Decyzja o skorzystaniu z nasienia dawcy to dla wielu par jedyna możliwość na posiadanie dziecka, co nie oznacza, że nie pojawi się wiele silnych emocji i trudnych pytań. Jak wygląda taka procedura w praktyce? Co warto wiedzieć o anonimowości dawców, skuteczności leczenia i emocjonalnych aspektach tej decyzji? Dr Estera Kłosowicz odpowiada na najważniejsze pytania o dawstwie nasienia.
Co to znaczy „korzystanie z nasienia dawcy”?
To procedura, w której w leczeniu niepłodności używa się nasienia nie pochodzącego od partnera kobiety, ale od anonimowego dawcy. Nasienie to wykorzystywane jest do zapłodnienia metodą:
- inseminacji domacicznej (IUI),
- zapłodnienia in vitro (IVF lub ICSI),
- kriotransferu zarodków z dawcy nasienia.
Kiedy rozważa się zastosowanie nasienia dawcy?
Wskazania medyczne i społeczne:
- Ciężki czynnik męski niepłodności – np. azoospermia (brak plemników w nasieniu), bardzo niska liczba lub ruchliwość plemników, genetyczne nieprawidłowości
- Ryzyko przekazania choroby genetycznej przez mężczyznę
- Niepowodzenia wcześniejszych prób leczenia (IVF, ICSI) z własnym nasieniem
Jak wygląda procedura?
Krok po kroku:
- Konsultacja w klinice leczenia niepłodności
- Wybór dawcy – anonimowy
- Dopasowanie dawcy do cech fenotypowych pary (kolor oczu, włosów, wzrost, grupa krwi itp.)
- Przygotowanie kobiety do procedury (monitoring cyklu, stymulacja hormonalna)
- Podanie nasienia – w zależności od procedury (inseminacja lub in vitro)
- Test ciążowy po 9-10 dniach
Skuteczność leczenia
W zależności od metody i wieku kobiety:
- Inseminacja domaciczna (IUI) z nasieniem dawcy – skuteczność ok. 10–20% na cykl
- Zapłodnienie in vitro z nasieniem dawcy – ok. 40–60% na transfer zarodka
Czynniki zwiększające szansę powodzenia:
- młody wiek kobiety
- dobra jakość endometrium
- brak innych schorzeń (np. endometriozy, niedrożności jajowodów)
Anonimowość dawcy – jak to wygląda w Polsce?
W Polsce obowiązuje pełna anonimowość dawcy nasienia. To oznacza, że:
- dawca nie ma żadnych praw ani obowiązków wobec dziecka,
- dziecko nie ma prawa poznać tożsamości dawcy,
- para lub kobieta korzystająca z dawcy również nie zna jego danych osobowych.
Dawcy są dobierani na podstawie cech fenotypowych, zgodnych z wyglądem partnera kobiety
W wielu krajach Europy (np. w Szwecji, Norwegii, Wielkiej Brytanii) obowiązuje tzw. anonimowość warunkowa lub jawność dawcy – dziecko po osiągnięciu 18 lat może poznać jego tożsamość.
Czy to jest moje dziecko? Kwestie emocjonalne i psychologiczne
To naturalne, że taka decyzja rodzi wiele pytań i emocji:
- Czy partner poczuje się ojcem?
- Jak to powiedzieć dziecku?
- Czy dziecko będzie czuło się „inne”?
Ważne jest wsparcie psychologiczne przed podjęciem decyzji. W Polsce wiele klinik oferuje konsultację z psychologiem lub psychoterapeutą specjalizującym się w leczeniu niepłodności.
Coraz więcej badań pokazuje, że jakość relacji i szczerość mają dużo większe znaczenie niż sama genetyka.
Co mówi prawo w Polsce?
Zgodnie z obowiązującym prawem:
- Dawstwo nasienia jest legalne w ramach procedury leczenia niepłodności
- Dawca musi przejść szereg badań: wirusologicznych, genetycznych, psychologicznych
- Kobieta, która urodzi dziecko, jest jego matką – niezależnie od źródła nasienia.
Jak o tym mówić dziecku?
Eksperci coraz częściej rekomendują tzw. „transparentność rozwojową” – czyli mówienie dziecku prawdy o jego początkach w formie dostosowanej do wieku i emocji.
Dzieci urodzone dzięki dawstwu nasienia, które wcześnie poznały prawdę o swoim pochodzeniu, są mniej narażone na zaburzenia tożsamości i kryzysy emocjonalne w dorosłości.
Na rynku są nawet dostępne książeczki dla dzieci opowiadające bajkowo o dawstwie gamet (np. „Moja historia” – donor conception stories).
Zalety korzystania z nasienia dawcy
- Umożliwia ciążę tam, gdzie inne metody zawodzą
- Krótszy czas oczekiwania (brak konieczności stymulacji partnera)
- Wysoka jakość nasienia – banki przyjmują tylko mężczyzn o bardzo dobrych parametrach
- Dawcy są zdrowi, przebadani, często wysoko wykształceni
- Daje szansę na samotne macierzyństwo w sposób świadomy i bezpieczny
Co warto przemyśleć?
- Czy jestem gotowa na to, że dziecko nie będzie genetycznie spokrewnione z ojcem?
- Czy mój partner jest gotowy na taką formę rodzicielstwa?
- Czy i jak powiem dziecku o jego początkach?
- Czy potrzebujemy wsparcia psychologicznego?
- Jakie mamy wartości, przekonania, obawy?
Podsumowanie
Korzystanie z nasienia dawcy to coraz częstszy i skuteczny sposób na spełnienie marzenia o dziecku. Choć wiąże się z ważnymi decyzjami, może być piękną i świadomą drogą do rodzicielstwa – jeśli poprzedzona zostanie wsparciem, otwartą rozmową i dobrą opieką medyczną.
Dr Estera Kłosowicz – lekarz specjalista położnictwa i ginekologii, a także dietetyk kliniczny, androlog oraz dyplomowany lekarz Medycyny Estetycznej.Ukończyła Wydział Lekarski Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, zarówno na kierunku lekarskim, jak i dietetyce. W 2022 roku obroniła tytuł doktora nauk medycznych.
Na co dzień pomaga osobom zmagającym się z problemami płodności – kompleksowo, cierpliwie i z ogromnym zaangażowaniem. Zajmuje się szeroko pojętą endokrynologią ginekologiczną – od zaburzeń miesiączkowania, przez dobór antykoncepcji, po wsparcie hormonalne w okresie menopauzy. Od 2021 roku jest właścicielem prywatnego, specjalistycznego centrum medycznego EsterClinic w Jaworznie.
Autorka e-booka „Płodnościobook” – przewodnika dla par, które chcą lepiej zrozumieć swoją płodność i świadomie podejść do starań o dziecko. Dostępny tu: https://www.esterclinic.pl/produkt/ester-plodnosciobook/
Artykuł sponsorowany
fot. pixabay.com/congerdesign
Dodaj komentarz