Stan przedrzucawkowy – schorzenie występujące u kobiet ciężarnych, które objawia się podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi i białkomoczem. Jego przyczyna nie została dokładnie poznana, wiadomo jednak, że istnieją czynniki predysponujące do jego wystąpienia. Objawy stanu przedrzucawkowego pojawiają się po 20. tygodniu ciąży. Stanowią one zagrożenie dla matki i rozwijającego się płodu.
Czym jest stan przedrzucawkowy?
Stan przedrzucawkowy (preeklampsja) to jedno z powikłań, które ujawnia się u kobiet po 20. tygodniu ciąży. Rozpoznaje się go u 2-15% przyszłych mam. Jest to zespół objawów, które pojawiają się u dotychczas zdrowych kobiet lub tych, które zmagały się z nadciśnieniem tętniczym już przed zapłodnieniem.
Stan przedrzucawkowy charakteryzuje się występowaniem podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi (powyżej 140/90 mmHg) oraz białkomoczem (wydalanie powyżej 300 mg białka na dobę). Kobieta, u której zostanie rozpoznany powinna pozostać pod ścisłym nadzorem lekarskim. Stan przedrzucawkowy jest zagrożeniem zdrowia oraz życia matki i płodu.
Przyczyny stanu przedrzucawkowego
Przyczyny stanu przedrzucawkowego nie zostały do końca poznane. Schorzenie stanowi przedmiot zainteresowania wielu badaczy na świecie. Uważa się, że może mieć ono związek z nieprawidłowym wytworzeniem się krążenia maciczno-łożyskowego, przez co nie jest zachowana dostateczna perfuzja łożyskowa.
Znane są natomiast czynniki ryzyka stanu przedrzucawkowego:
- cukrzyca typu 1 lub 2,
- insulinooporność,
- hiperlipidemia,
- otyłość,
- nadciśnienie ciążowe lub rozpoznane przed ciążą,
- przewlekłe choroby nerek,
- choroby autoimmunologiczne,
- ciąża mnoga,
- wiek powyżej 40 lat,
- pierwsza ciąża,
- występowanie stanu przedrzucawkowego w rodzinie.
Uważa się także, że stan przedrzucawkowy może wystąpić u kobiet, które zmagają się z migreną, zaburzeniami snu lub cierpiały na bolesne miesiączkowanie.
Jak objawia się stan przedrzucawkowy?
Pierwsze objawy stanu przedrzucawkowego pojawiają się po 20. tygodniu ciąży, chociaż niekiedy schorzenie może się ujawnić dopiero w III trymestrze. Można je stwierdzić tylko podczas pomiaru ciśnienia krwi (w dwóch niezależnych badaniach wartość przekracza 140/90 mmHg) lub testów laboratoryjnych. Dlatego tak ważne są regularne badania w ciąży.
Objawy stanu przedrzucawkowego to:
- ciśnienie tętnicze krwi, które przekracza 140/90 mmHg,
- obecność białka w moczu.
Kiedy poza nimi pojawia się:
- małopłytkowość,
- wzrost aktywności enzymów wątrobowych,
- zawroty głowy,
- bóle głowy,
- zaburzenia widzenia,
- ból w nadbrzuszu,
oznacza to, że doszło do rozwinięcia się zespołu HELLP.
Jak rozpoznać stan przedrzucawkowy?
Diagnostyka stanu przedrzucawkowego obejmuje wykonanie dwóch pomiarów ciśnienia tętniczego oraz testów laboratoryjnych krwi (morfologia, kreatynina, enzymy wątrobowe) i moczu. Rozpoznanie stawia się na podstawie stwierdzenia objawów stanu przedrzucawkowego – nadciśnienia i białkomoczu.
Leczenie stanu przedrzucawkowego
Kobieta, u której rozpoznano stan przedrzucawkowy musi pozostać pod ścisłą opieką medyczną. Postępowanie zależy od stopnia zaawansowania schorzenia, ogólnego stanu zdrowia matki i płodu i wieku ciąży. Konieczna może okazać się hospitalizacja – tylko łagodny stan przedrzucawkowy może być leczony i monitorowany ambulatoryjnie.
W leczeniu stanu przedrzucawkowego ma na celu utrzymanie prawidłowych wartości ciśnienia krwi. Nie powinny one przekraczać 150/80-100 mmHg. Kobiecie podaje się leki obniżające ciśnienie krwi, a w ciężkich przypadkach włącza się siarczan magnezu. Ważne jest zdrowe odżywianie się, unikanie stresu i nadmiernego wysiłku fizycznego.
Niezwykle ważne jest monitorowanie stanu zdrowia przyszłej mamy i jej dziecka. Należy wykonywać pomiar ciśnienia krwi kilka razy w ciągu dnia, natomiast 2 razy w tygodniu przeprowadzić badania laboratoryjne krwi: morfologia, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, bilirubina, enzymy wątrobowe, poziom elektrolitów. Stan płodu ocenia się poprzez KTG i USG.
Stabilny stan ciężarnej i płodu pozwala na uzyskanie największej możliwej dojrzałości dziecka do życia pozamacicznego. W takim przypadku poród odbywa się najczęściej w 37. tygodniu ciąży. Jeżeli stan przedrzucawkowy jest ciężki trzeba rozważyć wcześniejsze zakończenie ciąży, co wiąże się z ryzykiem wcześniactwa.
Po porodzie konieczne jest dalsze monitorowanie stanu zdrowia kobiety, ponieważ mogą wystąpić powikłania. Ważne jest dokonywanie pomiarów ciśnienia, a w razie podwyższonych wartości wdrożenie leczenia farmakologicznego. Jeżeli spadnie ono poniżej 150/90 mmHg, a objawy stanu przedrzucawkowego ustąpią, możliwe jest opuszczenie szpitala.
Czym grozi stan przedrzucawkowy?
Stan przedrzucawkowy jest niebezpieczny dla matki i rozwijającego się płodu. Największym zagrożeniem jest rzucawka, która może doprowadzić nawet do śmierci. Ponadto wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną:
- nieprawidłowego rozwoju płodu,
- odklejania się łożyska,
- porodu przedwczesnego,
- poronienia,
- niedotlenienia wewnątrzmacicznego,
- obumarcia płodu.
Kobiety, u których wystąpił stan przedrzucawkowy są narażone na wystąpienie chorób układu sercowo-naczyniowego (zawału serca, nadciśnienia, choroby niedokrwiennej, udaru mózgu, zakrzepicy żylnej) kilka/kilkanaście lat po porodzie.
Stan przedrzucawkowy a rzucawka
Rzucawka to powikłanie stanu przedrzucawkowego. Może pojawić się w czasie ciąży, porodu lub połogu, dlatego ważne jest monitorowanie stanu zdrowia kobiety także po rozwiązaniu. Charakterystyczne objawy rzucawki to:
- znaczne pogorszenie samopoczucia,
- drgawki toniczno-kloniczne,
- utrata przytomności,
- śpiączka,
- zatrzymanie krążenia.
W większości przypadków rzucawka jest poprzedzona stanem przedrzucawkowym. Zdarza się jednak, że drgawki i zaburzenia świadomości mogą pojawić się u kobiet, u których wcześniej nie rozpoznano żadnych nieprawidłowości. Śmiertelność ciężarnych z powodu rzucawki wynosi 14%, a płodów 9-23%.
Polecamy: 10 niepokojących objawów w ciąży, które musisz skonsultować z lekarzem
