Wielu przyszłych rodziców marzy o tym, aby mieć potomstwo, ale często nie chcą od razu stawić czoła ciąży mnogiej. Pojawia się wiele pytań i wątpliwości, zwłaszcza jeśli rozważane jest leczenie niepłodności za pomocą in vitro. W tym artykule rozwiejemy niektóre z tych wątpliwości i podzielimy się informacjami na temat tego, jak in vitro może wpłynąć na ryzyko ciąży mnogiej oraz jakie są związane z nią kwestie medyczne. Wszystko dokładnie wyjaśnia lek. med. Łukasz Lewandowski, specjalista ginekolog-położnik z kliniki InviMed Poznań.
1. Fakt czy mit: ciąża mnoga nie zależy od metody zapłodnienia, ale od genetyki?
To prawda, że skłonność do ciąży mnogiej często ma podłoże genetyczne. Jeśli w rodzinie występowały bliźniaki, istnieje większe ryzyko, że kolejne pokolenia kobiet również mogą zajść w ciążę mnogą. Jednak metoda zapłodnienia, takie jak in vitro, może również wpłynąć na prawdopodobieństwo ciąży mnogiej, zwłaszcza w przypadku transferu więcej niż jednego zarodka.
2. Czy in vitro zwiększa ryzyko ciąży mnogiej – a jeśli tak, jak często się to zdarza?
Tak, in vitro może zwiększyć ryzyko ciąży mnogiej, zwłaszcza gdy transferowane jest więcej niż jeden zarodek. Ryzyko to jest zależne od wielu czynników, takich jak wiek kobiety czy doba w której zamrożono zarodek . Statystycznie rzecz biorąc, prawdopodobieństwo ciąży mnogiej jest wyższe po in vitro niż w naturalnym cyklu.
- Po pojedynczym transferze zarodka, ryzyko bliźniaczej ciąży wynosi zazwyczaj od 1% do 3%.
- Po transferze dwóch zarodków, ryzyko bliźniaczej ciąży wzrasta i wynosi około 25%
Warto jednak podkreślić, że te liczby są ogólnymi statystykami, a ryzyko ciąży mnogiej może być różne w zależności od indywidualnych czynników. Dlatego każdy przypadek jest oceniany indywidualnie, a decyzja o liczbie transferowanych zarodków jest podejmowana wspólnie przez pacjentkę i lekarza biorąc pod uwagę przebieg leczenia.
Porównując to do ciąży poczętej naturalnie, ryzyko bliźniaczej ciąży w naturalnym cyklu wynosi około 1% do 2%.
3. W jaki sposób lekarz zmniejsza ryzyko zajścia w taką ciążę mnogą?
Lekarze starają się minimalizować ryzyko ciąży mnogiej, kontrolując liczbę transferowanych zarodków i dostosowując ją do indywidualnych okoliczności pacjentki. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić transfer tylko jednego zarodka (tzw. pojedynczy transfer zarodka), aby uniknąć ciąży mnogiej.
4. W jakich przypadkach podczas in vitro transferowanych jest więcej niż jeden zarodek?
Transfer dwóch zarodków jest zalecany w przypadkach wcześniejszych niepowodzeń transferu pojedynczego zarodka, wyższego wieku pacjentki czy zarodków zamrożonych w 2-3 dobie od zapłodnienia. Decyzja ta jest jednak podejmowana indywidualnie przez lekarza i pacjentkę.
5. Czy zdarza się, że kobieta zachodzi w ciążę mnogą, ale na początku rozwoju ciąży – jeden płód obumiera naturalnie i finalnie rodzi się jedno dziecko?
Tak, to dość częste zjawisko. Jeśli jeden z płodów obumiera we wczesnej fazie ciąży, organizm matki może naturalnie wchłonąć zarodek, co oznacza, że ciąża będzie kontynuowana z pozostałym zdrowym płodem. Obumarcie jednego z płodów w ciąży mnogiej jest trudnym doświadczeniem emocjonalnym dla przyszłych rodziców. Wsparcie psychologiczne jest niezwykle ważne w takiej sytuacji, aby pomóc pacjentce radzić sobie z emocjami i obawami. Obumarły płód, szczególnie gdy stanie się to w późniejszym okresie ciąży, może wpływać na ryzyko powikłań w ciąży, takich jak przedwczesne urodzenie ale też rozwój umysłowy żywego płodu.
Wszelkie obawy lub pytania dotyczące tego rodzaju sytuacji powinny być omawiane z lekarzem prowadzącym ciążę.
