Inseminacja to prosta i bezbolesna metoda wspomagająca zapłodnienie, polegająca na umieszczeniu odpowiednio przygotowanego nasienia mężczyzny bezpośrednio w macicy kobiety. Na czym polega cała procedura, co ją poprzedza, jakie badania należy wykonać, kiedy i jak mężczyzna oddaje nasienie oraz czy może towarzyszyć kobiecie podczas samego zabiegu, po jakim czasie lekarz potwierdza ciążę oraz jakie jest ryzyko poronienia? Te i inne ważne pytania na temat inseminacji zadaliśmy lekarzom z warszawskiej Przychodni Leczenia Niepłodności nOvum. Oto 21 pytań i odpowiedzi na temat inseminacji.
1. Inseminacja uważana jest za jedną z najmniej skomplikowanych metod wspomagania prokreacji. Na czym dokładnie polega i jak przebiega zabieg?
Rzeczywiście, inseminacja to najstarsza i jedna z najmniej skomplikowanych technik wspomaganego rozrodu, a tym samym metoda najbardziej dostępna dla pacjentów, którzy kwalifikują się do tego zabiegu. Inseminacja domaciczna (IUI, ang. Intrauterine Insemination) jest zabiegiem polegającym na podaniu odpowiednio przygotowanego nasienia bezpośrednio do jamy macicy w okresie okołoowulacyjnym – mówi dr Magdalena Langner z warszawskiej Przychodni nOvum – Zabieg ma na celu skrócenie dystansu między nasieniem o poprawionych preparatyką parametrach, a komórką jajową i w ten sposób ułatwienie zapłodnienia.
Inseminacja może być wykonana nasieniem partnera (AIH, ang. Artificial Insemination by Husband) bądź dawcy (AID, ang. Artifical Insemination by Donor).
Zgodnie z ustawą o leczeniu niepłodności inseminacje można wykonywać w ośrodkach wspomaganej prokreacji, które mają odpowiednie wyposażenie w sprzęt laboratoryjny odpowiedni do preparowania męskich komórek rozrodczych oraz odpowiednio przeszkolony personel. Obecnie ośrodki te pracują na podstawie zatwierdzonych przez ministerstwo zdrowia programów dostosowawczych do ustawy a po 1 listopada 2016 roku na podstawie wydanych przez ministerstwo zdrowia pozwoleń.
2. Jakie są rodzaje inseminacji, na czym polega różnica i od czego zależy, jakiemu zabiegowi będzie poddana kobieta?
Najczęściej wykonuje się inseminacje domaciczne. Zabieg może zostać przeprowadzony z wykorzystaniem nasienia partnera (AIH, ang. Artificial Insemination by Husband) bądź dawcy (AID, ang. Artifical Insemination by Donor).
Czasem można jeszcze spotkać określenia inseminacja doszyjkowa i dojajowodowa, jednak w praktyce nie są one stosowane bardzo rzadko.
3. Jakie są wskazania do podjęcia takiej metody i czy kobietę ogranicza wiek?
Wskazania do inseminacji:
- zaburzenia ejakulacji,
- niemożność współżycia,
- azoospermia u partnera przy jednocześnie poprawnie funkcjonującym układzie rozrodczym partnerki – inseminacja nasieniem dawcy.
Poniżej znajdują się względne wskazania do inseminacji (wg ostatnich doniesień, stosowane bez dodatkowej stymulacji hormonalnej, nie zwiększają one szansy na ciążę w porównaniu do naturalnego współżycia):
- niepłodność idiopatyczna,
- nieprawidłowy śluz szyjkowy zawierający przeciwciała lub uniemożliwiający przedostanie się plemników,
- zaburzenia owulacji (także PCO) po zastosowaniu stymulacji owulacji antyestrogenami,
nieznacznie osłabione parametry nasienia męża – nie mniej niż 5 mln/ml plemników w nasieniu, w tym nie mniej niż 1 mln prawidłowych morfologicznie i ruchliwych plemników w całej porcji nasienia po preparatyce.
- endometrioza I i II stopnia.
Ostateczną decyzja co do sposobu leczenia podejmowana jest wspólnie przez parę i lekarza na podstawie oceny zdrowia (a zwłaszcza funkcjonowania układu rozrodczego), wieku i czasu trwania niepłodności u obojga partnerów.
Inseminacje wykonuje się u pacjentek u których jajeczkowanie przebiega bez zaburzeń i można oczekiwać się, że w pęcherzykach dojrzewają komórki jajowe zdolne do zapłodnienia. Z tego względu nie powinno się wykonywać się inseminacji powyżej 40 roku życia kobiety ani u pań u których wyniki badan hormonalnych (FSH, AMH) wskazują na zmniejszającą się rezerwę jajnikową (liczbę pęcherzyków jajnikowych).
4. Jaka jest skuteczność inseminacji, jeśli przyczyny niepłodności u kobiety są niezdefiniowane, czyli mamy do czynienia z niepłodnością idiopatyczną?
Skuteczność inseminacji waha się od kilku do kilkunastu procent (6-18%) na jeden cykl a skumulowany odsetek ciąż po 4 cyklach u dobrze rokującej pacjentki (poniżej 30 r.ż.) może sięgać czasem nawet do ok 30% w zależności od parametrów nasienia, wieku kobiety i ogólnego stanu zdrowia pacjentów. W przypadku niepłodności idiopatycznej inseminacja nie zwiększa szansy na ciążę w porównaniu do starań naturalnych, także wykonywana jest tylko u młodych kobiet na wyraźne życzenie pary.
U dojrzalszych pań, które mają przed sobą mniej czasu na zajście w ciążę, inseminacji nie wykonuje się, ponieważ takie bardzo mało skuteczne działania można uznać za kradzież czasu reprodukcyjnego – mówi dr Barbara Dobek-Jakubczyk z nOvum.
5. Czy inseminacja możliwa jest tylko w przypadku, gdy kobieta ma drożne jajowody?
Tak, drożność jajowodów, jest jednym z podstawowych warunków dopuszczających kobietę do przeprowadzenia inseminacji. W przypadku niedrożnych jajowodów zabieg inseminacji jest kompletnie nieskuteczny!
6. W przypadku jakich schorzeń inseminacja jest niewskazana i dlaczego?
Przeciwskazaniem do zastosowania tej metody leczenia są stany zapalne w narządzie rodnym, mięśniaki macicy, wspomniana już niedrożność jajowodów, zmiany w obrębie błony śluzowej macicy, jakikolwiek proces nowotworowy w organizmie kobiety (nie tylko w narządach rodnych), ciężkie choroby ogólne. Również obecność bakterii w nasieniu jest przeciwskazaniem do inseminacji.
7. Czy wcześniejsze chirurgiczne udrażnianie jajowodów jest przeciwwskazaniem do podjęcia inseminacji czy zabieg wpływa na skuteczność metody?
Jeśli wcześniejsze chirurgiczne udrażnianie jajowodów nie doprowadziło do ciąży naturalnej oznacza to, że operacja nie była skuteczna nawet mimo pozytywnych wyników badań dodatkowych i szanse na ciążę po inseminacji są również małe.
Należy również poinformować pacjentkę, o zwiększonym ryzyku ciąży pozamacicznej naturalnej jak i po inseminacji.
8. Czy wskazaniem do inseminacji może być niepłodność mężczyzny i jaki rodzaj nasienia wykorzystuje się, gdy mężczyzna ma np. azoospermię?
Zabieg inseminacji można przeprowadzić przy nieznacznie obniżonych parametrach nasienia. Uważa się ze aby zakwalifikować parę do zabiegu inseminacji domacicznej liczba plemników o ruchu progresywnym po preparatyce powinna być większa niż 1 mln. W przypadku azoospermii (braku plemników) u partnera stosuje się nasienie dawcy z banku nasienia.
