Wiele osób spodziewających się dziecka obawia się żółtaczki u noworodka. U około 80% noworodków donoszonych obserwujemy tzw. żółtaczkę fizjologiczną, czyli zażółcenie skóry niewymagające leczenia. Kiedy żółtaczka u noworodka może być groźna? Co zrobić, gdy zażółcenie nie mija? Odpowiada dr Justyna Tołłoczko z Centrum Medycznego Damiana.
Żółtaczka u noworodka – co to jest i kiedy stanowi zagrożenie?
Żółtaczka jest to zażółcenie powłok skórnych spowodowane podwyższonym stężeniem bilirubiny we krwi. Jest to objaw często obserwowany w okresie noworodkowym, będący formą adaptacji do życia pozałonowego związaną z koniecznością wymiany hemoglobiny płodowej, potrzebnej w życiu płodowym, na hemoglobinę typu dorosłego niezbędną do prawidłowego zaopatrywania tkanek w tlen po urodzeniu. W związku z tym dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych. Powstaje w nadmiarze bilirubina, która musi być usunięta z organizmu.
Wolna bilirubina jest zagrożeniem dla mózgu, dlatego powinna połączyć się z albuminami a następnie po przemianach w wątrobie wydalona przez przewód pokarmowy z kałem. U zdrowego noworodka prawidłowe stężenie albumin jest w stanie związać nawet bardzo dużą ilość powstającej z rozpadu erytrocytów bilirubiny. Istnieją jednak czynniki, które powodują nasilenie omawianych procesów np. zwiększony rozpad krwinek czerwonych. Następstwem tego jest taki wzrost stężenia bilirubiny, który wymaga leczenia.
Sprawdź: Masz opryszczkę? Nie całuj noworodka! Ta historia skończyła się tragicznie!
Żółtaczka – jakie standardy obowiązują na oddziałach neonatologicznych?
Wskazania do leczenia, czyli do fototerapii zależą od długości życia (np. w godzinach), stężenia bilirubiny oraz występowania czynników ryzyka. Wydane w 2015 roku przez Polskie Towarzystwo Neonatologiczne (PTN) standardy leczenia żółtaczek oparte są na wytycznych między innymi Amerykańskiej Akademii Pediatrii. W opiece na oddziale noworodkowym zalecane jest monitorowanie zażółcenia skóry dzieci przy pomocy nieinwazyjnego pomiaru przezskórnego. W karcie wypisowej z oddziału neonatologicznego powinien być wpisany wynik badania przezskórnego lub oznaczenia w surowicy krwi bilirubiny w dniu wypisu. Ułatwia to bardzo ocenę dynamiki żółtaczki przez położną i lekarza opiekującego się noworodkiem po wypisie ze szpitala.
Na wizycie patronażowej zawsze należy zwrócić uwagę na zażółcenie powłok skórnych. Pomocne w ocenieniu żółtaczki jest stosowanie schematu Kramera i/lub pomiaru bilirubinometrem. Pozwala to na ograniczenie pobrań krwi u dziecka. Jednak jeżeli konieczne jest oznaczenie stężenia bilirubiny w surowicy krwi (TSB) należy pamiętać o oznaczeniu również stężenia bilirubiny bezpośredniej. Jeżeli otrzymany wynik nie wskazuje na konieczność leczenia to należy monitorować dalsze nasilenie żółtaczki. W razie narastania stężenia bilirubiny i konieczności rozpoczęcia leczenia należy skierować dziecko do Poradni Neonatologicznej lub Izby Przyjęć szpitala, w którym się urodziło. W każdym gabinecie lekarza rodzinnego powinny się znajdować wskazania do leczenia żółtaczek zgodnie ze wspomnianym standardem PTN.
Żółtaczka u noworodka – jak ją leczyć?
W leczeniu żółtaczek okresu noworodkowego stosowana jest fototerapia, czyli światła o odpowiedniej długości fal, emitowane przez specjalne lampy. Nie stosuje się gotowania lub pasteryzowania pokarmu, odstawiania karmienia piersią i karmienia mieszankami, podawania luminalu, pojenia wodą lub glukozą. Należy pamiętać, że u dzieci karmionych wyłącznie piersią zażółcenie skóry możemy obserwować do końca 3. miesiąca życia. Ale dziecko takie powinno być pod ścisłym nadzorem lekarza, który wykluczył inne przyczyny przedłużającej się żółtaczki.
dr n.med. Justyna Tołłoczko – pediatra, neonatolog, ukończyła Warszawski Uniwersytet Medyczny, pracuje w Centrum Medycznym Damiana w Warszawie, a także w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym – Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka oraz szpitalu klinicznym im. ks. Anny Mazowieckiej, ul. Karowa 2.
POLECAMY TAKŻE
Dodaj komentarz