Co to jest pessar szyjkowy i kiedy jest stosowany?

Pessar szyjkowy to wymyślony przez dr Arabin, a w Polsce zmodyfikowany przez dr. Herbicha gumowy pierścień, a właściwie stożek, który po włożeniu do pochwy i wsunięciu na część pochwową szyjki macicy ma wywołać jej obrzęki i zaklinowanie się w jego wnętrzu.

Pessar szyjkowy – kiedy się stosuje

Pessar szyjkowy stosowany jest przy niewydolności cieśniowo-szyjkowej lub wówczas, gdy szyjka skraca się i rozwiera mimo braku skurczów macicy. Stosowanie pessarów nie wymaga pobytu w szpitalu, znieczulenia i prawie całkowicie wyparło zakładanie szwów okrężnych na szyjkę macicy. Zakładanie pessarów znacznie zmniejsza ryzyko poronienia lub porodu przedwczesnego z powodu niewydolności szyjki macicy.

Skracanie się szyjki macicy – niewydolność cieśniowo-szyjkowa

Skracanie się szyjki macicy jest dość częstym problemem w ciąży. Jeśli szyjka skraca się z powodu skurczów macicy, należy likwidować skurcze, a nie zakładać pessar szyjkowy. Niekiedy jednak szyjka skraca się mimo braku skurczów – mówimy wówczas o jej niewydolności. W głównej mierze zależy to od budowy kolagenu, czasami też od licznych porodów i poronień.

Pierwsze objawy niewydolności szyjki widzimy już w 16. tygodniu ciąży i wówczas należy na to reagować. Aby wykryć niewydolność szyjki macicy, niezbędny jest przezpochwowy pomiar jej długości i rozwarcia ujścia wewnętrznego przy użyciu USG. Za alarmującą długość szyjki macicy we wczesnej ciąży uznajemy 23 mm.

Jak zakłada się pessar przy niewydolności szyjki macicy

Przed założeniem pessara pobieramy posiew z pochwy i wykluczamy infekcje, robiąc morfologię z leukocytozą i CRP – białko ostrej fazy – mówiące o infekcji. Jeśli to możliwe, leczymy infekcje celowanym antybiotykiem lub globulkami. Pessar szyjkowy – uprzednio stosując krem jako poślizg – wsuwamy przez przedsionek pochwy i nasuwamy na pochwową część szyjki. Zabieg trwa kilkanaście sekund i przy prawidłowym wykonaniu daje poczucie rozpierania przedsionka pochwy, ale nie ból. Po założeniu ciężarna zazwyczaj jest bardzo zdziwiona, że nie czuje niczego w pochwie.

Nieco trudniejsze jest zdejmowanie pessara, do którego dochodzi ok 37. tygodnia ciąży. Umiejętny ginekolog robi to powoli, najpierw uwalniając szyjkę zaklinowaną w pessarze, a następnie wyjmując go z pochwy. Zabieg trwa kilkadziesiąt sekund i bywa nieco bolesny.

Pessar szyjkowy – założenie. Zalecenia dla kobiet

Mimo że założenie pessara nie wymaga ingerencji chirurgicznej, kobieta musi w niektórych obszarach swojego życia zmienić swoje przyzwyczajenia:

prowadzić bardziej oszczędny tryb życia
zrezygnować ze zwiększonego wysiłku fizycznego
zrezygnować ze współżycia
dużo odpoczywać
powinna pozostać pod opieką lekarską i poddawać się systematycznym kontrolom w celu wykluczenia dalszego skracania się szyjki macicy
stosować dopochwowe globulki gdyż ciało obce jakim jest pessar znacznie zwiększa wydzielinę pochwową, która może sprzyjać stanom zapalnym.

We współczesnym położnictwie dużo rzadziej zakładamy pessary lub szwy okrężne, od kiedy zaczęliśmy profesjonalnie mierzyć szyjkę macicy w USG. Niegdyś, badając tylko część szyjki znajdującą się w pochwie, podejmowaliśmy decyzję o szwie, nie wiedząc, że część brzuszna szyjki, nie dostępna w badaniu palpacyjnym, jest prawidłowej długości.