nieprawidłowa objętość czerwonych krwinek.

Polecamy: Badania w ciąży. Kalendarz badań w ciąży – kiedy i jakie się wykonuje

Anemia w ciąży a dziecko

Anemia w ciąży nie pozostaje bez wpływu na płód. Żelazo, kwas foliowy i witaminy z grupy B są niezbędne dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego i całego organizmu dziecka. Ich niedobór przyczynia się do:

powstawania poważnych wad rozwojowych,
poronienia,
porodu przedwczesnego,
wewnątrzmacicznego obumarcia płodu,
opóźnionego rozwoju wewnątrzmacicznego płodu,
niskiej masy urodzeniowej.

Anemia w ciąży jest groźna dla rozwijającego się płodu. Z tego powodu niezmiernie ważne jest regularne wykonywanie badań, zdrowe odżywianie się i odpowiednie leczenie nieprawidłowości.

Jak leczyć anemię w ciąży?

Leczenie lekkiej i umiarkowanej anemii w ciąży nie wymaga hospitalizacji. Pobyt w szpitalu jest konieczny w przypadku zaawansowanej choroby. W większości przypadków kobietom zaleca się zmianę dotychczasowej diety oraz doustne przyjmowanie preparatów żelaza (120 mg dziennie) lub kwasu foliowego. Ważna jest także witamina C, która zwiększa wchłanialność substancji odżywczych. Ciężką anemię w ciąży leczy się poprzez przetoczenie krwi.

Anemia w ciąży – co jeść?

Najważniejszym elementem leczenia anemii w ciąży jest dieta. Powinna ona dostarczyć odpowiednią ilość żelaza (25–27 mg) i witamin z grupy B. Prawidłowe odżywianie się zapewnia prawidłowy przebieg ciąży oraz zdrowie matki i dziecka. Ogólne zasady zdrowego żywienia to:

spożywanie 4–5 posiłków dziennie w równych odstępach czasu,
zrezygnowanie z podjadania między posiłkami,
kaloryczność posiłków dostosowana do potrzeb organizmu,
spożywanie różnorodnych posiłków,
spożywanie dziennie: 4 porcji warzyw, 3 porcji owoców, 5 porcji produktów zbożowych, 3 porcji produktów mlecznych, 1 porcji mięsa lub ryb.
picie minimum 2,5 litra wody dziennie,
zastąpienie potraw smażonych daniami gotowanymi na parze, pieczonymi lub duszonymi.

W diecie kobiety, u której wystąpiła anemia w ciąży powinny znaleźć się produkty, które są bogatym źródłem żelaza i witamin z grupy B. Do jadłospisu warto włączyć: