Szczepienia, choć tak potrzebne i zalecane, wciąż budzą kontrowersje. Nic dziwnego, że nawet rodzice przekonani o ich wartości obserwują z niepokojem reakcje swojego dziecka na podaną szczepionkę. Czy niemowlę po szczepieniu może długo spać? Długo płakać? Czy może gorączkować? Sprawdź, jakie sytuacje tak naprawdę powinny budzić niepokój.
Niemowlę po szczepieniu – jak się zachowuje?
Pierwszy rok życia dziecka to czas najintensywniejszego szczepienia. To właśnie w tym okresie życia nasze maleństwo powinno zyskać ochronę przed zapomnianymi już, ale bardzo niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi, takimi jak m.in. polio, tężec, krztusiec, zapalenie wątroby typu B czy zakażenie pneumokokami.
Jednocześnie to właśnie w tym czasie świeżo upieczeni rodzice są najbardziej wrażliwi na potrzeby, reakcje i dyskomfort swojego maleństwa. Na szczęście niemowlęta w zdecydowanej większości przechodzą szczepienia bez żadnych niepokojących objawów. Najgorsze, co je spotkało, to ukłucie igły w gabinecie lekarskim. Potem już zapominają i… wracają do swojego beztroskiego niemowlęcego życia.
Niemowlę po szczepieniu może być senne – uciąć sobie drzemkę dłuższą niż zazwyczaj, a nawet po niej wykazywać zwiększoną apatię. Całkowicie normalna jest też reakcja odwrotna – rozdrażnienie, problemy ze snem, marudzenie, a nawet trudny do ukojenia płacz. Każda z tych reakcji mieści się w granicach normy i nie wymaga interwencji. Często wiąże się nie tylko z samym podaniem szczepionki, ale też z emocjami, które towarzyszyły wizycie w lekarskim gabinecie.
Maluchy po szczepieniach często tracą apetyt. Brak ochoty na ulubione danie również jest czymś normalnym i nie stanowi powodu do niepokoju.
Jakie objawy po szczepieniu są normalne
W ciągu 2-3 dni po szczepieniu mogą pojawić się objawy miejscowe, które są całkowicie normalne i nie stanowią powodu do niepokoju. Wśród nich można wymienić:
- Zaczerwienienie w miejscu po szczepieniu
- Obrzęk
- Tkliwość w dotyku
Choć reakcje skórne mogą wyglądać poważnie i niepokoić troskliwego rodzica, nie wymagają żadnego działania. Ustępują samoistnie i nie pozostawiają po sobie śladów.
Kolejnym objawem, jaki może wykazywać niemowlę po szczepieniu, jest gorączka. Nie tylko stan podgorączkowy mieści się w granicach normy jako reakcja poszczepienna, ale też gorączka powyżej 38oC. Wystarczy regularnie mierzyć dziecku temperaturę, a w razie potrzeby podać lek przeciwgorączkowy – zgodnie z zaleceniami lekarza.
Ważne! Gorączka zazwyczaj pojawia się w ciągu 24 godzin po szczepieniu i ustępuje samoistnie w ciągu maksymalnie 2-3 dni. Wyjątek stanowi szczepienie przeciwko śwince, odrze i różyczce, a także przeciwko ospie. W tych przypadkach gorączka może rodzica zaskoczyć, ponieważ pojawia się nawet 1-2 tygodnie po szczepieniu. Jednak podobnie jak w wypadku innych iniekcji, ustępuje po 2-3 dniach.
Czym są NOP – niepożądane odczyny poszczepienne?
W bardzo rzadkich przypadkach niemowlę po szczepieniu może wykazywać objawy odstające od przyjętej normy. Pamiętajmy jednak, że nie jest to gorączka – nawet wysoka, ani towarzyszące jej bóle mięśni, złe samopoczucie itp.
Niepożądany odczyn poszczepienny (skrót NOP, ang. adverse event following immunization – AEFI) to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. W Polsce są one zgłaszane z częstotliwością 0,05% dla szczepień wykonywanych w ramach Programu Szczepień Ochronnych.
Najczęściej występujące niepożądane odczyny poszczepienne występują na skórze w miejscu wkłucia. W wyniku nieprawidłowego podania szczepionki może pojawić się obrzęk, zaczerwienienie i ból. Objawy te zwykle dość szybko mijają i nie wymagają konsultacji lekarskich. Inaczej jest w przypadku, gdy dojdzie do powiększenia węzłów chłonnych lub wystąpienia sączącej się przetoki nad węzłem chłonnym – wtedy konieczna jest wizyta u pediatry. Podobnie w przypadku pojawienia się ropnia, nacieku czy owrzodzenia.
