To naturalne, że kobieta w ciąży przybiera na wadze. Wiele ciężarnych nie potrafi jednak zaakceptować tych zmian i wprowadza w życie ryzykowne działania w postaci diet czy pomijania niektórych posiłków. Gdzie leży granica między racjonalnym odżywianiem w ciąży, a niebezpieczną pregoreksją?
Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety. Zarówno w jej ciele, jak i w psychice następuje wiele zmian, które mają przygotować ją do porodu, a jej dziecko do samodzielnego funkcjonowania w świecie. Zmiany te wiążą się z wyglądem, samopoczuciem i stanem zdrowotnym ciężarnej.
Przez 9 miesięcy organizm ciężarnej pracuje na wysokich obrotach, aby stworzyć jak najlepsze warunki do rozwoju dla nowego członka rodziny. Wiąże się to z przyrostem masy ciała, który dla wielu kobiet okazuje się trudny do zaakceptowania. Wiele z nich podejmuje zachowania ryzykowane w postaci wprowadzania drastycznych diet lub pomijania konkretnych posiłków, np. kolacji. Ma to na celu powstrzymanie przyrostu masy ciała ciężarnej i kontrolę zmian, jakie zachodzą w jej ciele na czas ciąży (powiększenie brzucha, piersi, innych partii ciała). Jaka jest więc granica między zdrowym i racjonalnym odżywianiem, a stosowaniem restrykcyjnej diety, która jest niebezpieczna zarówno dla matki, jak dziecka? Czym jest pregoreksja i jakie objawy świadczą o tym, że ciężarna powinna zwrócić się o pomoc do specjalisty?
Czy to już pregoreksja?
Pregoreksja jest określeniem nieformalnym. Nie jest oficjalną jednostką chorobową, uwzględnioną ani w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD–10, ani w klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM 5. W przypadku spełnienia kryteriów anoreksji u ciężarnej zwykle diagnozuje się właśnie anoreksję. Sam termin pregoreksja oznacza natomiast, że zaburzenie wystąpiło u kobiety ciężarnej. Do najważniejszych objawów należą:
- nadmierna kontrola masy ciała
- ograniczanie spożywanych pokarmów
- obsesyjne liczenie kalorii
- przyjmowanie leków moczopędnych/przeczyszczających bez wskazań lekarskich
- intensywne uprawianie sportu, kontynuowanie treningów sprzed okresu ciąży (nie uwzględnianie w planie treningowym faktu, że jest się w ciąży)
- lekceważenie wartości odżywczych przyjmowanego pożywienia (liczy się tylko ilość kalorii w nim zawarta)
Charakterystyczny jest u kobiet z pregoreksją mniejszy przyrost masy ciała niż w oficjalnych tabelach przyrostu masy ciała w ciąży. Kobiety ciężarne w tej sytuacji często ukrywają swoje zamiary związane z odchudzaniem. Starają się spożywać posiłki w samotności, okłamują bliskich odnośnie zjedzonych posiłków. Niektóre z nich celowo wywołują wymioty, aby pozbyć się nadmiaru spożywanego pokarmu. Jako przyczynę wymiotów podają nudności ciążowe.
Wiele pregorektyczek intensywnie ćwiczy, monitoruje swoją wagę i zwraca uwagę na wartości kaloryczne produktów. Jedzenie i jego planowanie jest dominującym tematem rozmowy lub spełnia ważną rolę w organizowaniu kolejnego dnia.
Tak jak w anoreksji zaburzona jest tu percepcja własnej osoby. Bardzo szczupła kobieta postrzega siebie jako osobę grubą, nieatrakcyjną. Dąży do tego, aby jak najmniej przytyć i to staje się jej najważniejszym celem w czasie ciąży.
Czym grozi pregoreksja w ciąży
Konsekwencje drastycznego odchudzania dla przyszłej mamy są następujące:
- niedokrwistość
- nadciśnienie tętnicze
- depresja poporodowa
- krwawienia z dróg rodnych (przedwczesne oddzielenie łożyska)
- konieczność wykonania cięcia cesarskiego
- konieczność hospitalizacji i odżywiania pozajelitowego
- problemy z karmieniem piersią
Dla nowo narodzonego dziecka konsekwencje mogą być równie poważne:
- większe ryzyko urodzenia wcześniaka
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania (niskie urodzeniowe wymiary ciała w stosunku do wieku płodowego)
- problemy z oddychaniem – niewydolność oddechowa
- zaburzenia procesów immunologicznych i w następstwie większe ryzyko wrodzonego zakażenia
- trudności w karmieniu piersią z powodu słabego odruchu ssania i zaburzonego łaknienia
- mniejszy obwód głowy
- niskie zapasy witamin i składników mineralnych
- zaburzenia fizyczne i umysłowe
W przyszłości natomiast dziecko może prezentować następujące objawy:
- zaburzenia koncentracji
- deficyty intelektualne
- depresje
- opóźnienie ruchowe
- opóźnienia w kontaktach społecznych (dzieci nieuważne, roztargnione)
- zaburzenia układu krążenia będące skutkiem częstszych, niż u dzieci z ciąż prawidłowych, chorób, jak: cukrzyca, otyłość, nadciśnienie, miażdżyca.
WAŻNE: Jeżeli obserwujemy u siebie lub u innych kobiet w naszym najbliższym otoczeniu niepokojące objawy, które wskazują na utratę kontroli w odżywianiu w czasie ciąży, nie obawiajmy się reagować!
Im dłużej taki stan się utrzymuje u ciężarnej, tym poważniejsze konsekwencje zdrowotne poniesie ona oraz jej dziecko. W sytuacji ciąży ważny jest każdy dzień, ponieważ każdego dnia rozwija się ono w łonie matki, a jej sposób odżywania i rodzaj aktywności ma na to ogromny wpływ.
Anna Wietrzykowska jest psychologiem, psychoterapeutą pracującym w nurcie systemowym. Specjalizuje się w pracy indywidualnej z osobami dorosłymi, parami oraz rodzinami. Od 2014 roku jest Członkiem Nadzwyczajnym Wielkopolskiego Towarzystwa Terapii Systemowej. Swoją pracę terapeutyczną poddaje superwizji. W obszarze jej zainteresowań zawodowych znajduje się praca z parami zmagającymi się z niepłodnością, rodzicami przygotowującymi się na narodziny dziecka, rodzicami, którzy stracili dziecko oraz rodzicami potrzebującymi wsparcia w wychowaniu. Więcej informacji na www.psycholognieplodnosci.pl
PRZECZYTAJ TAKŻE:
Kasia Bigos: Wiem, że to będzie mój najważniejszy „projekt życia”
Dodaj komentarz