U kobiet AMH produkowany jest w pęcherzykach w jajniku przez komórki otaczające komórki jajowe gotowe do wzrostu.
Jest on nazywany nowoczesną oceną rezerwy jajników, ponieważ do tej pory płodność pacjentki oceniano na podstawie badania FSH (wykonywane w 3 d.c.) i E2, które mogły być zafałszowane przez zakłócenia np. obecność torbieli jajników , lub przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych. Badanie AMH wykonywane jest niezależnie od dnia cyklu miesiączkowego. Na poziom AMH nie ma wpływu terapia hormonalna ani antykoncepcyjna.
Hormon AMH wytwarzany jest przez komórki rozrodcze – męskie i żeńskie. U mężczyzn produkowane przez jądra, u kobiety przez jajniki. Jego stężenie w organizmie zależy głównie od płci i wieku człowieka. Hormon AMH jest jednym z czynników determinujących płeć (o czym poniżej).
U mężczyzn hormon AMH wydzielany jest już we wczesnym stadium kształtowania płodu, przyczynia się do zahamowania rozwoju żeńskich narządów rozrodczych, wspierając tym samym rozwój męskiego układu rozrodczego. Hormon AMH utrzymuje się na wysokim poziomie do 2 roku życia, a następnie zaczyna się obniżać osiągając największy spadek w okresie pokwitania.
U kobiet hormon AMH nie jest produkowany aż do okresu dojrzewania. W momencie kiedy kobieta wchodzi w okres pokwitania jajniki rozpoczynają produkcję i wydzielanie hormonu. Stężenie AMH w organizmie kobiety znacznie wzrasta, utrzymuje się na stałym poziomie przez pewien czas do około 25 roku życia, a następnie zaczyna się obniżać do okresu przekwitania. W momencie kiedy kobieta osiąga okres menopauzy poziom hormonu jest bardzo niski lub nawet niewykrywalny.
Kiedy wykonać badanie hormonu AMH
Hormon anty-Mullerowski jest stosowany do oceny potencjału rozrodczego kobiety. Często przed zabiegami in vitro zalecane jest przeprowadzania badania AMH, aby określić powodzenie tej metody u konkretnej pacjentki, który wskaże na potencjał rezerwy jajnikowej. Im poziom AMH będzie wyższy, tym więcej zdrowych i zdolnych do zapłodnienia komórek jajowych będzie można uzyskać, podczas stymulacji jajników do ich wydzielania. Im więcej komórek jajowych tym większa szansa, że ich zapłodnienie się powiedzie, a co najważniejsze będą w stanie przekształcić się w zdrowy embrion i ciąża zakończy się szczęśliwym porodem.
Mówiąc prościej lekarz na podstawie zleconego badanie AMH, jest w stanie określić, ile kobiecie zostało czasu, aby zajść w ciążę. AMH pozwala określić tzw. rezerwę jajnikową. Kobieta przychodzi na świat z pewną pulą komórek jajowych, które w okresie rozrodczym mogą być potencjalnie zapłodnione. Poziom hormonu koreluje z rezerwą jajnikową, w przypadku zmniejszenia ilość komórek jajowych, spada stężenie AMH.
Wskazaniem
- zastosowanie wspomaganego zapłodnienia – in vitro. Poziom tego hormonu w organizmie kobiety ma wpływ na powodzenie przeprowadzonej procedury zapłodnienia.
- w celu sprawdzenia czy weszły już okres menopauzy. Obecny pęd życia oraz różne czynniki wpływające na nie przyczynia się do przedwczesnego wchodzenia w okres menopauzy. Dzięki badaniu można ocenić czy jest to właściwy okres przekwitania, czy też powód ustania miesiączki leży po innej stronie. Wiedza o tym, w którym momencie kobieta wejdzie w okres menopauzy pozwoli jej się do tego odpowiednio przygotować i nastawić psychicznie,
- leczenia kobiet z powodu nowotworu jajnika. Monitorowanie poziomu stężenia hormony daje odpowiedź o skuteczności terapii, jak i może wskazywać na ewentualne wznowy nowotworu.
Jak przygotować się do badania
Badanie AMH można wykonać w dowolnym dniu cyklu.