Najpoważniejszą niepożądaną reakcją poszczepienną jest wstrząs anafilaktyczny. Właśnie dlatego obowiązkowo każdy rodzic powinien pozostać z dzieckiem po szczepieniu 15 minut w przychodni, by w razie konieczności personel medyczny mógł szybko zareagować. Objawy podobnego pochodzenia, ale mniej poważne, to różnego rodzaju odczyny uczuleniowe, np. wysypka.
Niemowlę po szczepieniu może też wykazywać reakcje typowe dla choroby, na którą zostało zaszczepione, jednak o znacznie mniejszym nasileniu. Objawy takie trwają zdecydowanie krócej niż choroba i nie niosą ze sobą ryzyka związanych z nią powikłań.
Reakcje wymagające interwencji
W wyjątkowo rzadkich przypadkach może dojść do poważnych powikłań poszczepiennych. Do objawów wymagających interwencji lekarskiej zaliczają się drgawki i inne niepożądane reakcje ze strony układu nerwowego. Wszelkie nietypowe zachowania dziecka należy jak najszybciej zgłosić lekarzowi, np. nagły niedowład kończyn czy zmianę zachowania sugerującą m.in. zapalenie opon mózgowych.
Niepożądanym odczynem poszczepiennym wykraczającym poza normę jest obniżone napięcie mięśniowe. Zgłośmy się do lekarza, jeśli mamy wrażenie, że nasze dziecko straciło kontakt z otoczeniem lub przez wiele dni wykazuje brak apetytu. Podobnie, jeśli niemowlę po szczepieniu płacze nieustannie przez minimum 3 godziny. W rzadkich przypadkach po szczepieniu przeciwko DTP może dojść do, tzw. zespołu hipotensyjno-hiporeaktywnego. To stan obniżonego ciśnienia tętniczego trwającego do 36 godzin.
Wszystkie powyższe objawy poszczepienne należy zgłosić lekarzowi. Nawet jeśli interwencja nie będzie konieczna, informacja o niepożądanej reakcji jest potrzebna instytucjom czuwającym nad bezpieczeństwem szczepionek. Każda szczepionka, co do której bezpieczeństwa pojawiają się wątpliwości, jest natychmiast sprawdzana i wycofywana.
Niemowlę po szczepieniu jest chronione. Nie daj się mitom!
Warto też wspomnieć o tym, co NOP-em nie jest i nigdy nie było. To przede wszystkim różnego rodzaju zaburzenia, których pochodzenie nie ma żadnego związku ze szczepieniami. Mitem obalonym już wiele lat temu, jednak niestety przez niektórych wciąż powielanym, jest wpływ szczepień na rozwój spektrum autyzmu. Nie ma żadnych dowodów naukowych na zależność pomiędzy nimi. Spektrum autyzmu, pomimo wielu badań, wciąż ma nie do końca wiadome pochodzenie.
Szczepienia chronią dzieci przed poważnymi chorobami i ich powikłaniami. Niektóre z nich zostają zdiagnozowane dopiero po latach, o czym dzisiaj przekonują się m.in. starsi ludzie, którzy w dzieciństwie przeszli Polio czy zachorowali na odrę.
Nad bezpieczeństwem szczepień czuwają:
- Narodowy Instytut Leków,
- Państwowy Zakład Higieny,
- Państwowa Inspekcja Sanitarna (SANEPID),
- Europejska Agencja ds. Rejestracji Produktów Leczniczych (EMA),
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
W przypadku wszystkich dostępnych obecnie szczepionek ryzyko wystąpienia NOP jest wielokrotnie niższe niż ryzyko i powikłania związane z zakażeniem chorobą, przed którą chronią. Poważne niepożądane odczyny zdarzają się raz na kilkadziesiąt lub kilkaset tysięcy szczepień. Zdecydowanie większe ryzyko niesie ze sobą pozostawienie dziecka bez ochrony. Chrońmy zatem swoje dzieci i szczepmy je!
Źródło:
https://szczepienia.pzh.gov.pl/
https://www.gov.pl/web/szczepimysie/niepozadane-odczyny-poszczepienne
https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/szczepienia-a-niepozadane-odczyny-poszczepienne-nop,3736,n,3710
ZOBACZ TAKŻE:
Dyschezja niemowlęca – kiedy występuje i co może zrobić rodzic?
Dodaj komentarz