Różyczka to choroba zakaźna, którą wywołuje wirus z rodziny Togaviridae. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub drogą krwionośną, gdy płód zaraża się od matki. Najczęściej chorują dzieci w wieku 5-9 lat, ale różyczka u dorosłych także występuje. Jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży (zwłaszcza w pierwszym trymestrze), gdyż może powodować poważne wady rozwojowe u płodu.
Różyczka – co to jest za choroba?
Różyczka jest wysypkową chorobą wirusową, którą zarazić mogą się tylko ludzie. Najczęściej chorują dzieci w wieku 5-9 lat oraz dorośli mężczyźni, co jest spuścizną po braku obowiązkowych szczepień przeciwko różyczce dla chłopców.
Różyczka a szczepienia: Szczepienia przeciw różyczce wprowadzono w 1988 roku i szczepione były wyłącznie dziewczynki. Była to jedna dawka podawana w 13. roku życia. Obowiązkowe, skojarzone szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce, wprowadzono w 2004 roku i stosowane były dla wszystkich dzieci, bez względu na płeć. Początkowo była to jedna dawka w 12-13. miesiącu życia. Od 2005 r. obowiązują dwie dawki szczepionki dla wszystkich dzieci: I. w 12-13.miesiącu życia, II – w 10 r.ż (wcześniej obowiązywał wiek 12 lat).
Różyczką zarazić się można drogą kropelkową przez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną, a także przez łożysko w przypadku różyczki wrodzonej. Podczas choroby wirus znajduje się w wydzielinie z nosa i gardła, we krwi, w kale i moczu.
Zakaźność różyczki
Okres wylęgania się różyczki wynosi ok. 2-3 tygodni – od momentu styczności z wirusem do wystąpienia pierwszych objawów choroby. Chory zaraża 7 dni przed pojawieniem się wysypki lub innych objawów (gdyż nie zawsze musi się przy różyczce pojawić wysypka) oraz 14 dni po ich ustąpieniu.
Okres zakaźności różyczki może być dłuższy w przypadku osób, które mają osłabioną odporność.
Na różyczkę zapada się najczęściej w dzieciństwie. Co kilka lat notuje się zwiększoną zachorowalność na różyczkę – w okresach epidemicznych choruje ok 1200 osób na 100 tys., a poza tymi wzmożonymi zachorowaniami, zwykle zakażeniu ulega ok. 45 na 100 tys. osób. W 2009 roku zgłoszono 7 586 zachorowań na różyczkę. Przy czym w latach 2006-2007 było to łącznie ponad 42 tys. zgłoszeń.
Przeczytaj także: Rehabilitacja neurologiczna dla dzieci – kiedy należy o niej pomyśleć?
Różyczka nabyta a wrodzona
W przypadku różyczki można mówić o dwóch rodzajach choroby: różyczka nabyta oraz różyczka wrodzona. Czym różni się różyczka nabyta od wrodzonej?
Różyczka nabyta to choroba, którą zaraża się człowiek w toku życia, w tym przypadku poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub z materiałem zakaźnym.
Różyczka wrodzona dotyczy zakażenia płodu przez wirus, jaki nabyła matka w ciąży. Do zakażenia dochodzi drogą krwionośną, a wirus dostaje się do płodu przez łożysko. Konsekwencje różyczki nabytej często są bardzo poważne, mogą prowadzić nawet do obumarcia płodu.
Różyczka – objawy
Różyczka ma zwykle łagodny przebieg, najczęściej nie ma poważnych następstw. Nawet 50% przypadków zakażenia różyczką przebiega bezobjawowo. Początkowa faza choroby uwidacznia się najczęściej takimi symptomami jak:
- Ból głowy
- Ból mięśni
- Kaszel
- Katar
- Pogorszone samopoczucie
- Zapalenia gardła
- Zapalenie spojówek (jednak bez światłowstrętu)
- Stan podgorączkowy
Objawy różyczki to też powiększone więzły chłonne na szyi i karku, które zauważyć można zwykle na dzień przed pojawieniem się wysypki. Warto wiedzieć, że nie u każdego chorego musi wystąpić wysypka. Różyczka w fazie wystąpienia wysypki objawia się drobnymi, różowymi plamko-krostkami. Najpierw pojawiają się na twarzy i szyi, a dopiero w drugiej kolejności na tułowiu, rękach i nogach. Wsypka przy różyczce, szczególnie na twarzy, może przypominać tę, która występuje podczas odry.
Wysypka przy różyczce trwa zazwyczaj 2-3 dni i nie pozostawia blizn ani przebarwień. Jedyne, co może się wydarzyć, to nieznaczne łuszczenie się skóry.
Sprawdź: Masz opryszczkę? Nie całuj noworodka! Ta historia skończyła się tragicznie!