Interpretacja wyniku
Na wyniki czeka się około 14 dni
- w granicach 1,0–3,0 ng/ml. – prawidłowy wynik u kobiety w okresie rozrodczym
- poziom nie będzie przekraczał wartości 1,0ng/ml, lub jest niewykrywalny – u kobieta osiągnęły już okres menopauzy,
- w przypadku kiedy wartości hormonu przekraczają 3,0ng/ml, mówi się o wysokim poziomie AMH.
Niskie stężenie AMH lub poziom nieoznaczalny
- kobiety w okresie menopauzy
- zmniejszenie szans na zapłodnienie in vitro
- przedwczesna niewydolność jajników
Podwyższone stężenie AMH
- patologicznym wytwarzaniu hormonu przez dużą ilość pęcherzyków (zespół PCO). Samo oznaczenie nie stanowi rozpoznania choroby, lecz powinna być podjęta dalsza diagnostyka w tym kierunku.
Wysokie stężenia AMH
- świadczy o większej szansę na powodzenie in vitro (uzyskanie większej ilość komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia
UWAGA:
Cykl owulacyjny przebiega w kilku fazach:
– Menstruacja – krwawienie miesięczne jest pierwszym etapem cyklu owulacyjnego i wyznacza jego początek. Jest ono wynikiem złuszczania się nabrzmiałej i rozrośniętej w ostatniej fazie cyklu (fazie lutealnej) błony śluzowej macicy.
– Faza pęcherzykowa (folikularna) trwa około 14 dni. W tym czasie intensywnie narasta, dopiero co złuszczony w menstruacji, nabłonek błony śluzowej macicy. Następuje także wzrost i dojrzewanie pęcherzyków. Ostatecznie dojrzewa tylko jeden z nich, który uwalnia komórkę jajową (oocyt). Reszta pobudzonych pęcherzyków przestaje się rozwijać.
– Faza owulacyjna (owulacja) trwa 24 godziny. To początek twoich dni płodnych. Dojrzały pęcherzyk pęka i uwalnia komórkę jajową. Komórka jajowa migruje do jajowodu i czeka na zapłodnienie. Jeśli jajeczko nie zostanie zapłodnione w ciągu kolejnych 12-24 godzin, obumiera.
– Faza lutealna (zwana również fazą ciałka żółtego) trwa 14 dni. Jest to czas pomiędzy uwolnieniem się komórki jajowej a rozpoczęciem kolejnej miesiączki. W tym czasie, pod wpływem hormonu luteinizującego, pozostałości pęcherzyka przekształcają się w ciałko żółte. Jest ono odpowiedzialne za produkcję progesteronu przygotowującego śluzówkę macicy do zagnieżdżenia się komórki jajowej. Stąd też progesteron zwany jest hormonem ciałka żółtego. Jeśli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, ciałko żółte powoli zanika i obniża się poziom produkowanych przez nie hormonów. Spadek stężenia progesteronu, ok. 28 dnia cyklu, powoduje złuszczanie się niepotrzebnej już błony śluzowej, czyli menstruację.
Badanie hormonów płciowych to badanie krwi które pozwala sprawdzić stężenie poszczególnych hormonów. Diagnostyka wymaga takiego badania, gdyż oznaczanie poziomu hormonów płciowych pozwala na określenie, czy to nie zaburzenia hormonalne wywołują problemy z zajściem w ciążę. Badanie hormonalne jest także wykonywane u kobiet z zaburzeniami miesiączkowania.
Badanie poziomu hormonów pozwala na wykrycie zaburzeń, takich jak:
- niewydolność przysadki,
- obniżona rezerwa jajnikowa,
- zespół PCO.
Kiedy wykonać badania hormonów płciowych?
W zależności od dnia cyklu miesiączkowego, poziom hormonów u kobiet jest różny. W związku z tym ,badania należy wykonać w każdej fazie cyklu. Tak wykonane oznaczenia dają pełny obraz zmian hormonalnym w cyklu miesiączkowym.
Pierwsze badania, czyli te w fazie folikularnej, najlepiej wykonać między 3. a 5. dniem cyklu, a kolejne, które wypadają w trakcie owulacji, między 12-14 dnia cyklu (przy 28-dniowym cyklu) lub na 12-14 dni przed spodziewaną miesiączką (w pozostałych przypadkach). Oznaczenia w fazie lutealnej przeprowadza się zazwyczaj ok. 21 dnia cyklu.
Należy pamiętać, iż:
1) zakres normy różni się w zależności od laboratorium!
2) przed pobraniem krwi, należy powiadomić lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, ponieważ mogą mieć wpływ na wyniki badań.