9. W którym momencie przed inseminacją partner powinien oddać swoje nasienie?
Partner oddaje nasienie mniej więcej 1 do 2 godzin przed planowaną inseminacją. W szczególnych przypadkach np. gdy partner ma trudności z oddaniem nasienia lub w przypadku stosowania nasienia dawcy z banku nasienia do zabiegu wykorzystuje się nasienie zamrożone wcześniej.
10. Czy zawsze konieczna jest stymulacja hormonalna przed inseminacją? A jeśli tak, ile trwa i czy może powodować skutki uboczne w funkcjonowaniu organizmu?
U prawidłowo jajeczkujących młodych kobiet (poniżej 30 r.ż.) można wykonać inseminację w cyklu naturalnym, jednak ze względu na wyższą skuteczność częściej wykonuje się zabieg po stymulacji owulacji.
Przez okres przygotowania lekarz monitoruje wzrost pęcherzyków Graafa badaniem USG. Jeśli cykl jest stymulowany, w zależności od wyniku, lekarz koryguje lub nie dawkę leków. W dniu, kiedy w obrazie USG widoczny jest dojrzały pęcherzyk Graafa, kobieta przyjmuje lek, który powoduje owulację. Inseminację wykonuje się po 32. – 38. godzinach po podaniu leku.
Każdy lek może powodować skutki uboczne, dlatego powinien być podawany dokładnie i zgodnie z zaleceniem lekarza.
11. Ile razy kobieta może podchodzić do inseminacji i w jakich odstępach?
Towarzystwa naukowe rekomendują wykonanie nie więcej niż 4. wyjątkowo do – 6. Zabiegów inseminacji. Ograniczenie liczby zabiegów wynika z tego, że szanse na uzyskanie ciąży tą metodą leczenia maleją po czterech zabiegach.
Inseminacje mogą być wykonywane w następujących po sobie cyklach lub po jednym cyklu przerwy.
12. Po ilu nieudanych próbach inseminacji lekarz może zasugerować metodę in vitro i czy oraz kiedy istnieje ryzyko, że będzie to także metoda nieskuteczna.
Po 4. najwyżej 6 zabiegach. Należy pamiętać że in vitro jest skuteczniejsze niż inseminacja (skuteczność u młodych pacjentek po 1 cyklu ok 30 %) i dlatego proponuje się je kobietom z obniżającą się rezerwą jajnikową zarówno przedwcześnie, jak ze względu na zaawansowany wiek (pow. 37 r.ż.). Oczywiście, in vitro również może okazać się nieskuteczne. Skuteczność wynosi bowiem średnio ok 30 % na cykl. Nie ma metody leczenia, która gwarantuje 100% powodzenia.
13. Czy w przypadku choroby nowotworowej kobiety możliwa jest inseminacja?
W przypadku diagnozy onkologicznej nie podejmuje się zabiegów, które mają na celu uzyskanie ciąży. Ciąża trwa 9 miesięcy, choroba nowotworowa może w tym czasie wymagać leczenia, które mogłoby być szkodliwe dla rozwijającego się dziecka. Jeśli kobieta otrzymuje diagnozę onkologiczną, a leczenie może doprowadzić do bezpłodności lub w znacznym stopniu ograniczyć płodność, powinna rozważyć zabezpieczenie płodności przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego. Ta dziedzina medycyny rozrodu nazywa się Oncofertility i koncentruje się wokół zabezpieczenia komórek rozrodczych (męskich i żeńskich) do późniejszego wykorzystania.
14. Ile kosztuje zabieg inseminacji?
W zależności od rodzaju zbiegu – czy wykorzystane zostanie nasienie partnera czy tez dawcy – zabieg może kosztować od 900 do 1700 zł. Warto dowiedzieć się, co mieści się w podanej cenie zabiegu, czy np. wliczone jest badanie USG.
15. Czy ciąża po inseminacji przebiega inaczej niż przy zapłodnieniu naturalnym – tzn. czy jest to ciąża podwyższonego ryzyka?