Różyczka – leczenie
Jest to choroba, którą niekiedy trudno zdiagnozować, a co za tym idzie zaproponować odpowiednie leczenie. Różyczka bowiem ma szereg objawów, które można przypisać do wielu różnych chorób. Poza tym towarzyszy jej mało charakterystyczna wysypka, która często zlewa się w jedną plamę, tak że ciało wygląda na zaczerwienione, a nie z wysypką. Dlatego w przypadku niepokojących sygnałów, należy udać się do lekarza, który przeprowadzi z chorym szczegółowy wywiad osobniczy, środowiskowy i rodzinny. Na jego podstawie lekarz będzie mógł określić, czy drobna wysypka to różyczka, czy może inna choroba.
Leczenie różyczki polega na złagodzeniu objawów, głównie ewentualnego kataru i gorączki. Nie istnieją bowiem skuteczne leki na różyczkę. Niezmiernie ważne jest ustalenie, czy chory na różyczkę nie miał kontaktu z kobietą w ciąży. Pamiętając przy tym, że nosiciel wirusa zaraża nawet tydzień przed pojawieniem się objawów. Jeśli tylko istnieje taka możliwość, należy niezwłocznie poinformować ciężarną, która będzie mogła wprowadzić odpowiednie działania.
Różyczka u dorosłych – objawy i powikłania
Różyczka to popularna choroba wieku dziecięcego i dotyczy najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Różyczka u dorosłych występuje w przypadku osób niezaszczepionych. Zachorowanie na różyczkę w dzieciństwie uodparnia na tę chorobę na całe życie.
Objawy różyczki u dorosłych są niemal identyczne, jak u dzieci i najczęściej należą do nich: powiększone więzy chłonne, ból głowy, zapalenie spojówek, gorączka. Jedyna różnica występuje w mogących się pojawić powikłaniach, do których należą najczęściej bóle i zapalenia stawów, które mogą utrzymywać się kilka dni, do nawet miesiąca.
Powikłania po różyczce u dorosłych to także występujące niekiedy zapalenie wątroby, a u mężczyzn bóle i zapalenie jąder. Najpoważniejszym następstwem różyczki może być zapalenie mózgu, które prowadzi do zaburzeń funkcji umysłowych i ruchowych, zaburzeń świadomości i nadmiernej senności.
Co do zasady choroba ma cięższy przebieg u dorosłych niż dzieci.
Podobnie jak u dzieci, leczenie różyczki u dorosłych, polega na łagodzeniu objawów, głównie za pomocą leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowe.
Różyczka u kobiet w ciąży
Różyczka u kobiet w ciąży może być bardzo niebezpieczna dla rozwijającego się płodu. Szczególnie jeśli do zakażenia dojdzie w pierwszych tygodniach życia płodowego. Noworodek z wrodzonym zakażeniem różyczkowym jest narażony na szereg niezwykle poważnych dla zdrowia powikłań, m.in.:
- Wady wzroku (zaćma, uszkodzenia siatkówki, małoocze, jaskra),
- Głuchota,
- Wady układu sercowo-naczyniowego,
- Upośledzenie umysłowe,
- Zaburzenia neurologiczne,
- Małogłowie.
Powyższe powikłania występują najczęściej u dzieci, których matka została zarażona w pierwszych 11 tygodniach ciąży. Niekiedy dodatkowe powikłania mogą ujawnić się w późniejszym okresie, po ok. 2-4 latach od urodzenia. Należą do nich: zaburzenia zachowania, cukrzyca, niedobór hormonu wzrostu, zapalenie tarczycy. Ryzyko, że urodzone dziecko będzie miało zespół różyczki wrodzonej wynosi 90%.
Zakażenie różyczką po 16 tygodniu ciąży jest już mniej groźne dla płodu, a zakażenie w 3 trymestrze jest już zupełnie nieszkodliwe.
Zawsze, gdy u kobiety w ciąży pojawią się objawy zbliżone do różyczki, powinna ona niezwłocznie udać się do lekarza. Z uwagi na fakt, że różyczkę trudno zdiagnozować wyłącznie na podstawie obrazu klinicznego, ciężarnej zleca się wykonanie testów na obecność przeciwciał klasy IgM.
Przy czym nie zawsze stwierdzone przeciwciała klasy IgM świadczą o ostrym zakażeniu, podobnie zachorowanie na różyczkę nie oznacza, że doszło do zakażenia wewnątrzmacicznego. Sama infekcja u płodu nie musi też skutkować pojawieniem się wad rozwojowych.
Źródło: „Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych w Polsce” Alina Durko, Elżbieta Czkwianianc, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, rozyczka.com.pl
POLECAMY TAKŻE:
Dodaj komentarz