Skala APGAR – skala, która służy do oceny stanu noworodka w pierwszych minutach życia. Pod uwagę brane jest 5 parametrów: kolor skóry, puls, reakcja na bodźce, napięcie mięśni i oddech. Za każde z nich przydzielane są punkty. Dziecko może dostać maksymalnie 10, a minimalnie 0 punktów.
Czym jest skala APGAR?
Skala APGAR jest podstawowym narzędziem, które służy do oceny stanu noworodka. Jest to pierwsze badanie dziecka, przeprowadzane w pierwszych minutach życia, tuż po porodzie (siłami natury i poprzez cięcie cesarskie). Dzięki niej można szybko wykryć nieprawidłowości i podjąć niezbędne czynności medyczne. Oceny przy pomocy skali APGAR dokonuje się na sali porodowej, coraz częściej na piersi mamy, podczas kontaktu “skóra do skóry” (zgodnie ze standardami opieki okołoporodowej).
Zobacz: Rodzisz w 2019 r.? Są zmiany w standardach opieki okołoporodowej! Obowiązkowa szkoła rodzenia?
Po raz pierwszy skala APGAR została zaprezentowana w 1952 roku przez profesor Virginię Apgar. Nazwa, która pochodzi od nazwiska uczonej, jest także akronimem – poszczególne litery oznaczają kolejne badane parametry:
- A – appearance (kolor skóry),
- P – pulse (tętno),
- G – grimace (reakcja na bodźce),
- A – activity (napięcie mięśni),
- R – respiration (oddychanie).
Kiedy ocenia się noworodka skalą APGAR?
Badanie przy pomocy skali APGAR wykonywane jest w 1. minucie życia dziecka i powtarzane w 5. minucie życia. Dwa pomiary są w zupełności wystarczające, jeżeli noworodek jest w dobrym stanie.
Natomiast w przypadku noworodka w średnim lub ciężkim stanie, konieczne jest przeprowadzenie oceny w 1., 3., 5. i 10. minucie życia. Skala APGAR pozwala wówczas sprawdzić, czy stan dziecka poprawia się, czy ulega pogorszeniu.
Ocena noworodka według skali APGAR
Badanie noworodka według skali APGAR polega na ocenie 5 parametrów dziecka: oddechu, koloru skóry, czynności serca, napięcia mięśni reakcji na bodźce. Za każde z nich może on otrzymać 0, 1 lub 2 punkty.
Oceniany parametr | 0 punktów | 1 punkt | 2 punkty |
Kolor skóry | sinica | sinica obwodowa | różowy |
Czynność serca | tętno niewyczuwalne | poniżej 100 uderzeń na minutę | powyżej 100 uderzeń na minutę |
Oddech | brak | płytki i nieregularny oddech | głośny płacz |
Napięcie mięśni | brak, ciało jest wiotkie | obniżone, kończyny zgięte | prawidłowe, ruchy samodzielne |
Reakcja na bodźce | brak | grymas na twarzy, słabe poruszanie | kaszel, kichanie, płacz |
Kolor skóry
Kolor skóry noworodka świadczy o dotlenieniu organizmu. Jeżeli jest ono prawidłowe, całe ciało przyjmuje różową barwę. U wielu dzieci w pierwszej minucie występuje sinica obwodowa. Natomiast w przypadku niedotlenienia zasinione jest całe ciało. Oceny koloru skóry dokonuje się wzrokowo.
Czynność serca
Czynność serca podczas badania w skali APGAR badana jest przy pomocy fonendoskopu przyłożonego do klatki piersiowej dziecka. Osłuchiwanie nie powinno trwać krócej niż 30 sekund.
Oddech
Ocena czynności oddechowej noworodka polega na obserwowaniu ruchów klatki piersiowej dziecka oraz osłuchaniu płuc stetoskopem. Najwięcej punktów przyznawane jest za płacz, ponieważ świadczy on o dobrym upowietrznieniu i prawidłowym funkcjonowaniu płuc. Brak czynności oddechowej wymaga zastosowania oddechu zastępczego lub zaintubowania dziecka.
Napięcie mięśni
Skala APGAR ocenia także napięcie mięśni. U każdego dziecka jest ono nieco wzmożone, jednak jeżeli dziecko jest aktywne i wykonuje samodzielne ruchy, otrzymuje maksymalną liczbę punktów.
Reakcja na bodźce
Reakcja na bodźce u noworodka jest badana dwuetapowo. W pierwszej kolejności do noska dziecka wprowadza się cienki cewnik. Prawidłowo powinno ono kichać lub kaszleć. Następnie podeszwa stopy dziecka jest delikatnie drażniona, co powinno skutkować płaczem i poruszaniem się.
Skala APGAR – interpretacja wyników
Podczas badania noworodek może otrzymać łącznie 0-10 punktów. Normy w skali APGAR przedstawiają się następująco:
- stan dobry: 8-10 punktów,
- stan średni: 4-7 punktów,
- stan ciężki: 0-3 punkty.
Wyniki dwóch kolejnych badań mogą różnić się między sobą. Należy także pamiętać, że nawet duża ilość punktów w skali APGAR nie gwarantuje tego, że niemowlę będzie się prawidłowo rozwijać i nie wystąpią żadne powikłania. Podobnie jest w przypadku uzyskania niższych wartości. Jest to tylko wstępna ocena, której celem jest określenie, czy konieczna jest interwencja medyczna i udzielenie dziecku pomocy.
Skala APGAR u wcześniaków
Skala APGAR jest stosowana również podczas badania dzieci, które urodziły się przedwcześnie. Należy jednak zaznaczyć, że takie noworodki nie są jeszcze w pełni dojrzałe (mają problem z oddychaniem lub reakcją na bodźce), dlatego uzyskane przez nie wyniki są niewiarygodne. Mniejsza ilość punktów nie zawsze musi oznaczać, że dziecko jest w złym stanie klinicznym. Skala APGAR u wcześniaków (zwłaszcza tych bardzo niedojrzałych) nie jest uznawana za odpowiednie narzędzie.
Polecamy: Wcześniaki: powikłania zdrowotne, leczenie, rozwój. Jak dbać o dzieci urodzone przedwcześnie?
