Badania w ciąży – mają za zadanie ocenę rozwoju płodu, wczesne wykrycie nieprawidłowości i zapobieganie groźnym powikłaniom. Są one obowiązkowe i finansowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Podstawowe badania w ciąży opierają się na regularnych wizytach ginekologicznych, testach laboratoryjnych krwi i moczu oraz USG.
Pierwsze badania w ciąży
Pierwsza wizyta u ginekologa i badania w ciąży powinny odbyć się przed jej 10. tygodniem. Zwykle kobieta zgłasza się do placówki medycznej, kiedy pojawiają się wczesne objawy świadczące o zapłodnieniu, a wynik domowego lub laboratoryjnego testu ciążowego jest pozytywny. Następne kontrole odbywają się regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza i rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.
Pierwsze badania w ciąży obejmują USG, które potwierdza obecność zarodka w jamie macicy, cytologię, badanie piersi oraz pomiar ciśnienia tętniczego krwi i masy ciała. Następnie lekarz zbiera dokładny wywiad i wydaje skierowanie na:
- badanie ogólne moczu,
- morfologię krwi,
- poziom glukozy na czczo,
- grupę krwi i obecność czynnika Rh,
- przeciwciała przeciw antygenom krwinek czerwonych,
- badanie w kierunku zakażenia kiłą (VDRL).
Na tym etapie zalecane są także testy laboratoryjne w kierunku zakażenia wirusem HIV, zapalenia wątroby typu C i B, toksoplazmozy i różyczki. Kobieta powinna także udać się do stomatologa w celu określenia stanu jamy ustnej i uzębienia oraz ustalenia ewentualnego planu leczenia.
Badania w ciąży: 11-14 tydzień
Na kolejne badania ciężarna zgłasza się przed upływem 14. tygodnia. Są to USG płodu, ogólne badanie ginekologiczne (w tym pH pochwy), pomiar masy ciała i ciśnienia tętniczego krwi. Lekarz ocenia także wyniki zleconych wcześniej testów i na ich podstawie dokonuje oceny ryzyka ciążowego. W przypadku nieprawidłowości lub jakichkolwiek wątpliwości może zadecydować o ich powtórzeniu.
Dodatkowe badania, które można wykonać przed upływem 14. tygodnia to:
Test podwójny
Test przesiewowy w kierunku wykrycia wad rozwojowych płodu. Polega on na pomiarze we krwi ciężarnej stężenia białka PAPP-A i wolnej podjednostki beta-hCG (gonadotropiny kosmówkowej). To badanie w ciąży umożliwia określenie prawdopodobieństwa wystąpienia zespołu Downa, Patau i Edwardsa.
Badania w ciąży: 15-20 tydzień
Obowiązkowe badania między 15. a 20. tygodniem ciąży zgodnie z rekomendacją Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego to:
- wywiad lekarski i ogólne badanie ginekologiczne,
- ocena pH pochwy,
- pomiar masy ciała i ciśnienia krwi,
- badania laboratoryjne: morfologia, przeciwciała anty-Rh oraz badanie ogólne moczu.
Dodatkowym, zalecanym badaniem w ciąży między 15. a 20. tygodniem jest test potrójny. Ma ono na celu wczesne wykrycie u płodu ryzyka wad rozwojowych: zespołu Downa, Edwardsa, Turnera lub wad cewy nerwowej. Polega ono na określeniu poziomu wolnej podjednostki beta-hCG, całkowitej hCG, wolnego estriolu i alfa-fetoproteiny. Test jest całkowicie bezpieczny dla matki i dziecka.
Badania 21-26 tygodniu ciąży
Obowiązkowe badania na tym etapie, wykonywane u każdej ciężarnej to:
- ogólne badanie ginekologiczne,
- określenie pH wydzieliny z pochwy,
- pomiar masy ciała i ciśnienia tętniczego,
- badanie ultrasonograficzne i ocena czynności serca płodu (echo serca płodu),
- badanie ogólne moczu,
- testy laboratoryjne krwi: morfologia i krzywa cukrowa (badanie stężenia glukozy we krwi po doustnym obciążeniu glukozą)
Badania w ciąży 27-32 tydzień
Na tym etapie poza ogólnym badaniem ginekologicznym i pomiarem podstawowych parametrów życiowych, lekarz zleca:
- morfologię krwi,
- określenie przeciwciał odpornościowych,
- badanie ogólne moczu,
- badanie USG i ocenę czynności serca płodu.
Badania między 33. a 37. tygodniem ciąży
Badania w ciąży wykonywane między 33. a 37. tygodniem ciąży obejmują:
- ogólne badanie ginekologiczne i ocenę pH pochwy,
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi, masy ciała i ocena wymiarów pochwy,
- badanie piersi,
- badanie ogólne moczu,
- morfologia krwi.
Badania dodatkowe zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne to posiew bakteriologiczny pochwy w kierunku paciorkowców beta-hemolizujących, a także testy laboratoryjne krwi w kierunku HIV, zapalenia wątroby typu B i C oraz kiły u kobiet, które znajdują się w grupie ryzyka zakażenia.
Badania między 38. a 40. tygodniem ciąży
W 38. tygodniu ciąży kobieta powinna zgłosić się do lekarza w celu wykonania ogólnego badania ginekologicznego, oceny czynności serca płodu i pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Lekarz wystawia również skierowanie na badanie ogólne moczu.
40. tydzień ciąży to czas, kiedy kobieta zostaje skierowana na pierwsze badanie kardiotokograficzne (KTG). Może się ono odbyć wcześniej, jeżeli istnieje podejrzenie nieprawidłowości. Test pozwala na monitorowanie skurczów macicy oraz ruchów i pracy serca dziecka.
SPRAWDŹ: Jakie badania przed in vitro