6. Czy wiek kobiety ma wpływ na to, czy zajdzie w ciążę mnogą – także po in vitro?
Tak, wiek kobiety może wpłynąć na ryzyko ciąży mnogiej. Co ciekawe, to kobiety starsze mają wyższe ryzyko ciąży mnogiej, zarówno naturalnej, jak i po in vitro. W miarę starzenia się jajników, organizm częściej uwalnia więcej niż jedno jajeczko w jednym cyklu, co zwiększa szansę na ciążę mnogą dwujajową. Naukowcy opisują to zjawisko jako pewien ewolucyjny paradoks zabezpieczający płodność osobom które zaszły późno w ciążę.
7. Jakie ryzyko dla kobiety niesie ciąża mnoga – bliźniacza/trojacza – czy to ciąża, która powinna być w szczególny sposób monitorowana?
Ciąża mnoga, zwłaszcza bliźniacza lub trojacza, może wiązać się z pewnymi ryzykami zarówno dla matki, jak i dla płodów. W ciąży mnogiej istnieje wyższe ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego ciążowego, które może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak rzucawka ciężarnych. Również ryzyko wystąpienia cukrzycy ciążowej jest wyższe u kobiet spodziewających się bliźniaków lub trojaczków. Ciąża mnoga zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu, który może wiązać się z poważnymi konsekwencjami wcześniactwa jak niedojrzałość narządów u płodów. Także niska masa urodzeniowa jest częstsza w ciąży mnogiej, co wpływa na zdrowie i rozwój płodów. Ciąża mnoga zwiększa również ryzyko wystąpienia wad wrodzonych.
Dlatego też ciąża mnoga powinna być szczególnie monitorowana przez specjalistów perinatologów, a przyszła matka powinna przestrzegać zaleceń i prowadzić zdrowy tryb życia. Wczesne wykrywanie i zarządzanie ewentualnymi zagrożeniami jest kluczowe dla bezpiecznego przebiegu ciąży mnogiej.
8. Jakie badania w trakcie ciąży – i na jakim etapie – powinna zrobić kobieta spodziewająca się więcej niż jednego dziecka?
W Polsce, podobnie jak w innych krajach, ciąża mnoga jest traktowana jako ciąża o podwyższonym ryzyku, co oznacza, że pacjentki oczekujące bliźniaków lub trojaczków powinny podlegać szczególnej opiece medycznej i regularnym badaniom. Oto typowe badania i monitorowanie przeprowadzane w trakcie ciąży mnogiej w Polsce:
- Regularne wizyty lekarskie: Kobieta spodziewająca się bliźniaków lub trojaczków powinna uczęszczać na regularne wizyty kontrolne u lekarza ginekologa lub perinatologa. Częstotliwość tych wizyt może być wyższa niż w przypadku ciąży pojedynczej.
- Badania krwi i moczu: Standardowe badania krwi i moczu są wykonywane podczas każdej wizyty w celu monitorowania zdrowia matki i ewentualnych problemów.
- Badania obrazowe: W trakcie ciąży mnogiej wykonywane są regularne badania ultrasonograficzne (USG). Pozwalają one na ocenę rozwoju płodów, ich pozycji, ilości płynu owodniowego i innych ważnych parametrów. Badania te pozwalają również wykryć ewentualne wady rozwojowe oraz monitorować przyrost masy płodów.
- Testy przesiewowe: W zależności od wieku matki i innych czynników ryzyka, mogą być przeprowadzane testy przesiewowe w kierunku wad genetycznych u płodów.
9. Ciąża mnoga nie zawsze musi wiązać się z cesarskim cięciem. Kiedy jednak jest ono wskazane?
Cesarskie cięcie jest stosowane w ciążach mnogich, gdy istnieje ryzyko powikłań podczas porodu naturalnego. Decyzję o rodzaju porodu podejmuje zawsze lekarz, który bierze pod uwagę zdrowie matki i płodów.
Przykładowe wskazania do cięcia cesarskiego w ciąży mnogiej to np.: położenie pośladkowe pierwszego płodu: jeśli pierwszy płód ma położenie pośladkowe lub jest ułożony inaczej niż główkowo, może to być wskazaniem do cięcia cesarskiego. Trzeba też wziąć pod uwagę stan zdrowia matki: jeśli matka cierpi na poważne schorzenia, takie jak nadciśnienie tętnicze ciążowe, rzucawka ciężarnych cięcie cesarskie może być wybrane jako bardziej bezpieczna opcja porodu. Istnieją oczywiście sytuacje nagłe, jeśli monitorowanie płodów wykazuje problemy z tętnem płodów – cięcie cesarskie może być konieczne w celu ratowania ich życia.
lek. med. Łukasz Lewandowski – specjalista ginekolog-położnik, w trakcie certyfikacji andrologicznej PTA.
PRZECZYTAJ TAKŻE:
6 trudnych lat starań, 5 nieudanych in vitro i… zagrożona ciąża. Te bliźniaki to cud!
Dodaj komentarz