Szczepienia dla dzieci w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych są obowiązkowe, jednak z roku na rok liczba niezaszczepionych dzieci rośnie. Rodzice, którzy odmówią zaszczepienia potomstwa muszą liczyć się z konsekwencjami, w tym nawet wysokimi karami pieniężnymi.
Obowiązkowe szczepienia dla dzieci – lista
W przedstawionym przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego kalendarzu szczepień obowiązkowych na rok 2021 znajdują się szczepionki przeciwko:
- gruźlicy,
- rotawirusom,
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
- błonicy, tężcowi, krztuścowi,
- poliomyelitis,
- Hib,
- pneumokokom,
- odrze, śwince i różyczce.
Szczepienia zalecane, nieobowiązkowe i nierefundowane przez NFZ obejmują:
- grypę,
- meningokoki,
- ospę wietrzną,
- ludzkiego wirusa brodawczaka,
- wirusowe zapalenie wątroby typu A,
- kleszczowe zapalenie mózgu.
Pierwsza ze szczepionek (przeciwko gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B) podawana jest jeszcze w szpitalu w ciągu 24 godzin po porodzie. Ostatnia (przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi) przyjmowana jest w wieku 19 lat.
Szczepienia nie wykluczają ryzyka zachorowania w 100%. Zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania, ale też przede wszystkim zapewniają łagodniejszy przebieg choroby lub przechorowanie bezobjawowe. Czym większy procent populacji jest zaszczepiony przeciw danej chorobie, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo zachorowania.
Zgodnie z danymi Narodowego Instytutu Zdrowia w 2010 roku nieobjętych obowiązkowymi szczepieniami było 3437 dzieci do lat 19., w 2018 roku już 40 342.
Należy też pamiętać o części społeczeństwa, która nie jest zaszczepiona z przyczyn niezależnych od siebie lub jest bardziej podatna na zarażenie: noworodki i dzieci, które nie otrzymały jeszcze wszystkich dawek, osoby niezaszczepione z powodu przeciwskazań zdrowotnych, osoby z obniżoną odpornością w wyniku innych chorób oraz osoby starsze. Powszechność szczepień ma chronić oczywiście osoby zaszczepione, ale też wspomniane grupy populacji.
Podstawa prawna obowiązku szczepień
W Polsce szczepienia objęte Narodowym Programem Szczepień Ochronnych są obowiązkowe. Ich wymóg określa ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Art.5 pkt. 1 lit. b z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi: Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do: poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych.
Art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi: Osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej „obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi”.
Treść całej ustawy znajduje się TUTAJ.
Obowiązek szczepień jest realizowany na podstawie ogłaszanego co roku Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok.
Ustawa nie przewiduje jednak kar za nieszczepienie dzieci. Czy zatem kary nie są nakładane? Nie.
Przeczytaj także: Rotawirusy: zakażenie i szczepionka – wszystko, co muszą wiedzieć rodzice
Konsekwencje uchylania się od szczepienia dzieci
Na osoby uchylające się od szczepień może zostać nałożona kara pieniężna. Odbywa się to w ramach procedury administracyjnej, na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Postępowanie wszczyna i nadzoruje Powiatowy Państwowy Inspektor Sanitarny.
Miejscowy wojewoda może także nałożyć na rodziców grzywnę. Co więcej może być ona nakładana wielokrotnie. Maksymalna jednorazowa grzywna to 10.000 zł a łączna kwota wszystkich grzywien nie może przekroczyć 50.000 zł.
Jeszcze inną konsekwencją jest kontrola rodziny ze strony sądu opiekuńczego, który ma za zadanie sprawdzić, czy odmowa szczepień nie godzi w dobro dzieci. Uchylanie się od zaszczepienia może być bowiem uznane za działanie z pokrzywdzeniem dziecka. Sąd rodzinny ma prawo wszcząć postępowanie o ograniczenie praw rodzicielskich.
Brak szczepienia a miejsce w placówkach opiekuńczo-edukacyjnych
Niektóre placówki przedszkolne, nawet publiczne, wprowadziły dodatkowe kryterium przy naborze dzieci w postaci zaświadczenia o szczepieniach w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. Teoretycznie istnieje możliwość wprowadzenia dodatkowego kryterium punktowanego przy naborze, jednak samorządy nie mają tu pełnej swobody działania. Konieczne byłoby rozszerzenie ustawą katalogu kryteriów. Pozostaje także kwestia tzw. RODO – informacja o szczepieniu należy do danych wrażliwych.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku szkół podstawowych. Ustanowienie takiego warunku przy naborze godziłoby w wymóg obowiązku szkolnego i sprawiłoby, że znaczna dzieci miałaby ograniczone prawo do nauki.
Odmowa szczepienia – postępowanie
Przed szczepieniem odbywa się standardowa wizyta lekarska, mająca na celu weryfikację, czy nie ma przeciwskazań medycznych do przyjęcia szczepionki przez dziecko. Jeśli rodzic odmówi zaszczepienia, w pierwszej kolejności lekarz będzie starał się wytłumaczyć rodzicowi powody, dla których szczepienie jest obowiązkowe, wskazać konsekwencje zarówno zdrowotne dla dziecka, jak i formalne dla rodziców.
Lekarz musi przekazać rodzicom o spoczywającym na nim obowiązku poinformowania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej o odmowie poddania dziecka obowiązkowemu szczepieniu. Z kolei sanepid może decyzją administracyjną nałożyć na rodziców grzywnę w wysokości maksymalnie 10.000 zł oraz poinformować sąd rodzinny o brak zgody rodzica na szczepienie.
Rodzice dostaną do podpisania oświadczenie o świadomej odmowie szczepień, a jeśli nie zechcą podpisać, lekarz sporządza notatkę służbową, poświadczającą że rodzice zostali pouczeni o obowiązku szczepień.
Źródła:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20082341570
https://www.mp.pl/pacjent/szczepienia/szczepienia-i-szczepionki/59269,szczepienie-przeciwko-blonicy-tezcowi-i-krztuscowi
https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2021/
https://serwisy.gazetaprawna.pl/zdrowie/artykuly/1418503,kalendarz-szczepien-obowiazkowych-uchylanie-sie-od-szczepienia-co-grozi.html
https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8137978,etpc-kary-za-brak-szczepienia-dziecka.html
https://kancelariapoprawa.pl/kary-za-nieszczepienie-dziecka-krotki-informator-dla-rodzica-i-lekarza/
POLECAMY TAKŻE:
Dodaj komentarz