Sposób zajścia w ciążę nie ma wpływu na jej przebieg, jednak u kobiet leczących się z powodu niepłodności zagrożenie może wynikać z przyczyny niepłodności: zaburzeń hormonalnych, budowy narządów rodnych itd.
Lekarz prowadzący ciążę z pewnością weźmie pod uwagę przyczynę wcześniejszej niepłodności i odpowiednio zaopiekuje się pacjentką.
16. Po jakim czasie od inseminacji można mówić, że kobieta jest w ciąży i jakie badania mogą to potwierdzić?
14 dni po zabiegu kobieta wykonuje test ciążowy zakupiony w aptece lub wykonuje badanie stężenia hormonu ßHCG we krwi. Jeśli wynik badania krwi lub test ciążowy wskazują na ciążę ok.25. dnia po zabiegu wykonywane jest badanie USG w celu ustalenia czy pęcherzyk płodowy znajduje się macicy, a kolejne, ok. 35. dnia po inseminacji, w celu potwierdzenia czynności serca płodu.
17. Jakie jest ryzyko poronienia po zabiegu inseminacji?
Zabieg inseminacji w żaden sposób nie zwiększa ryzyka poronienia, natomiast większe niż statystyczne ryzyko poronienia może być spowodowane przyczyną, która utrudniała zajście w ciążę.
18. Czy partner/mąż może być obecny na sali podczas procedury inseminacji?
To zależy od zasad i warunków panujących w ośrodku gdzie przeprowadzany jest zabieg. W nOvum partner oczywiście może być obecny podczas zabiegu, a przed jego przeprowadzeniem para wspólnie ogląda próbkę nasienia pod mikroskopem – mówi dr Magdalena Langner.
19. Po jakim czasie kobieta może wrócić do domu, pracy oraz jakie są zalecenia co do stylu życia
Inseminacja, to zabieg wykonywany ambulatoryjnie. Bezpośrednio po nim pacjentka odpoczywa około 10 minut w pozycji leżącej a następnie wraca do domu. W kolejnych dniach prowadzi normalny tryb życia, pracuje. Zwracamy tylko uwagę aby nie wykonywała prac fizycznych, a także unikała gorących kąpieli.
20. Czy kobieta w I trymestrze ciąży po inseminacji może uprawiać jakiś sport – joga, pilates, pływanie?
Co do zasady, kobiety, które zachodzą w ciążę dzięki wsparciu medycyny rozrodu, nie wymagają bardziej szczególnej opieki niż Panie, które zaszły w ciążę spontanicznie.
Umiarkowana aktywność fizyczna jest wskazana u wszystkich zdrowych, ciężarnych kobiet, a zwłaszcza tych, które pragną naturalnie urodzić swoje dziecko. Jednak o tym, czy i jaki sport może uprawiać przyszła mama powinien zadecydować lekarz prowadzący ciążę.
21. Czy kobiety, które zaszły w ciążę za pomocą inseminacji mogą bezpiecznie urodzić siłami natury czy zalecane (i kiedy) jest cesarskie cięcie?
Oczywiście, panie które zaszły w ciążę dzięki inseminacji mogą planować poród siłami natury – zapewnia dr Barbara Dobek-Jakubczyk.
Sama metoda zajścia w ciążę nie stanowi wskazania do wyboru sposobu narodzin dziecka.
Cesarskie cięcie, które jest zabiegiem operacyjnym ma bardzo określone wskazania. Gdyby zachodziła potrzeba planowanego zakończenia ciąży w taki sposób, lekarz prowadzący z pewnością poinformuje o tym pacjentkę w odpowiednim momencie.
Za konsultację medyczną dziękujemy specjalistom z Przychodni Leczenia Niepłodności nOvum w Warszawie. Placówka w ocenie czytelników serwisu NieplodniRazem zdobyła 5/5 gwiazdek.
TUTAJ można ocenić i wystawić rekomendację klinikom leczenia niepłodności w całej Polsce. Sprawdź, którą placówkę polecają inni pacjenci.
Dodaj komentarz